Spring naar de content

Bizar Hollands huishouden

Sympathieke of aimabele personage zijn dun gezaaid in de films van Alex van Warmerdam. Zelf schoot me – na lang nadenken – eigenlijk maar één kandidaat te binnen: het titelpersonage in De kleine Teun: een baby die met grote en verbaasde ogen de wereld in kijkt. Mocht Van Warmerdam dat personage nóg eens – op latere leeftijd – ten tonele voeren, dan zal ongetwijfeld blijken dat die Teun een héél vervelend ventje is geworden. Want voor aardige mensen is eigenlijk geen plaats in het universum van Van Warmerdam. Zijn personages zijn veeleer nors, geniepig, jaloers, opportunistisch, cynisch, achterdochtig, rancuneus, verbitterd en/of moorddadig. Dat de films van Van Warmerdam doorgaans toch zeer genietbaar zijn, is te danken aan zijn eigenzinnige verteltrant, zijn ‘droge’ visuele stijl en zijn tegendraadse humor. Om kwaadaardige personages valt natuurlijk best te lachen, en zwarte humor is altijd een belangrijk bestanddeel geweest in het oeuvre van Van Warmerdam. Neem bijvoorbeeld Ober, zijn voorlaatste film. Het titelpersonage schoffeerde zijn gasten (en vice versa), maakte ruzie met zijn vriendin via de intercom en werd geterroriseerd door zijn buren. Staaltjes alledaagse treurnis, die meesterlijk werden uitvergroot in licht absurdistische, vileine, schurende en grappige scènes. Humor vormt daarbij een belangrijk ingrediënt: het is de ontsnappingsclausule die de kijker in staat stelt alle ongerief weg te lachen. Met De laatste dagen van Emma Blank heeft Van Warmerdam nu echter een film gemaakt waarin bitter weinig te lachen valt. Nou vooruit, bij de scène waarin Annet Malherbe een ruzie besluit met de woorden ‘Jou trek ik voorlopig niet meer af’ moest ik even gniffelen, en het verhaal maakt zo nu en dan absurde wendingen die wel een flauw glimlachje teweeg wisten te brengen. Maar ‘zwart-humoristisch’ heeft dit keer plaatsgemaakt voor ‘zwart’ tout court, en dat maakt het kijken naar deze film een ietwat ongemakkelijke en benauwende ervaring.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Redactie

Het verhaal draait om de bizarre verhoudingen binnen een Hollands huishouden. Een vrouw (Marlies Heuer) is stervende en in afwachting van de erfenis gedragen haar familieleden zich onderdanig en slaafs. Ze hebben functies toebedeeld gekregen als butler (Gene Bervoets), kokkin (Annet Malherbe), dienstmeisje (Eva van de Wijdeven), klusjesman (Gijs Naber) en hond (Van Warmerdam zelf). De vrouw des huizes haalt iedereen het bloed onder de nagels vandaan, maar niemand durft zich te beklagen over haar nukken en grillen.

Van Warmerdam voert weer eens mensen ten tonele die elkaar het leven zuur maken. Karakteristiek is ook dat de personages in een op zichzelf staand micro-universum leven en geen enkel contact lijken te onderhouden met de buitenwereld. De hand van de regisseur valt verder nadrukkelijk te herkennen in de broeierige sfeer, de plotselinge erupties van geweld (niet iedereen brengt het er levend van af) en het voortdurende absurdistische gekeuvel over huishoudelijke zaken. De laatste dagen van Emma Blank is een originele en grimmige film waarin jammer genoeg één element opzichtig ontbreekt: humor. Erik Spaans

De laatste dagen van Emma Blank.

Regie: Alex van Warmerdam.

Vanaf 7 mei in de bioscoop.