Van het Correspondents Dinner tot Black Friday: waarom ‘we’ verder veramerikaniseren
Nederland maakt massaal gebruik van de overgewaaide commerciële (feest)dagen uit Amerika. Naast Valentijnsdag en Halloween, kunnen we aanstaande vrijdag groots goedkoop inkopen doen tijdens de zogenoemde Black Friday. Waarom zijn Nederlanders zo vatbaar voor deze commerciële dagen? Wij belden met Willem Post, Amerika-deskundige en historicus.
In Amerika is Black Friday de dag na Thanksgiving. Deze winkeldag hebben we hier massaal overgenomen. Dit is het begin van het winkelseizoen voor kerstaankopen, op deze dag hebben veel winkels speciale aanbiedingen. Grote Nederlandse concerns als Media Markt en De Bijenkorf maken gebruik van deze veramerikaanste invloed, waarbij Nederland zo’n traditionele dag overneemt.
Op Black Friday wordt traditiegetrouw inkopen gedaan voor kerst. De meeste Amerikanen krijgen hiervoor een vrije dag, dat is in Nederland (nog) niet het geval. Maar hier is het dan ook direct een heel weekend, met Cyber Monday erachteraan.
Dominante businesscultuur in Amerika
“Nederland is een klein, open land met handelstradities. Ons land is gericht op andere culturen,” zegt Post. “We reizen meer dan mensen in andere landen en we zijn kapitalistisch. In al die overgewaaide dagen zit natuurlijk een heel commercieel aspect. Dat geldt vooral voor Black Friday.”
Nederlandse ondernemers zijn steeds internationaler geworden. Daarnaast is ons land een paradijs voor multinationals die kansen zien op onze vruchtbare bodem, meent Post. “Amerikanen weten goed hoe je geld moet verdienen en zijn goed in marketingcampagnes.”
Volgens de Amerika-deskundige leent de Engelse taal zich hier ook voor. “De Amerikaanse businesscultuur is dominant en een klein land als Nederland staat heel erg open voor invloeden van buitenaf.” Wat volgens Post ook meespeelt is de opkomst van het internet. “Daardoor zijn we internationaler geworden.” Ook is in de afgelopen twintig jaar ontzuiling toegenomen en zijn de afgelopen jaren vluchten goedkoper geworden. “Vroeger was het een unicum als je in New York was geweest. Nu moet je je bijna verontschuldigen als je er niet bent geweest.”
De tekst gaat hieronder verder.
Lichtjeswedstrijd tijdens kerst
Als we naar de geschiedenis kijken, zien we dat Nederland al snel Amerikaanse gewoonten ging overnemen. Amerikanen zijn volgens Post een meester in geld verdienen en ze zijn goed in het bedenken van marketingcampagnes. “Amerika was het eerste land waar gewone mensen – wel alleen blanke mensen – een middenklasse bestaan konden opbouwen.” Dat is volgens Post een voorbeeld geweest voor de ‘gewone’ Nederlander: iedereen kan een bestaan opbouwen.
De reden dat veramerikanisering nog steeds een trend is, is volgens Post niet gek. Naast onze kapitalistische en businessgerichte klimaat, moeten we volgens hem de filmindustrie ook niet onderschatten en is Nederland steeds meer gericht op individualisme en privatisering. “Omdat wij zo’n open land zijn staan we open voor invloeden van buitenaf.”
En die invloeden zien we ook terug in onze eigen tradities. De hele zwartepietendiscussie is ontstaan in Amerika. “Zwarte Piet is daar onbespreekbaar en Amerikanen zijn ook altijd heel verbaasd dat dat kon.”
Maar ook kerst veramerikaniseert steeds meer. In Amerika zijn er dorpjes die wedstrijden houden wie de meeste lichtjes heeft. In Nederland zijn er ook wedstrijden welk huis het mooiste licht heeft. “Twintig jaar geleden gebeurde dat absoluut niet.”
Correspondents Dinner
Niet alleen in de feestdagen veramerikaniseren we. Ook in het politieke en medialandschap is dat te zien. Post meent dat het dertig jaar geleden in Nederland onmogelijk en onacceptabel was dat een politicus in dezelfde talkshow zat als artiesten.
Dat is haast niet meer voor te stellen. Nog steeds wordt er meer over politiek gesproken zonder politici aan tafel, maar politici zijn nu ook mediafiguren geworden; die zitten regelmatig aan tafel bij De Wereld Draait Door, Pauw en Jinek. Daarnaast is een aantal actief op sociale media.
Dat is ook te zien bij het overgewaaide Correspondents Dinner, dat in februari 2016 voor het eerst in Nederland gehouden werd. Premier Mark Rutte hield een toespraak om pers en andere politici te grazen te nemen. In Amerika is dit White House Correspondents Dinner sinds 1920 een traditie dat jaarlijks wordt gehouden. En kijk naar het debat tussen 50Plus en PVV dinsdag- op woensdagnacht. Het doel van de zogenaamde filibuster is het wetgevingstraject vertragen. In de Verenigde Staten wordt dit middel vaak ingezet om processen te frustreren.
Land van evenementen
Post vindt het belangrijk dat we onze cultuur behouden. We mogen ons wel een beetje hechten aan tradities. “Maar buitenlandse invloeden vind ik niet erg, zolang het maar in balans is. We vieren nu ook St. Patrick’s Day (Ierland, red.) en op sommige plaatsen Oktoberfest.”
Nederland wordt zo een land van evenementen. Volgens Post zijn andere landen minder vatbaar voor de veramerikanisering. Hij zegt dat dat komt doordat een aantal Europese landen katholiek is en nog erg hecht aan eigen tradities.
Wie weet zijn we over een paar jaar allemaal vrij op Black Friday, en wordt de ‘elfde van de elfde’ niet meer ingeluid als het begin van het carnavalsseizoen, maar is dat de officiële Singles Day, uit China overgewaaid. De drie dagen dat wij Black Friday hebben, kunnen we sinterklaas- en kerstwinkelen.
Hopelijk zonder de in Amerika traditionele knokpartijen.
