Angela Merkel en het geluk van de slechte tegenstand
Dat Angela Merkel deze keer weer de grootste is geworden met haar CDU is niet zo verrassend. Hiermee wordt ze misschien wel de langstzittende bondskanselier ooit. Pakte ze de overwinning omdat ze zo goed was? Of had ze gewoon weinig van haar concurrenten te duchten?
Eigenlijk verliepen deze Duitse verkiezingen uiterst voorspelbaar. Iedereen wist het zeker: Merkel zou opnieuw de grootste worden. En dat werd ze. Uiteraard. Ze moest wel ruim acht procent inleveren ten opzichte van de vorige verkiezing, het slechtste resultaat van haar partij sinds 1949. Hoe goed heeft ze het dus daadwerkelijk gedaan?
Vooraf was al duidelijk dat geen van haar directe concurrenten een gevaar zou vormen. Tijdens het enige televisiedebat probeerde haar coalitiepartner en grootste concurrent Martin Schulz van de SPD ‘Frau Merkel’ wel aan te vallen, maar effect hadden deze pogingen amper. Sterker nog, na het debat stond hij er nog slechter voor dan ervoor. Zijn SPD moest twee procentpunten inleveren. Al gingen die peilingprocenten naar linkse ‘collega’s’ van Schulz.
Ook op de verkiezingsdag verliest Schulz’ partij stemmen aan partijen als Die Linke en Die Grünen. De stap van een linkse naar een centrumrechtste partij is voor veel Duitsers dus moeilijk te maken. Begrijpelijk, want een Nederlandse GroenLinkser stapt ook niet zo snel over naar de VVD.
Tendens
In de centrumrechtse hoek van Merkel is er eenzelfde tendens te zien. De CDU heeft ruim acht procent van de stemmen verloren ten opzichte van de vorige verkiezingen. Deze miljoen kiezers is niet naar SPD gegaan. Integendeel, de stemmen bleven in het rechtste spectrum van het Duitse partijenpallet. Ze gingen namelijk naar de AfD, de rechtspopulistische partij van Alexander Gauland.
Merkel is sinds 2005 Bondskanselier, maar het resultaat van afgelopen weekend is een stuk slechter dan de afgelopen verkiezingen. Zelfs de slechtste sinds 1949. In 2005 behaalde zij 35,2 procent van de stemmen. In 2009 waren dat er iets minder, namelijk 33,8 procent. En in 2013 maakte ze een inhaalslag, maar haar liberale coalitiepartner FDP haalde de kiesdrempel van 5 procent niet. Die stemmen zijn naar Merkel gegaan, die met 41,2 procent van de stemmen bijna evenveel stemmen had als de overige partijen samen.
Ze blijft echter voor nog vier jaar op de Duitse troon, omdat het haar duidelijk ontbrak aan directe politieke concurrenten. Er is immers geen gelijkwaardige partij in hetzelfde spectrum binnen het politieke landschap, al zetelt het AfD ineens met 94 zetels in de Bondsdag. Daarmee wordt de jonge partij de komende tijd een geduchte concurrent van de CDU. Immers, de grote partijen op op links en rechts verliezen kiezers aan de randpartijen, maar tot haar genoegen bevestigt de rotsvastheid van Merkels achterban het gebrek aan concurrentie.
Ze twijfelt zelf over een nieuwe termijn, maar als ze in nog een verkiezingsrace komt is het voor haar opponenten te hopen dat ze sterker in hun schoenen staan.
