Spring naar de content
bron: ANP/Koen van Weel

Amsterdam beboet huiseigenaar wegens leegstand: de CCCP revisited

De gemeente Amsterdam heeft vorige week een boete uitgedeeld aan een huiseigenaar die zijn woning meer dan zes maanden leeg liet staan. Persisteert deze ‘fraudeur’, dan gaat de gemeente de woning mogelijk verhuren. Want – dixit SP-wethouder Laurens Ivens: “Het is simpelweg verplicht een woning te bewonen.” Een novum in de deeleconomie. En wel een zeer bijzondere: geschoeid op Sovjetachtige leest.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Jan Smit

De Groote Keyser, de Grote Wetering, Lucky Luyk en Vrankrijk heetten ze, de illustere krakersbolwerken van weleer in 020. Namen die je niet snel vergeet. Al was het maar vanwege de spectaculaire ontruimingen die dikwijls gepaard gingen met felle protesten, rellen en veel geweld (ME, waterkanonnen, koelkasten die van het dak werden gegooid, boobytraps).

Of vanwege het indrukwekkende krakersproza. ‘Geen woning, geen kroning’ en ‘Onze woningnood is de spekulant zijn brood’ – let op die k. Rijmelarij van de zuiverste soort. En wat te denken van die typische krakerscultuur – ‘schurft, luis, ratten & chlamydia’, ‘muziek’ van The Dead Kennedys en The Residents? Gewaardeerd collega-columnist Arthur van Amerongen kan er als ervaringsdeskundige bij tijd en wijle smakelijk over verhalen.

Gekraakt wordt er anno 2017 nog steeds, zij het steeds minder. Maar dat kan opnieuw een vlucht nemen. Gelegaliseerd dit keer.

Meldingsplicht

Want de gemeente Amsterdam heeft de vorige week voor het eerst een huizenbezitter beboet die zijn woning in de binnenstad langdurig liet leegstaan. De eigenaar moet vijfduizend euro betalen. Reden: na zes maand leegstand had hij dit, net als alle andere huiseigenaren in Amsterdam, moeten melden bij de gemeente. Geeft de eigenaar binnenkort niet alsnog tekst en uitleg, dan kan dit bedrag oplopen tot twintigduizend euro. En staat de woning na 12 maanden nog steeds leeg, dan kan de gemeente de woning zelfs toewijzen aan een potentiële huurder.

Wie een huis bezit moet toch zelf weten wat hij ermee wil doen? Al laat hij het tien jaar leegstaan – zolang hij het onderhoudt en geen overlast veroorzaakt…

Een grap? Wie een huis bezit moet toch zelf weten wat hij ermee wil doen? Al laat hij het tien jaar leegstaan – zolang hij het onderhoudt en geen overlast veroorzaakt… Dús niet. De woningnood in 020 is zo groot, dat dit deze maatregel noodzakelijk maakt. “Het is simpelweg verplicht een woonhuis te bewonen,” zegt wethouder Laurens Ivens in de Volkskrant. Want, vervolgt de SP-schepen: “Het is niet uit te leggen dat er niemand in die huizen woont.”

Dat is het uiteraard wel. Een wereldreis, een belegging, voor als de zoon of dochter straks gaat studeren: motieven te over. Maar waarom zou de eigenaar zich moeten verantwoorden? Amsterdam is toch geen communistische heilstaat waarin zelfs privébezit niet meer wordt getolereerd?

Ivens spreekt zelfs van woonfraude – niet de gemeente is to blame, nee, de eigenaar.

Bij deze ene boete blijft het waarschijnlijk niet. Er zijn inmiddels tientallen leegstaande woningen gevonden. Bij de gemeente aangemeld door buren en andere klikspanen. Daarvoor bestaat zelfs een speciaal emailadres. Als de eigenaren van die woningen zich niet op tijd melden, volgen en zeker meer boetes, waarschuwt de SP-wethouder.

Alom bijval

Wat schertst mijn verbazing: Op Twitter krijgt de boete alom bijval. Paulus Jansen, collega in Utrecht, was ook wel geïnteresseerd.

Volgende stap: boete voor iedereen die droog staat en zich niet wil laten uitwonen door een behoeftige?

‘De CCCP revisited. Volgende stap: boete voor iedereen die meer dan een half jaar droog staat en zich niet wil laten uitwonen door een behoeftige?’ reageerde ik in shock.

Jansen antwoordde direct. De maatregel was ingegeven door de wet Kraken en Leegstand, een initiatief van Jan ten Hoopen (CDA), Brigitte van der Burg (VVD) en Arie Slob (CU). Zoals bekend fervente CCCP aanhangers, voegde hij eraan toe. Aan de vele likes te zien ging dat er bij de achterban in als koek.

Toegegeven, humor heeft hij. Ik ken Jansen niet persoonlijk, maar hij lijkt mij niet van het kaliber Marijnissen — bepaald geen lachebekje als we tenminste voormalig SP-Kamerlid Sharon Gesthuizen mogen geloven.

Heeft Jansen gelijk? Hebben CDA, VVD en CU inderdaad aangestuurd op een wet waarin een woning kan worden geconfisqueerd als het de wethouder belieft?

Juridische handvaten

Nee. De uit 2010 daterende wet Kraken en Leegstand moest de overheid juridisch handvaten geven om het kraken aan te pakken. Daarvoor mochten gemeenten pas na een jaar ingrijpen. De nieuwe wet maakte aan die gedoogperiode een eind.

Zelfs de VVD-fractie, de liberale partij waarvoor het eigendomsrecht toch heilig is, ging akkoord.

Maar — ere wie ere toekomt — de Utrechtse wethouder zit er niet helemaal naast. Amsterdam kan de boetes opleggen vanwege de nieuwe Leegstandsverordening 2016, een eind vorig jaar door de gemeenteraad geaccordeerd initiatief van wethouder-Ivens. Meest opmerkelijke daaraan: zelfs de VVD-fractie, de liberale partij waarvoor het eigendomsrecht toch heilig is, ging akkoord.

Met CDA en D66 diende VVD-fractielid Tjakko Dijk nog wel een motie in die de gemeente verplicht na zes maand leegstand eerst contact op te nemen met de eigenaar voordat zij een boete op mag leggen. Maar alle partijen schaarden zich achter de nieuwe verordening. De VVD incluis.

Dat gaat ver. Zeker, er ís woningnood in Amsterdam. Het is aan het gemeentebestuur om daar, samen met ontwikkelaars en woningcorporaties, iets aan te doen. Al blijft het de vraag hoe urgent die nood is en of er überhaupt voor iedereen plaats moet zijn in de stad. Als de meerderheid van de bevolking vindt dat Nederland geen onderdak kan bieden aan alle buitenlandse economische vluchtelingen, lijkt de vraag gerechtvaardigd of economische vluchtelingen uit de provincie – studenten, mensen die er een baan krijgen – allemaal wel in de hoofdstad moeten kunnen wonen.

In een stad als Almere – nog geen twintig treinminuten van Amsterdam Centraal – is nog woonruimte genoeg.

Confisqueren

Leegstand aanpakken: ja. Maar dan alleen als de eigenaar zijn woning laat verpauperen of via organisaties als Airbnb en Wimdu het hele jaar door probeert te verhuren. Aan toeristen die naar Amsterdam komen om zich een week lang dag in dag uit suf te blowen en vol te laten lopen om vervolgens, ’s nachts bij terugkomst op zoek naar de sleutel, al schreeuwend (“Mary has her period, tatatatatata!”) het portiek onder kotsen.

Een florerende deeleconomie is prima. Maar dan wel op basis van vrijwilligheid.

En een florerende deeleconomie — deelauto’s, deelwoningen, deelgereedschap, deelfietsen, deelpartners om mijn part –:  prima. Maar dan wel op basis van vrijwilligheid. Dat wil in dit geval zeggen, via een moreel appel: de gemeente vraagt de huiseigenaar bijvoorbeeld of hij zijn woning misschien tijdelijk wil verhuren. Een boete voor een huiseigenaar die zijn woning leeg wil laten staan — laat staan deze confisqueren en verhuren aan een potentiele verhuurder wanneer de woning leeg staat — gaat alle perken te buiten.

By the way: onder de overstek van ons huis zit een zwaluwnest. Dat staat al een paar maanden leeg.

Laat de gemeente Olst-Wijhe het maar niet horen…