Voedselextremist
Waar komen toch al die dikke mensen vandaan? William Reymond, een Franse journalist, woonachtig in Texas, heeft het in zijn boek Giftig over een ‘obesitas-pandemie’ die zich over de hele wereld manifesteert, van de rijkste tot en met de armste landen. Deze explosie van zwaarlijvigen heeft zich in luttele tijd (een kwart eeuw) voltrokken, en het einde ervan is nog lang niet in zicht. Volgens Reymond biedt de theorie van de ‘Big Two’ (mensen eten te veel en ze bewegen te weinig – kortom het is allemaal hun eigen stomme schuld en verantwoordelijkheid) niet voldoende verklaring en moeten er externe factoren zijn die dit immer stijgende overgewicht in de hand werken. Een voor de hand liggende verdachte is dan de kwaliteit van het voedsel zelf.
Om deze verdenking te toetsen, ging Reymond op onderzoek naar mogelijke oorzaken van zwaarlijvigheid, en kwam daarbij tot bevindingen die geen fraai licht werpen op de voedselindustrie. Eind jaren zestig begonnen fastfoodrestaurants in Amerika in plaats van een standaardportie (friet, popcorn, ijs) verschillende porties (small, medium, large en X-large) aan te bieden, waarbij de standaard voortaan ‘small’ heette. Deze portie-inflatie, ook in de frisdrank, zorgde voor enorme omzetverhoging.
Daarnaast vond de voedselindustrie een oplossing voor het probleem dat een maag niet van elastiek is en dus een beperkte opnamecapaciteit heeft. Om te besparen op productiekosten werd in de loop van de jaren tachtig massaal overgeschakeld van sucrose (afkomstig van riet- of bietsuiker) op het goedkope HFCS, oftewel fructose-glucose- siroop. Dit goedje werd geproduceerd op basis van maïs, waarvan gigantische overschotten bestonden, en vond al snel niet alleen in frisdrank een toepassing, maar in veertig procent van allerlei voedingsmiddelen waarin zoetstof werd verwerkt. Met fructose-glucosesiroop bleek later ook iets anders aan de hand te zijn: in tegenstelling tot sucrose stelde het de normale mechanismen die eetlust reguleren (de afscheiding van insuline en de productie van leptine) buiten werking. Met andere woorden: mensen krijgen veel minder snel een verzadigingsgevoel en kunnen dus lekker blijven doordrinken en -eten. Goed voor de verkoop, slecht voor de consument, die ongeremd uitdijt.
Tot halverwege het boek vond ik Reymonds bevindingen buitengewoon interessant, maar vervolgens ontspoort hij. Hij verbreedt het toch al ingewikkelde thema van de relatie voedsel-vetzucht naar de gezondheid van voedsel in het algemeen en verliest zichzelf in een brij van onderzoeken naar transgene vetten, pesticiden in de landbouw, het gebruik van antibiotica, de toevoeging van hormonen en de weerzinwekkende samenstelling van krachtvoer voor dieren in de bio-industrie.
En niet te vergeten vleesbesmetting door E-coli en kunstmatig verlengde houdbaarheid door middel van doorstraling. Dit alles in verband met hart- en vaatziekten, kanker en diabetes 2.
De verkettering van fabrieksmatig geproduceerd voedsel is zo overweldigend dat er maar één conclusie mogelijk is: ons dagelijks voedsel zaait dood en verderf, en het kan producenten ervan niets schelen, want die zijn alleen op winst belust. Reymond zelf eet inderdaad alleen nog maar biologisch voedsel uit de reformwinkel. Mij als geïnteresseerde voedselleek is hij intussen allang kwijtgeraakt. Zo erg als hij het afschildert, kan het niet zijn, denk ik dan. Anders hadden wetenschappers toch wel massaal alarm geslagen.
Beatrijs Ritsema
William Reymond: Giftig. De Geus, €19,90.
Ook verkrijgbaar via www.ako.nl.
1 Taal is zeg maar echt mijn ding (3) – Paulien Cornelisse
2 Mijn leven als hond (1) – Martin Bril
3 De kleine keizer (2) – Martin Bril
4 Echte mannen eten geen kaas (5) – Maria Mosterd
5 De Prooi – Blinde trots breekt ABN Amro (4) – Jeroen Smit
6 Vaders en dochters (8) – Martin Bril
7 Nietzsche & Kant lezen de krant (-) – Rob Wijnberg
8 Boos op de lucht! (-) – Paul de Leeuw
9 Ik stond laatst voor een poppenkraam (7) – Lucie Mosterd
10 Krijg nou tieten! (9) – Claudia de Breij
Tussen haakjes de klassering van vorige week. Deze non-fictietoptien is tot stand gekomen op basis van een selectie uit De Bestseller60 van de CPNB.
