Gijp, Kieft, Hay, Dekker: de biechtbiografie wacht een gouden toekomst
Over de nieuwe biografie van Thomas Dekker (Mijn gevecht) is al veel gezegd en geschreven. Met als voorlopige dieptepunt de publieke aframmeling door Matthijs van Nieuwkerk in DWDD afgelopen maandag. In deze geboekstaafde zelfbevlekking strooit de voormalige profwielrenner kwistig met namen van voormalige collega’s, onder wie Michael Boogerd en Steven de Jongh. Matennaaierij, vonden de presentator en tafelheer van dienst Erben Wennemars.
Dat mag zo zijn: voor (gevallen) BN’ers en de boekenbranche is de huidige revival van de biechtbiografie a blessing in disguise. Een markt met een schier oneindig potentieel.
Nieuw is het genre niet. In Nederland begon de opmars met Gijp, het levensverhaal met een lach en een traan van voormalig profvoetballer en voetbalcommentator René van der Gijp. Een bestseller die liefst 350.000 keer over de toonbank ging. Daarna volgden onder andere Geen Genade (2012), over het ontspoorde voormalige Ajax-talent Andy van der Meijde, Kieft (2014), over Wim Kieft, Vechtlust, over Fernando Ricksen en – zeer recent – Hay, een door Vrij Nederland-journalist Sander Donker opgetekend, zeer lezenswaardig inkijkje in het leven van de levende rock and roll-legende Barry Hay.
Eigenlijk dateert de bekentenissenliteratuur van nog veel eerder. Trendsetter in de lage landen was Jan Cremer. Ik Jan Cremer, zijn in een overdaad aan seks, drugs en bravoure (‘Ik heb het neuken in Nederland geïntroduceerd.’) gedoopte debuut uit 1964, zorgde destijds voor veel tumult. Vanwege de scabreuze inhoud was deze ‘autobiografie’ op veel plaatsen alleen in de seksshop verkrijgbaar. Dat stond de verkoop niet in de weg. Van de Cremer-trilogie – in 1966 en 2008 verschenen de delen 2 en 3 – zijn volgens uitgever De Bezige Bij in totaal zo’n 1.150.000 exemplaren verkocht.
Op deze trilogie kwam later veel kritiek. Cremer werd van effectbejag beticht. Hij zou de boeken grotendeels hebben gefabuleerd. De schrijver/kunstenaar kon er niet mee zitten.
De biografieën van Dekker, Hay en Van der Gijp, momenteel De wereld volgens Gijp in de reprise, zijn geen fictie. Het zijn stuk voor stuk boeken die niet zijn gespeend van exhibitionisme en schuldbekentenissen. De gebiografeerden lopen volledig leeg, vertellen onversneden hun ‘waarheid’ en sparen zichzelf daarbij niet. Kieft praat vrijuit over zijn jarenlange coke-verslaving, Ricksen over zijn agressie en Hay over zijn (overwonnen) hoogmoed.
In ruil daarvoor krijgen ze een aflaat in de vorm van publieke vergiffenis. Of, vrij naar Thomas Dekker: de kans dat er tijdens feestjes dronken mensen naar je toe komen en aan je kop gaan zuren, neemt hopelijk sterk af. En – niet onbelangrijk: ze delen in de royalty’s. Die kunnen flink oplopen. De eerste druk van het boek van Dekker had een oplage van 20.000 exemplaren en was in een paar dagen uitverkocht. Dekkers aandeel in de royalty’s: naar schatting zo’n 20.000 euro.
De gebiografeerden zijn de schaamte voorbij. Wat dat betreft doet de hausse van deze vaak eenlettergrepige pageturners denken aan de stroom vrouwelijke BN’ers die de afgelopen decennia voor veel geld uit de kleren gingen voor bladen als Playboy. Alleen lijken de rollen nu omgedraaid. Biografieën van vrouwelijke BN’ers die hun dark side laten zien zijn er niet of nauwelijks. Kennelijk ligt de exhibitionisme-lat voor mannen toch wat lager.
Maar dat kan veranderen. Neem iemand als Aysel Erbudak. Wat let deze ontslagen Slotervaart-directrice om met de pen (AYSEL) eens flink om zich heen te slaan? Daarbij en passant bekennend dat ze zich op de behandeltafel weleens oraal heeft laten bevredigen door een knappe co-assistent. De lezer wil ook wat.
Waar blijven de memoires van Lord of the Rings Yuri van Gelder, de olympische atleet die deze zomer vanuit Rio naar huis werd gestuurd omdat hij zich daar zou hebben misdragen? Wie wil er nu niet weten wat er daar in het olympisch dorp precies is gebeurd? Helemaal wanneer Yuri ons ook nog eens laat weten dat hij al jaren dikke vrienden is met Willem Holleeder.
En wat te denken van de autobiografie van Geert. Die anekdote waarin het Blonde Beest bekent dat hij zich op tienertoer in het Rifgebergte gekleed in een djellaba ooit heeft vergrepen aan een geit. Daar hebben we wel 19,95 euro voor over.
Eat your heart out, Matthijs!
