Spring naar de content
bron: ANP/AFP Foto/Zurab Kurtsikidze

Wordt Georgië het nieuwe Oekraïne?

De laatste jaren maakten we kennis met een toename van machtsspelletjes tussen oost en west, of beter gezegd: Rusland en de NAVO. De volgende kandidaat in het machtsspel: Georgië. Het bergachtige land op de Kleine Kaukasus bevindt zich in een ongemakkelijke spagaat tussen beide partijen.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Paul Geraedts

Voor we deze onderliggende factoren verder belichten is het misschien handig om in wat achtergrondinformatie over dit land aan de rand van Europa te geven. Georgië heeft een kleine vijf miljoen inwoners, met als hoofdstad Tbilisi. Het land behoort tot de voormalige Sovjet, is overwegend orthodox-christelijk en deelt in het noorden een 1771 kilometer lange grens met Rusland.

In het recente verleden kende Georgië spanningen in de regio’s Abchazië en Zuid-Ossetië, waar ook Rusland zich in mengde. Beide regio’s scheidden zich met hulp van Rusland af. Georgië (en de NAVO) erkent de onafhankelijkheid van Abchazië en Zuid-Ossetië niet. Onder andere hierdoor leeft het land op gespannen voet met haar grote noorderbuur.

Verschoven grenzen

Er is echter meer aan de hand. Zo komen er al een aantal jaren berichten uit Georgië dat de landsgrens met Rusland steeds wat meer opgeschoven wordt, dikwijls in het holst van de nacht. De Georgische regering staat machteloos tegenover Poetins Rusland, en kijkt naar het westen — naar de NAVO — op zoek naar nieuwe bondgenoten.

De expansiedrift van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie deed de afgelopen jaren al hier en daar een wenkbrauw fronsen. Met de inlijving van het militair vrij onbenullige balkanstaatje Montenegro als laatste wapenfeit, en daarvoor de Oekraïense escalatie en de annexatie van de Krim geeft de NAVO een duidelijk signaal af.

Georgië
Beeld:

NAVO-aanwezigheid rond Rusland

Ook in Georgië lijken de NAVO-ambities binnen afzienbare tijd omgezet te kunnen worden in meer invloed. De afgelopen week bezocht de Amerikaanse vice-president Mike Pence het land. Pence liet de Georgische president Margvelashvili weten de Georgiërs een warm hart toe te dragen en een NAVO-lidmaatschap te gaan bewerkstelligen.

Een gevaarlijke uitspraak, die wel eens grote gevolgen kan hebben voor het land, de regio en de gehele wereldpolitiek. Want wie een kaart bekijkt van de NAVO-expansie na de val van de Sovjet-Unie, ziet een grote activiteit rondom het immense land. Ook niet-leden in Centraal-Azië (zoals Kazachstan, Afghanistan) herbergen NAVO-bases.

Een recente troepenopbouw in de Baltische staten, Roemenië en Polen heeft er bovendien voor gezorgd dat de Russische beer zich nog meer in het nauw gedreven voelt. Volgens critici je reinste imperialisme, volgens het westerse blok is er niets aan de hand.

Russisch imperialisme

Zoals gezegd zijn de Russen zelf ook niet gevrijwaard van een staaltje imperialisme. Georgië behoort tot haar achtertuin, en dat wil het Kremlin graag zo houden. Op de Balkan liepen Poetins toenaderingspogingen grotendeels op niets uit, dus richt Rusland haar pijlen op het zuiden.

De Georgiërs zelf moeten — door de recente geschiedenis — over het algemeen niets hebben van de Russen, maar zijn ook niet zo happig op NAVO-aanwezigheid. Terwijl de inwoners van het land een paar jaar geleden nog zeer positief naar een lidmaatschap keken, lijkt het nu een lastiger verhaal te worden, en is de steun voor een lidmaatschap nog steeds hoog, maar tanende.

Soevereiniteitskwestie en grondstoffen

Voor de Georgiërs staat er natuurlijk het allermeest op het spel: hun nationale soevereiniteit. Krap drie decennia nadat zij het juk van de Sovjet-Unie van zich af hebben geschud, staan zij weer voor eenzelfde dreiging. Echter is het ditmaal een ongemakkelijke spagaat die het land waarschijnlijk weinig goed zal doen.

Een NAVO-lidmaatschap zal ervoor zorgen dat Georgië in ieder geval haar nationale soevereiniteit zal behouden. Het zal dan (nog meer) naar de pijpen van de Verdragsorganisatie — en dus de Amerikanen — moeten dansen. Poetin heeft al meerdere malen gewaarschuwd geen verdere NAVO-activiteit in zijn achterland te dulden. Een Georgische toetreding is spelen met vuur en kan zomaar het breekpunt zijn voor een groot internationaal conflict.

Georgië en de Russische buur

Los van de internationale gevolgen zal een conflict met Rusland het land verscheuren. Militair gezien is Georgië namelijk geen partij voor de Russische buur. Maar binnen de Russische invloedssfeer komen is dus ook zeker niet gewenst voor Georgië. Het herbergt weliswaar geen grote Russische minderheden (zoals bijvoorbeeld op de Krim), maar qua grondstoffen — olie en gas — is ze zeer interessant voor zowel ‘Poetins’ Gazprom als het westen.

Dan blijft er nog een derde optie over: een soeverein Georgië, zoals het nu is. Dat is een land dat nauw samenwerkt met de NAVO, maar geen lid van de alliantie is. De vraag is alleen hoe lang dat in zijn huidige staat stand kan blijven houden tegenover de grote Russische overmacht.

Onderwerpen