Het plan-Plasterk is gedoemd te mislukken
“Dit is het beste moment voor een samengang op links,” betoogt Ronald Plasterk vandaag in een opiniestuk voor de Volkskrant. Nu de Partij van de Arbeid negentien zetels heeft verloren is een fusie met GroenLinks de enige reële manier om een links blok te vormen volgens de demissionair minister van Binnenlandse Zaken.
De belangrijkste conclusie die Plasterk trekt uit de verkiezingen is niet de nederlaag van zijn eigen partij of de winst van GroenLinks, maar dat links als geheel enorm verloren heeft. Volgens hem heeft de PvdA nu drie mogelijkheden: de boel sluiten, doormodderen “en hopen de volgende keer 15 of 20 zetels te halen, en dat dan als winst zien” of zich als partij serieus beraden op hergroepering op links. Omdat de eerste twee opties ‘om diverse redenen’ niet aantrekkelijk zijn pleit Plasterk voor een brede linkse partij, waar idealiter ook de SP deel van uitmaakt.
Lijsttrekker Lodewijk Asscher zei in zijn toespraak na het verkiezingsechec niet op te geven en te blijven geloven in een sociaaldemocratie: “Onze idealen zijn de moeite waard om voor te strijden en er komen altijd weer op in nieuwe campagnes en tijdens verkiezingen.” Plasterk noemt het streven van Asscher niet als mogelijkheid in zijn ingezonden brief of doet het indirect af als ‘doormodderen’.
Geen nieuw geluid
Het pleidooi voor een samenwerking op links is geen nieuw geluid. Er is al vaak gesproken over mogelijke fusies, in oktober stelde Diederik Samson nog aan Jesse Klaver voor om na de verkiezingen op te gaan in één fractie. Klaver is voor samenwerking, maar wees het voorstel van Samson af: “We willen niet één sterke linkse partij. We hebben vier sterke progressieve partijen nodig om de macht van rechts te breken.”
Het is niet vreemd dat partijen onwelwillend tegenover fuseren staan. Door samen te gaan moet een deel van de eigen identiteit worden opgegeven, iets waar partijen niet op zitten te wachten als ze aan de winnende hand zijn. Plasterk geeft toe dat het voor de PvdA zou betekenen de partij ‘een toontje lager zou moeten gaan zingen’, daar GL nu groter is.
Politieke fusies zijn in Nederland niet ongebruikelijk. De PvdA is in 1946 zelf namelijk ontstaan uit een fusie. De partij werd opgericht als voortzetting van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP), de Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB) en de Christelijk-Democratische Unie (CDU). De PvdA wilde een doorbraakpartij zijn waarbij ze samenwerken belangrijker achtte dan het op de spits drijven van ideologische meningsverschillen.
In 1990 fuseerde de Politieke Partij Radicalen (PPR), Pacifistisch-Socialistische Partij (PSP), Communistische Partij van Nederland (CPN) en de Evangelische Volkspartij (EVP) om samen GroenLinks te worden. Deze partijen waren alle vier op sterven na dood, waardoor het bundelen van de krachten de enige uitweg leek.
Afwijzing
Nu GroenLinks veertien zetels bemachtigd heeft en groter is dan ooit tevoren houdt Klaver het voorstel voorlopig af. De partijleider noemt het wel ‘interessant om het stuk via de Volkskrant te vernemen’, maar meent dat de PvdA de discussie eerst maar eens binnen de eigen partij moet voeren. Daar lijkt de partij immers niet unaniem voor het plan van Plasterk. Asscher zegt niks te zien in het voorstel en twitterde vanmorgen: “Samenwerking met links is belangrijk, maar de PvdA zal de PvdA-kiezers vanuit eigen kracht moeten vertegenwoordigen”.
Het is niet voor te stellen dat Klaver zijn mening in de komende periode gaat bijstellen, waardoor het voorstel van Plasterk gedoemd is te misluken. Er komt dus geen fusie der fusiepartijen.
