Waarom een seksuele revolutie voor Zuid-Korea nog ver te zoeken is
Afgelopen maand bezocht The Guardian-correspondent Benjamin Haas de Koreaanse hoofdstad Seoul en sprak daar met een feministe, een dominee en de eigenaresse van een seksshop. Waar dit op het eerste gezicht lijkt op het begin van een slechte mop, trekt de correspondent aan het eind van zijn bezoek de conclusie dat er zowaar een seksuele revolutie woedt in het land. Een blik op de cijfers schopt deze bewering helaas onderuit.
De 34-jarige Zuid-Koreaanse feministe Lin Yo-han ventileert via Twitter sinds twee jaar haar ongezouten mening over seks. Dat is bijzonder in een land waar de overheid pornografie censureert (naast onder andere Noord-Koreaanse propaganda en online gokspelletjes) en waar woorden als ‘penis’, ‘seksshop’ of simpelweg ‘seks’ nog met moeite worden uitgesproken door veel burgers in Zuid-Korea.
Onder meer van haar seksleven weet Lin een levendig beeld te schetsen: “Waarom zou je verloofd moeten zijn of diepe verantwoordelijkheid moeten voelen om seks te hebben? Als het hotties with boddies zijn, spring er dan gewoon op,” aldus de Zuid-Koreaanse feministe.
Doorbreken
The Guardian-correspondent Benjamin Haas zoekt haar op in Gangnam-gu, een stadsdistrict in de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul (en tevens inspiratiebron voor de hit Gangnam Style). Volgens hem is Lin onderdeel van een ‘diep conservatieve samenleving’ die na eeuwen van genderongelijkheid en taboes rond seksualiteit, eindelijk begint los te komen. Zelfs artsen zouden bevestigen dat de vraag naar anticonceptie sinds kort sterk is toegenomen.
“Veel mensen denken nog steeds dat een vrouw, die in het openbaar over seks praat, slecht is,” zegt Lin. “Terwijl mannen het altijd over seks hebben. Ik wil dat gewoon doorbreken.” Geen slecht argument, behalve dan dat dit probleem — zo merkt ook een lezer op — waarschijnlijk in meerdere samenlevingen speelt.
Om meer bewijs te verzamelen ontmoet Haas de eigenaresse van een seksshop in de wijk Dosan. De vrouw is voormalig verpleegster en geeft nu geregeld lezingen over seksualiteit. Zij zegt: “Het is moeilijk voor vrouwen om een leidende rol te spelen in de Zuid-Koreaanse samenleving als het gaat om seks. Mannen hebben altijd het voortouw genomen, wat betekende dat seksualiteit voor vrouwen lang niet bestond.”
Een dominee, voor wie het allemaal te veel is geworden, voegt daaraan toe: “Zuid-Korea werd gerespecteerd om haar traditionele waarden, maar dit is zo’n radicale verandering. Het gaat de verkeerde kant op.”
Ter illustratie noemt Haas onder anderen de oprichting van de Koreaanse Gay Pride in 2015, de zogenaamde Korea Queer Culture Festival, de ‘overvloed’ aan seksshops en diverse televisieprogramma’s waarin sinds 2013 door zowel mannen als vrouwen openlijk wordt gesproken over seks, relaties en genderstereotiepen.
#MeToo
Misschien hangt een seksuele revolutie voor Zuid-Korea al langer in de lucht, maar Haas vergeet te vermelden dat deze — gezien het fenomeen #MeToo — de afgelopen maand wellicht wat zichtbaarder is geweest dan anders. Dat zegt ook Heather Barr, onderzoeker bij Women’s Rights Division, onderdeel van de internationale organisatie Human Rights Watch. Net als in de rest van wereld, zijn ook vrouwen in Zuid-Korea massaal verhalen gaan delen over seksuele intimidatie, met name op sociale media.
“Dit is hard nodig,” stelt Barr. “Zuid-Korea heeft een serieus probleem met intimidatie en geweld tegen vrouwen. Het werd onlangs gerangschikt als een hopeloze 116 van de 144 landen als het gaat om gendergelijkheid.” Ter vergelijking: Nederland staat op de zestiende plaats, gevolgd door Zuid-Afrika, Namibië en Duitsland. Op de eerste plaatsen staan IJsland, Noorwegen en Finland.
Om deze positie op te schroeven, zo zegt Barr, heeft met name de overheid een belangrijke rol te vervullen. Uit onderzoek van de regering uit 2015 blijkt namelijk dat ruim 78 procent van de vrouwelijke slachtoffers op de werkplaats geen klacht indienen of bescherming zoeken. “Zij blijven er liever ‘mee leven’. Veel vrouwen lieten weten niet te geloven dat er echt hulp geboden zou worden, zelfs als het probleem wordt aangekaart.”
Doorzetten
Half november beloofde de Zuid-Koreaanse regering om stappen te ondernemen tegen seksueel geweld. Zo komen er naar verwachting trainingen die seksuele intimidatie moeten voorkomen, wordt het gemakkelijker gemaakt om misbruik te melden en wordt er speciaal personeel aangesteld om klachten te behandelen. Eventuele gevangenisstraffen staan gereserveerd voor bedrijven die zich niet aan de toekomstige regels houden.
Seksualiteit bespreekbaar maken en taboes wegnemen, zoals nu op gang begint te komen in Zuid-Korea, is een goede stap in de richting, maar wanneer de regering van Zuid-Korea zijn belofte waarmaakt, zou er pas echt sprake zijn van een seksuele revolutie. Barr: “De regering moet nu doorzetten, met slachtoffers rond de tafel gaan, krachtige maatregelen nemen en deze hervormingen onderdeel maken van een bredere poging om gendergelijkheid te bevorderen en een einde te maken aan het misbruiken van vrouwen.”
