Robbert Dijkgraaf verwacht een nieuwe mens: ‘De technologie gaat onderhuids’
Robbert Dijkgraaf is theoretisch natuurkundige en wiskundige. Hij is universiteitshoogleraar aan de UvA. Ook is hij directeur en Leon Levy Professor aan het Institute for Advanced Study in Princeton. Vanaf deze maand presenteert hij het nieuwe VPRO-programma The Mind of the Universe.
Wat ziet u als de hoofdvraag van The Mind of the Universe?
“De grootste vraag is: waar gaan we heen? We willen een beeld schetsen van de toekomst. De tien afleveringen tonen – aan de hand van portretten van de belangrijkste wetenschappers ter wereld – tien verschillende kwaliteiten die een goede wetenschapper bezit. Samen maken die kwaliteiten voor een groot gedeelte de toekomst. Wetenschap is niet een kwestie van stapje voor stapje; het gaat om het stellen van de grootst denkbare vragen. In één keer in het diepe springen en dan proberen terug te zwemmen naar de kant.”
“Deze wetenschappers zijn nieuwsgierig en hebben ook een heel sterke verbeelding. Ze hebben een beeld voor ogen van hoe het zou kúnnen zijn, wat ze zouden kúnnen maken, hoe een theorie van alles eruit zou zien. Verbeelding, fantasie is onwijs belangrijk.”
Zijn de grenzen van de wetenschap gelijk aan de grenzen van onze verbeelding?
“Waarschijnlijk gaan we nog aan onze verbeelding voorbij. Het is onze verbeelding die ons tegenhoudt, zeker de laatste tijd. Het is niet meer: ‘Wat vind je als je met je schepnetje door de natuur loopt?’”
“Je maakt als wetenschapper zelf dingen. Dan is de vraag: wat ga je maken? We zijn in staat om steeds makkelijker en sneller DNA van levende wezens te herschrijven. Dat is pas sinds enkele jaren zo en het kan tegenwoordig zelfs in de garage. Wij mensen nemen de rol van de natuur in. In miljarden jaren hebben zich mineralen en levensvormen gevormd. Nu kunnen wij die in een fractie van de tijd ook zelf creëren. We zijn een turbobooster van de evolutie. Nu doen mensen het voor een groot deel, maar meer en meer worden computers en kunstmatige intelligentie ingezet om de wetenschappelijke zoektocht te versnellen.”
De tekst gaat verder onder dit fragment.
Wat denkt u dat de ingrijpendste ontdekking van de komende vijftig jaar zal zijn?
“Er kunnen hele rare dingen gebeuren. Ik denk dat we een soort samensmelting van technologie en het leven gaan krijgen. Dat kunnen bijvoorbeeld mechanische implantaten zijn, of dat we rechtstreeks met ons brein apparaten gaan aansturen. Ik denk dat we een heel nieuwe mens gaan meemaken; de technologie gaat onderhuids. Het kan alle kanten op gaan, maar je wilt natuurlijk ook niet dat het te hard gaat.”
“De samenleving moet het wel kunnen bijbenen. Het eerste wat je daarvoor moet doen, is mensen een idee geven van wat er precies gaande is. Dat probeer ik met deze serie in beeld te brengen.”
“Het is alsof je als kijker een paar dagen meeloopt met de mensen die aan de grens van de kennis staan. Wat is hun uitzicht? Het toont welke kant het op zou kunnen gaan. Het fascinerende is dat het nú aan het gebeuren is; we gaan het allemaal meemaken.”
The Mind of the Universe met Robbert Dijkgraaf is vanaf deze maand elke zondag om 21.05 uur te zien bij de VPRO op NPO 2.
