In New York is de kans op een Eberhard klein
In de gemoedelijke Brooklynse wijk Park Slope is er woensdagavond maar één kroeg die het tweede en laatste burgemeestersdebat uitzendt. In Bar Toto op de hoek van Sixth Avenue en 11th Street zitten vier mannen aan de bar enigszins verveeld te kijken naar het grote scherm dat er voor de gelegenheid hangt.
Bar Toto is de plek waar je de New Yorkse burgemeester nog altijd geregeld tegen het lijf loopt. Tot drie jaar geleden woonde hij er nog om de hoek. De Blasio sport nog steeds in de buurt en op sommige zaterdagen zie je hem twee straten verderop zijn eigen kleren ophalen bij de stomerij.
Dat het debat daar dus te zien is, is niet gek. Maar ook hier is de interesse klein. De pakweg twintig tafelgasten in het Italiaanse café letten niet op het debat; ze zijn druk aan het eten en praten. Veel New Yorkers weten niet eens dat er een debat op televisie te zien is. Sterker nog, een maand geleden wist tweederde van de bevolking volgens een peiling niet eens welke Republikeinse kandidaat (Nicole Malliotakis) het tegen de Democratische De Blasio opneemt voor de burgemeestersketting aankomende dinsdag.
Andere dingen aan hun hoofd
New Yorkers hebben andere dingen aan hun hoofd, zeggen ze. Met de torenhoge huur betalen, de onstabiele politieke situatie in Washington en de World Series-honkbalwedstrijd tussen de Los Angeles Dodgers en de Houston Astros (die op woensdagavond wél in elke kroeg opstaat). Maar New Yorkers stemmen niet graag. Tenminste, als het om lokale overheid gaat. In 2013 was de opkomst voor de burgemeestersverkiezingen een schamele 24 procent.
Nog geen miljoen mensen, van de 4,3 miljoen stemgerechtigden, vond het waard om in de rij te staan van een stembureau. Dit jaar mogen 4,6 miljoen kiezers hun keuze maken, maar de opkomst zal naar verwachting niet veel hoger zijn dan vier jaar geleden. En dat is gek voor een stad die wél telkens komt opdagen om te protesteren tegen president Donald Trump.
Boe roepen is makkelijk; makkelijker dan je verdiepen in politici die binnen je eigen gemeenschap iets voor je kunnen betekenen.
Campagnegelden
Onder andere dit gebrek aan engagement roept de vraag op of zo’n gekozen burgemeester – ook in Nederland – wel zo’n goed idee is. Kijk maar naar het geld en hoe moeilijk een ‘liberale’ politicus als De Blasio – die strijdt tegen inkomensongelijkheid en voor gelijke kansen van New Yorkers – het maakt om hem uit te dagen. In de voorverkiezingen haalde de burgemeester met zijn partijmachine 4,8 miljoen dollar aan campagnegeld binnen. Bijna al zijn tegenstanders haalden niet eens 175 duizend dollar op; de grens om mee te kunnen doen met televisiedebatten. De Blasio won in september dan ook met 74 procent van de stemmen (de opkomst was 14 procent).
Het eerste Democratische debat van de voorverkiezingen is hier te bekijken. De tekst gaat hieronder verder.
Naar alle waarschijnlijkheid verslaat De Blasio aankomende dinsdag ook Malliotakis, die met 2,9 miljoen dollar aan campagnedonaties slechts een derde binnenhaalde van het bedrag van de zittende burgemeester. (Ondanks een campagnefinancieringsschandaal op de valreep in het De Blasio-kamp)
New Yorkers lopen niet warm om op een koude novemberdag te gaan stemmen met zo’n onvermijdelijke kandidaat. Dat is jammer, vindt Becky Kips. Zij richtte vorig jaar politiek platform Hear My Voice op om burgers te informeren over het belang van lokale politiek.
Meer invloed dan de president
Op de website en de bijbehorende mobiele apps kunnen de pakweg 80 duizend gebruikers standpunten van politici van alle kleuren vinden, van staatsniveau tot aan het raadslid in een gemeente. “Veel kiezers begrijpen niet hoeveel macht een burgemeester heeft. Die doet veel meer dan opdagen bij raadsvergaderingen.” Een De Blasio heeft veel meer invloed op de levens van een New Yorker dan de president. En andersom ook, lacht Kips. “Washington houdt zich bezig met onze nationale veiligheid en belastingen. Lokale politici bepalen hoe laat bars moeten sluiten of waar scholen geopend worden.”
Juist dit jaar staat er veel op het spel op lokaal niveau in New York, niet alleen maar het kiezen van een burgemeester. Kiezers in de hele staat New York kunnen stemmen op Proposition 1, een voorstel om de grondwet aan te passen.
Als zij in een meerderheid ‘ja’ aanvinken in het stemhokje, dan wordt alles bespreekbaar: van hervormingen van lokale justitie tot aan het inperken van de macht van burgemeesters en zelfs de gouverneur van New York.
Geen zin in tweetstorms
Het ontmantelen van het partijkartel, zeg maar. “Dit is een kans die je maar een keer in een generatie krijgt,” zegt politicoloog Gerald Benjamin in The New York Times. “Het draait hier om fundamentele structurele kwesties, die alleen maar aangepakt kunnen worden als we de grondwet aanpassen.”
Maar zo’n abstractie zal waarschijnlijk veel kiezers, het kleine aantal dat zal opdagen, over het hoofd vliegen. Hear My Voice-oprichter Kips snapt waarom kiezers, in New York en elders, wegblijven bij lokale verkiezingen. “Ze hebben geen zin in alle negatieve campagnespotjes.” Met bijna een jaar Trump achter de kiezen, met zijn dagelijkse tweetstorms en verwensingen, is het begrijpelijk dat burgers weg willen blijven van lelijke polariserende politiek.
Onafhankelijke kandidaat Bo Dietl over Bill De Blasio. De tekst gaat hieronder verder.
Archaïsch stemsysteem New York
Ook het archaische stemsysteem is volgens Kips schuldig in het afschrikken van kiezers in lokale races, zeker wanneer zij denken dat er niks voor ze op het spel staat. In de VS worden kiezers niet automatisch geregistreerd om te mogen stemmen, dat moeten zij zelf doen. Dat levert allemaal tijdsverslindend bureaucratisch gedoe op. Op verkiezingsdagen zelf moet je ook nog eens vaak urenlang in de rij staan. Werkgevers daarentegen hebben weinig geduld voor personeel dat hun democratische plicht wil vervullen.
Lange rijen in Arizona vorig jaar bij de presidentsverkiezingen. De tekst gaat hieronder verder.
Maar Kips zweert ondanks deze moeilijkheden bij een gekozen burgemeester. Niet een die aangewezen wordt door de minister van Binnenlandse Zaken zoals in Nederland. Ook al kan dat zulke geliefde burgervaders als wijlen Eberhard van der Laan opleveren. “Een aangewezen burgemeester polariseert die positie hier automatisch”, legt ze uit. Stel je voor, een door Trump aangewezen Republikeinse burgemeester in het liberale New York.
Dat zou nogal veel weerstand oproepen, beaamt Kips. “Nu kunnen we een burgemeester die het slecht doet na zijn beperkte termijn ‘ontslaan’, door massaal op zijn of haar opvolger te stemmen. Maar je mag ervan uitgaan — ondanks de huidige problemen met lokale verkiezingen — dat mensen uit een gemeenschap zelf een goed beeld hebben van welke kandidaat het beste is om hun gedeelde belangen te behartigen”.
Maar dan moeten kiezers wel komen opdagen. Al wint Bill de Blasio dinsdag waarschijnlijk zijn tweede termijn als burgemeester, het opkomstpercentage bepaalt of hij een burgervader voor de hele stad wordt. Of gewoon een vage lokale politicus blijft die af en toe een koffie haalt in Bar Toto.
