Spring naar de content
bron: ANP/Jerry Lampen

De PVV doet wel degelijk mee tijdens de formatie

De formatieonderhandelingen tussen het zogenaamde motorblok en GroenLinks zijn wederom geklapt. Op migratie. Alweer. Dat juist dit het heikele punt is waar links en rechts niet verbonden konden worden, waarover Alexander Pechtold hardop droomde, is niet eens zo verrassend. Onder aanvoering van de PVV verbroederen de partijen al jaren geenszins op dit onderwerp. Nu migratie de heilige graal van deze formatie is geworden, blijkt de PVV eigenlijk al lang aan de onderhandelingstafel te zitten.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Wiek van Gemert

Ook ‘de informateur die bijna heilig is verklaard’ zoals Tjeenk Willink zichzelf omschreef is het niet gelukt waar Edith Schippers eerder ook geen succes behaalde. Waar de demissionair VVD-minister ons nog liet gissen waar het formatieproces precies was misgelopen liet Tjeenk Willink er geen gras over groeien: GroenLinks was de schuldige, Klaver wilde Tjeenk Willinks eindvoorstel niet accepteren.

Volgens de officiële lezing ging het mis op de vraag in hoeverre de Turkije-deal — en eventuele toekomstige deals die vergelijkbaar zijn — voldoen aan de internationale mensenrechten. Zoals NOS-correspondent Arjan Noorlander uitlegt was het vooral een morele ondergrens die in het geding was.

Het ‘vluchtelingenprobleem’

Dat de verschillen tussen de interpretaties van wat bij het ‘vluchtelingenprobleem’ het probleem precies is enorm zijn staat als een paal boven water. Om het heel gechargeerd te zeggen: zijn de vluchtelingen die hier komen een bedreiging voor Nederland of moeten de vluchtelingen koste wat het kost worden beschermd omdat zij degene zijn die bedreigd worden?

Dat de standpunten zo ver uit elkaar liggen is een verdienste van de PVV. De partij van Wilders trok met haar betoog voor gesloten grenzen zoveel kiezers dat Wilders’ collega’s op rechts langzaam achter hem aanliepen.  VVD en CDA gingen mee en verdienden hun zetels met een betoog tegen migratie. De grenzen stonden in de verkiezingsprogramma’s van deze partijen dan wel net iets meer op een kier dan bij de PVV, maar hun migratieplannen overlapten aanzienlijk meer met die van Wilders dan met die van Klaver.

Uitsluiten

Toch sloten ze de PVV uit als het om kabinetssamenwerking ging. Het ging Rutte niet ‘om de PVV-stemmer, maar om de partij’. Door deze uitsluiting werd er gepoogd een coalitie te vormen met GroenLinks. Laat dat nu een partij zijn die mijlenver afstaat van deze interpretatie van het migratievraagstuk. Gewapend met een PVV-light programma openden VVD en CDA tot tweemaal toe de onderhandelingen. Hun inzet: een PVV-light migratiedeal, zonder dat de PVV daarbij nodig is. Zo hoefde Wilders bij Schippers noch bij Tjeenk Willink aan tafel te zitten om zijn plannen in de waagschaal te zien.

Met een beroep op het landsbelang deed Rutte een handreiking naar verkiezingswinnaar Klaver. Alleen was de kloof tussen beide partijen te groot om te overbruggen. Klaver kreeg andere dooddoeners voorgeschoteld. Een streng migratiebeleid zou een onderwerp zijn waar de meeste Nederlanders op hebben gestemd. Dat is feitelijk gezien juist. Echter zijn die kiezers precies níet de mensen die op GroenLinks hebben gestemd en die Klaver dus dient te vertegenwoordigen. Kan het Klaver dan kwalijk worden genomen dat hij niet Rutte en Buma volgt?

Wat te doen met de formatie?

De belangrijkste vraag is: wat nu? Het is überhaupt de vraag waarom Rutte met GroenLinks om tafel is gegaan. Vooral omdat hij een streng migratiebeleid — waar de meerderheid op heeft gestemd — in de praktijk wilt brengen. Dat Rutte ‘verbijsterd‘ is dat het niet is gelukt met GroenLinks is moeilijk te geloven als hij de verkiezingsprogramma’s heeft gelezen. De consequentie van opschuiven naar rechts is dat je het gat naar links onoverbrugbaar maakt. Dan zul je je bondgenootschappen op rechts moet zoeken. De meerderheid aan kritische migratie-zetels bestaat, naast enkele kleine lieden, uit VVD, CDA en, u raad het al, PVV.

Als Rutte en Buma echt zo graag dat strenge beleid willen, dan weten ze waar ze die zetels kunnen vinden. Op dezelfde plek als waar ze hun de inspiratie voor hun standpunten vandaan hebben gehaald: bij Geert Wilders. Al wil ook de ChristenUnie van Gert-Jan Segers een intake van vluchtelingen aan de Europese buitengrenzen.

De tekst gaat door onder de tweet.

Alternatieven

Wat zijn de alternatieven van het niet langer uitsluiten van de PVV? Gert-Jan Segers gaf aan een deelname aan een combinatie VVD-CDA-D66-CU ‘niet zinvol’ te achten. Roemer wil niet met de VVD en Asscher houdt überhaupt de boot af. Het uitschrijven van nieuwe verkiezingen na een mislukte formatie lijkt zeer onwaarschijnlijk. Bovendien is zoiets nog nooit voorgekomen in de Nederlandse parlementaire geschiedenis. Wat rest is een minderheidskabinet waarbij in ieder geval CDA en VVD deel uit zullen maken. Wat één van hun doelen in zo’n kabinet zal zijn, is een streng migratiebeleid. De vraag is bij wie ze dan aan zullen kloppen om tot een Kamermeerderheid te komen. Het enige mogelijke antwoord qua zetelverdeling is de PVV.

Voor Rutte en Buma zijn er twee opties. De eerste is toegeven dat ze de ideeën van de PVV helemaal niet zo verwerpelijk vinden, als ze graag doen laten lijken. Dan moeten ze consequent zijn en ideeën noch partij uitsluiten. In die situatie kunnen ze onder meer een strenger immigratiebeleid doorvoeren in samenwerking met Wilders.

Het alternatief is om consequent zowel de PVV als haar ideeën uit te sluiten. In dat geval is het aan VVD en CDA om een stap terug naar het midden te maken en op zoek te gaan naar een eigen koers waarbij er wél samengewerkt kan worden met linksere partijen. Want als Rutte en Buma de PVV niet mee willen laten doen, kan hun gedachtegoed ook niet de inzet van de formatieonderhandelingen zijn.