De ware prijs van Trumps muur wordt door de Amerikanen betaald
In de eerste dagen van het presidentschap van Donald Trump regent het presidentiële decreten. Op deze manier wil de 45ste president van de Verenigde Staten daad bij woord voegen. Zo ondertekende hij gisteren een decreet dat de bouw van ‘zijn’ muur op de grens met Mexico mogelijk moet gaan maken.
En daar zitten nogal wat haken en ogen aan. Niet per se aan die muur zelf (hoewel de omvang van het grensgebied niet bepaald meewerkt aan de haalbaarheid van het plan), maar aan de belofte dat Trump de Mexicanen gaat laten betalen voor de muur. De relatie met het buurland aan de zuidgrens van Amerika wordt danig op de proef gesteld, en de Mexicaanse president Enrique Peña Nieto cancelde gisteren een ontmoeting met de 45ste president van de Verenigde Staten.
Dure avocado’s en tequila
De directe reden voor de hernieuwde vijandigheid? De constructie die Trump bedacht om de Mexicanen in de vorm van een border tax van maar liefst twintig procent op producten uit het land te laten betalen. Uiteraard is dit zeer ongunstig voor de handel tussen de twee, en niet in de laatste plaats voor de Verenigde Staten. Mexico is, na China en Canada, de grootste handelspartner van het land.
Een extra belasting op producten uit Mexico zou voor de gewone Amerikaan, die zo gewend is geraakt aan een veelvoud aan goedkope producten, enorm confronterend zijn. Zo komt 93 procent van de hass avocado’s in Amerika uit Mexico, en 78 procent van alle tomaten. Daarnaast zuipt de Amerikaanse consument maar liefst 79 procent van de in Mexico gestookte tequila op, en werd er vorig jaar voor 1,3 miljard dollar aan bier de Rio Grande over geëxporteerd. Dure avocado’s, bier en tequila dus: er zijn volksopstanden om minder uitgebroken.
Gringo’s uit het noorden
Maar er is een andere, misschien wel belangrijkere reden om dit ambitieuze plan eens grondig te herzien (of beter: te laten schieten). Mexico is – naast een belangrijke handelspartner – een goede buur van de Verenigde Staten. Internationale betrekkingen zijn over het algemeen goed, maar dat was lang niet altijd zo. Volgens het Mexicaanse nationalisme worden de gringo’s uit het noorden verantwoordelijk gehouden voor het verliezen van enorme stukken grondgebied, onder andere in de staten Texas, New Mexico en Californië. De Amerikanen hebben in de oorlog van 1846 tot 1848 een groot stuk van het grondgebied ingepikt. Imperialisten dus, en die visie blijft sluimerend aanwezig.
Maar tijden veranderden, en gaandeweg schoof men oude geschillen opzij en werden de twee landen meer en meer verweven met elkaar. Zo was er de drugsoorlog die Noord-Mexico in zijn greep hield. Amerikanen en Mexicanen werkten samen en deelden informatie. Grote drugsbazen zoals ‘El Chapo‘ werden uitgeleverd aan Amerika. Toegegeven: het ging niet altijd even soepel, maar de wil was er. En dan is er nog NAFTA, of de North American Free Trade Agreement, een verdrag uit 1994 waar ook Canada aan meedoet, dat van de drie Noord-Amerikaanse landen een vrijhandelszone maakte met alle financiële voordelen van dien. Met de bordertax doet Trump NAFTA dus in feite teniet.
Het risico is dan ook dat Trump met zijn geblaas naar de Mexicanen een nieuwe revival van Mexicaans nationalisme opwekt, een terugkeer naar anti-amerikanisme in de regio die geen goed zal doen. Door Mexico zo in het harnas te jagen wordt de muur (mits die er ooit in zijn volledigheid komt) dus alleen maar duurder. Want waar Trump zijn muur bouwt, breekt hij tegelijkertijd een zorgvuldig opgebouwde diplomatieke relatie tussen de twee landen af.
