Kamermeerderheid voor maatregelen tegen vijandige overnames
Een meerderheid in de Tweede Kamer wil een wettelijke regeling die Nederlandse bedrijven beter beschermt tegen vijandige overnames, meldde Nieuwsuur dinsdagavond na een rondgang langs de politieke partijen. De Haagse kaasstolp op zijn smalst, leert een kleine duik in de recente geschiedenis.
Erg verrassend is de uitkomst van deze rondgang niet. Nu het populisme hoogtij viert en de afgelopen maanden achtereenvolgens PostNL, Unilever en AkzoNobel onder vuur kwamen te liggen, stroomt het oranje bloed bij veel politici en (demissionaire) bewindslieden weer volop door de aderen. En masse liggen ze aan het infuus bij VNO NCW, de krachtige werkgeversorganisatie die de afgelopen decennia steeds met succes heeft gelobbyd om de beschermingsmuren tegen de ‘Barbaren’ zoveel mogelijk overeind te houden.
En masse liggen de partijen aan het infuus bij VNO NCW, de krachtige werkgeversorganisatie die de afgelopen decennia steeds met succes heeft gelobbyd om de beschermingsmuren zoveel mogelijk overeind te houden
Aasgieren en hyena’s
“Aasgieren en hyena’s die klaarstaan om je bedrijf kapot te maken,” noemde minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA) buitenlandse partijen die op vijandige wijze Nederlandse ondernemingen willen overnemen. Collega Henk Kamp (VVD) van Economische Zaken omschreef een mogelijke overname van PostNL door het Belgische Bpost als ‘een stap terug’ en achtte het inlijven van Unilever door Kraft Heinz en AkzoNobel door PPG ‘onwenselijk’.
“Nederland is echt de gekke Henkie van Europa,” fulmineerde Willem Vermeend. Volgens de voormalige PvdA-staatssecretaris is de wereld veranderd en Nederland achtergebleven. “Andere landen hebben al jaren extra beschermingsconstructies.”
De ‘Dutch discount’
Nog niet zo lang geleden klonk vanaf het Binnenhof een geheel ander geluid. Aangewakkerd door een stevige neo-liberale wind vanuit de Angelsaksische hoek, waar alles draaide om de zogeheten shareholdervalue –de waarde van de onderneming voor de aandeelhouders- was er vanaf eind jaren tachtig een sterke roep om de beschermingsmuren van Nederlandse bedrijven deels te slechten – het vermaledijde structuurregime dat de invloed van aandeelhouders op bedrijven marginaliseerde, voorop. Grote buitenlandse aandeelhouders en pensioenfondsen klaagden veelvuldig over de Dutch discount: door de hoge muren bleven de koersen van Nederlandse beursgenoteerde bedrijven volgens hen nogal achter ten opzichte van die in andere landen.
Opborrelende Oranjegevoelens
Groot voorstander van minder beschermingsconstructies was toenmalig Eurocommissaris Frits Bolkestein (VVD). Hij kwam rond de millenniumwisseling met een Europese richtlijn die de overname van bedrijven moest vereenvoudigen. Onder aanvoering van de ministers Donner (CDA) en Zalm (VVD) pleitte het kabinet daarop voor een wetswijziging. Dat voorstel strandde. De opkomst van private-equitybedrijven en activistische aandeelhouders – onder meer Stork lag onder vuur – deden het sentiment plotseling omslaan. Een Kamermeerderheid stemde tegen.
Minister Bos noemde de Oranjegevoelens die vlak voor de overname van ABN Amro her en der opborrelden ‘misleidend’ en de bijbehorende angsten ‘hypocriet’.
Bij de overname van ABN Amro in 2007 roerde de politiek zich nauwelijks. Premier Balkenende hield zich naar eigen zeggen afzijdig omdat Brussel dat had verordonneerd. Volgens minister van Financien Wouter Bos gaf het geen pas om zich met de transactie te bemoeien. Hij noemde de Oranjegevoelens die vlak voor de overname her en der opborrelden ‘misleidend’ en de bijbehorende angsten ‘hypocriet’.
Akzonobel: van jager naar prooi
Op de opiniepagina’s van Het Financieele Dagblad kreeg Bos steun van Mark Rutte, destijds nog fractievoorzitter van de VVD. Rutte, naar aanleiding van een plan van het CDA voor een overnamepanel dat acquisities op hun merites moest gaan beoordelen: “Een sterke economie is de beste garantie voor de bescherming van de eigen markt en de eigen economische cultuur. Juist die slagkracht en de drijfveer die voortkomt uit een flexibele economie stimuleren mensen om te investeren, te innoveren en te participeren.”
Diezelfde Rutte vorig jaar als premier bij de mislukte overnamepoging van PostNL door het Belgische BPost: “We hebben serieuze vragen. PostNL is een efficiënt werkend bedrijf dat goed zelfstandig kan voortbestaan.” De overname van Akzo Nobel door PGG vindt Rutte, net als Kamp ‘onwenselijk’.
The times they are a-changing. Als er een biotoop is waarop deze songtitel van good old Bob Dylan van toepassing is, is het wel politiek-Den Haag
Toen Akzo zelf jager was en achtereenvolgens Nobel Industries (2006) en het Britse ICI (2007) de prooi deed de politiek er het zwijgen toe. Rutte incluis.
The times they are a-changing. Als er een biotoop is waarop deze songtitel van good old Bob Dylan van toepassing is, is het wel politiek-Den Haag. Al lijken ook de optredens van de Nobelprijs-winnaar niet meer wat ze zijn geweest
