Blunder rond vertrekregeling Belastingdienst brengt Wiebes in het nauw
Staatssecretaris Eric Wiebes heeft zich moeten verantwoorden voor de chaos bij de Belastingdienst. De VVD’er heeft zich in het nauw gedreven verweerd na het verschenen onderzoeksrapport van de tweekoppige Commissie onderzoek Belastingdienst, bestaande uit Hans Borstlap en Tjibbe Joustra.
“Ik krijg flashbacks van debatten met ex-minister Van der Steur,” verzucht CDA’er Pieter Omzigt tijdens het algemeen overleg waarin staatsecretaris Wiebes zich moet verantwoorden voor de bestuurlijke chaos bij de belastingdienst. De VVD’er blijft pertinent weigeren om ambtelijke correspondentie over risico’s rond de vertrekregeling bij de dienst vrij te geven. Die regeling en de rol van Wiebes daarin komt aan het licht na publicatie van het onderzoeksrapport door de Commissie onderzoek Belastingdienst.
Amateuristisch
In het kort is het rapport van Borstlap en Joustra een keiharde klap voor Wiebes. Beide voormalige topambtenaren concluderen na hun onderzoek rond de vertrekregeling voor belastingambtenaren dat er een groter probleem is: de Belastingdienst zelf. De organisatie is volgens de onderzoekers een slecht communicerend, in zichzelf gekeerde entiteit, waar Wiebes niet genoeg toezicht op heeft gehouden. “Dit lijkt op een amateuristische voetbalclub in plaats van op een professionele Belastingdienst,” stelt de felle Omzigt.
De sfeer rond de mogelijke regeling is te informeel geweest, geeft Wiebes toe. “Dat is één van de kernpunten van het rapport. We moeten af van de informele cultuur,” vindt hij. Alleen is een van de documenten die Wiebes bestempeld als informeel een notulen van de Raad van Bestuur van de Belastingdienst. “Als die stukken informeel zijn, bestaat er bij de Belastingdienst geen enkel formeel stuk meer,” vindt wederom Omzigt.
Fout
De vorig jaar ingestelde vertrekregeling rond de reorganisatie van de Belastingdienst is zowel voor Wiebes als de dienst een wachtende strop. De continuïteit van de belastinginning zou volgens de rapporteurs in gevaar zijn.
Het plan leek zo goed. Voor 2020 zouden ongeveer 5.106 van de in totaal bijna 30.000 werknemers moeten zijn vertrokken en vervangen met 1.500 nieuwe medewerkers. Alleen ging er iets mis. In plaats van een regeling voor de lager opgeleide medewerkers, waar de regeling voor diende, konden alle medewerkers van de Belastingdienst, douane en FIOD zich aanmelden.
De circa 5.000 werknemers, vrijwel allemaal ouder dan 60 jaar, die gebruikmaken van de regeling krijgen elk 75 duizend euro mee of een jaarsalaris bij een loon van boven de 75 duizend euro. Een strop, waardoor de reorganisatie 66 miljoen euro meer heeft gekost dan de begrote 714 miljoen euro.
Naast de heisa rond de vertrekregeling moet Wiebes ook reageren op een vermoedelijk datalek bij de Belastingdienst. Volgens tv-programma Zembla waren namelijk gegevens van personen en bedrijven tussen 2013 en 2016 onvoldoende beveiligd. In het overleg maakt Wiebes weinig woorden vuil aan het nieuws. “Als er signalen zijn, moet je er achteraan,” zegt hij. Hij komt met een brief over de kwestie.
De zaak-Wiebes wordt vervolgd. Omzigt heeft aangegeven een beroep te doen op de Wet Openbaarheid van Bestuur om de documenten alsnog in handen te krijgen.
Update (2 februari 16u27): Voor volgende week staat een debat ingepland in de Tweede Kamer over het mogelijke lek in de beveiliging van de Belastingdienst. Wiebes stelde ook dat de vertrekkers bij de fiscus gebruik maken van een ‘legitiem recht’ dat ze voorhanden hadden. Hij geeft aan niet over de vertrekregeling geïnformeerd te zijn, maar wil geen schuldige aanwijzen voor de opmerkelijke constructie: “Ik ben er niet naar uit om iemand op te hangen, maar om naar de toekomst te kijken.”
