Waarom Nederland volgens het buitenland het populisme niet heeft verslagen
We zijn deurmat van Europa al, schreef Arthur van Amerongen al na de verkiezingsuitslag. We werden zelfs vanuit de hele wereld aangegaapt. Iedereen was bang dat de ‘Nederlandse Trump’ onze verkiezingen zou winnen. Dat is – met de winst van de VVD – niet het geval. Toch heeft de Nederlandse politiek verloren, stellen binnen- en buitenlandse analisten.
“Heel de wereld keek naar de Nederlandse verkiezingen,” stelde talkshowhost Trevor Noah donderdag in The Daily Show. “Normaal gesproken zouden we het niet eens vermelden, maar deze keer was het anders.” Onze normaal onopgemerkte Tweede Kamerverkiezingen waren ineens niet meer zo onopgemerkt, maar ‘een test tegen het populisme’.
De tekst gaat door onder het filmpje.
Populisme
Alleen is dat niet het geval, zoals Maarten van Rossem al stelde. Liberale politici als Mark Rutte en zijn CDA-collega Sybrand Buma zijn meer en meer richting de rechtste retoriek. Met een gefragmenteerde Kamer als gevolg. In 1986 hadden de drie grootste partijen nog 85 procent van de Tweede Kamerzetels in handen en in 2003 nog driekwart, maar in 2017 slechts 45 procent. Hierdoor zal het formeren van een regering nog niet zo’n eenvoudige opgave worden.
Maar daar zullen de buitenlandse media niet bijster veel om geven, die kijken al naar een nieuwe verkiezing. Zoals de BBC al naar Frankrijk kijkt: “Daar zal het uiterst rechtse Front National naar verwachting de spanning drastisch verhogen.” Al kijkt The New York Times wel verder naar de formatie. Normaal gesproken is de regeringsformatie niet moeilijk in ons land, stelt de Amerikaanse krant. “Maar het moet nu een coalitie worden van vier tot zes partijen.”
Proef
Nederland heeft dan wel een ‘electorale proef’ doorstaan, maar de gevolgen Europabreed zijn pijnlijk zichtbaar. “Het kostte België 541 dagen om een regering te vormen na de verkiezingen van 2010. Zowel Griekenland en Spanje waren in de afgelopen jaren gedwongen om tweede verkiezingen te houden nadat zij geen coalities wisten te vormen.”
Cas Mudde, een Nederlandse journalist van de New Yorkse krant, stelt dat het vinden van eenduidige oplossingen voor de komende Nederlandse formatie niet makkelijk gaat zijn. “De partijen steunen in principe de Europese integratie, tolerantie en diversiteit, maar ze zijn het er ook allemaal over eens dat het Nederlandse multiculturalisme en de Europese Unie moet worden hervormd in plaats van afgeschaft.” Het is een opmerkelijke tegenstelling als resultaat van de verkiezingen. Hierdoor laten de Nederlandse verkiezingen, volgens Mudde, zien hoe het niet het populisme moet verslaan. Er is een gefragmenteerd partijenbestel en geen eenduidige set oplossingen voor de huidige problemen op het Nederlandse bordje.
Jesse
Volgens correspondenten Jon Henley en Gordon Harach van The Guardian kan het populisme gestopt worden. De oplossing daarvoor in ons land is Jesse Klaver, stellen ze.
Adam Chandler, Global Affairs-redacteur van The Atlantic, stelt dat de uitkomsten van onze verkiezingen ingewikkelder zijn dan een eenvoudig ‘het populisme heeft gefaald’. Ook zijn er volgens Chandler geen vergelijkingen tussen Trump en Wilders. Wilder heeft zich met zijn bezoek aan de Republikeinse Conventie in Cleveland inderdaad ingespannen om zich aan te sluiten bij Trump. Maar een ‘Trumpiaans verschijnsel’ wil Chandler het niet noemen. “Zoals een professor van de Cornell University aan Reuters vertelde: ‘Wilders is onderdeel van het politieke landschap en hoe het met zijn partij gaat zegt niet veel over populisme in Europa.’”
De Nederlandse en Europese politiek moet dus een eigen oplossing vinden om met het populisme om te gaan. En dat zal niet eenvoudig worden.
