Ruimtevaart niets voor rationele techneuten
Een welgemeend proficiat voor André Kuipers: de Nederlandse astronaut in dienst van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA mag eind 2011 weer de ruimte in. En nu geen lullige elf dagen, zoals in 2004, maar liefst een half jaar. Zijn training zal weldra beginnen. We herinneren hem alvast graag aan de wat minder courante elementen rond een reis met een Russische Sojoez-raket. Want wie mocht denken dat ruimtevaart iets is voor rationele techneuten, vergist zich.
– Alle ruimtevaarders die onder Russische vlag de kosmos ingaan, leggen voorafgaand aan hun vlucht bloemen bij de gedenksteen van kosmonaut nummer 1, Joeri Gagarin, in de Kremlinmuur.
– In Sterrenstad, het woon- en opleidingscentrum voor de kosmonauten vlak buiten Moskou, bezoeken de ruimtevaarders de exact nagebouwde werkkamer van Gagarin. De klok staat stil op het tijdstip dat Gagarin in 1968 verongelukte (met een vliegtuig, overigens).
– In Sterrenstad bestaan geen appartementen met huisnummer 13.
– Twee dagen voor de lancering vanaf de basis Baikonoer in Kazachstan is de Sojoez-raket op een spoorwagen vanuit zijn hangar naar de startplaats gereden. Onderweg heeft iemand een muntstuk op de rails gelegd: dat brengt geluk.
– Daags voor de lancering kijken de kosmonauten naar de film ‘Witte zon van de woestijn’, de western die Gagarin de dag voor zijn ruimtevlucht zag.
– Voordat ze hun hotel op de lanceerbasis verlaten om zich naar de startplaats te begeven, plaatsen de kosmonauten een handtekening op de binnenkant van de deur van hun kamer.
– Een Russische orthodoxe geestelijke besprenkelt de kosmonauten met wijwater en wenst hen een behouden vaart.
– Op een binnenplaatsje verklaren de kosmonauten tegenover de voorzitter van de Staatscommissie voor Ruimtevaart dat ze gereed zijn hun vlucht te volbrengen.
– De kosmonauten stappen in een bus die hen naar de lanceerplaats zal brengen. Rechts achter op de bus is een hoefijzer bevestigd als geluksbrenger.
– Halverwege de tocht naar de lanceerplaats stopt de bus. De kosmonauten stappen uit, ritsen hun ruimtepak open en doen een plasje tegen een van de banden. Joeri Gagarin deed dat, en sindsdien alle kosmonauten na hem. Alleen vrouwelijke ruimtevaarders zijn ervan vrijgesteld.
– Aan de voet van de raket wordt voor de laatste keer afscheid genomen van de kosmonauten. Er worden geen handen geschud: dat brengt ongeluk. Zwaaien mag wel.
– Na terug keer op aarde reizen de kosmonauten nog eenmaal naar Baikonoer, om daar in een speciaal bos een boompje te planten. Elke teruggekeerde kosmonaut doet dat. Uiteraard is de boom van Joeri Gagarin het grootst. Elke ruimtevaarder die na hem komt, zal letterlijk in zijn schaduw staan.
