Drie adders onder het gras in tijden van economische groei
Nederland kent in 2016 haar grootste economische groei sinds 2007. Ook in andere landen in de EU is ditzelfde effect voelbaar. Maar er liggen genoeg addertjes onder het gras.
Over alle kwartalen gemeten van afgelopen jaar is er in ons land een economische groei gemeten van 2,1 procent. Nederland doet het goed en dit geldt ook voor de rest van de lidstaten van de Europese Unie. Voor het eerst sinds 2007, zijn alle 28 lidstaten tegelijkertijd aan het groeien. De werkloosheid is gedaald en de groei zal voor de komende drie jaar gestaag doorgaan, met ongeveer 1,7 procent. Maar er kan direct een kanttekening worden geplaatst bij de voorspellingen van de Europese Commissie in hun laatste rapport.
Hoe rooskleurig de voorspellingen voor de komende kwartalen zijn, heerst er een zeer grote onzekerheid op de markten door politieke verkiezingen in meerdere Europese landen en onvoorziene beslissingen door Trump in Amerika. Het ontbreken van harde voorspellingen laat direct ook de instabiliteit van Europa zien. De Europese economische afhankelijkheid van de Verenigde Staten, maar ook van het Verenigd Koninkrijk, maakt de toekomst ongewis. We zetten een paar scenario’s op een rij.
Brexit
De directe consequenties van het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie zijn nog onduidelijk. De Britse economie zelf is sinds het referendum stevig aan het groeien. De Engelse markt is met een aandeel van 15 procent, na Duitsland, de grootste EU-economie. Daarbij gaat 10 procent van de export van de EU naar Engeland. De Europese Unie zal niet instorten als dit wordt geminimaliseerd, maar het zal wel degelijk effect hebben. Het afwenden van wederzijdse importheffingen is een reële optie, bijvoorbeeld het beëindigen van het lidmaatschap van de Economic Free Trade Area (EFTA). De ‘harde’ Brexit zal betekenen dat Engeland uit de interne markt van Europa stapt.
Amerika
De Amerikaanse president Donald Trump heeft al aangegeven dat de Verenigde Staten een meer protectionistische houding gaat aannemen. Ook tegenover de EU. Concreter wordt het alleen niet met Trump. Een mogelijk, klein voorbeeld – met grote consequenties – is een invoertarief van 35 procent voor Duitse autofabrikanten die hun auto’s bouwen in Mexico. Het lijkt Trump eigenlijk niet zo veel uit te maken of de Europese Unie stabiel is en of het blijft bestaan. Zijn gebrek aan belang of interesse maakt duidelijk dat hij geen baat ziet bij verdere samenwerking tussen de Verenigde Staten en de Europese Unie. Het afbreken van de TTIP (Transatlantic & Investment Partnership) is slechts het begin.
De enige stille hoop die werd uitgesproken – bij de laatste bijeenkomst van de 28 lidstaten in Malta – is dat de harde retoriek van Trump Europa juister dichter bij elkaar brengt. Wellicht wordt dit enkel door de Europese top geopperd om toch nog iets positief te zeggen over de huidige staat van de EU. Het is nog maar de vraag of de Europese economie opgewassen is tegen machtige decreten van de president van de Verenigde Staten.
Europese verkiezingen
Dan een intern probleem. Het eurosceptisch denken lijkt namelijk in de rest van Europa niet af te nemen. De verkiezingen van 2017 in Duitsland, Frankrijk en in ons land kunnen allen gevolgen voor de stand van de Europese Unie en haar economie. Als het niet alleen ‘America First’ en ‘UK First’ is, maar ook ‘France First’ en ‘Holland First’, zullen de rooskleurige voorspellingen van de Europese Commissie niet uitkomen.
Economische groei of niet.
