Goed geregisseerd water
Steven Spielberg heeft herhaaldelijk verzekerd dat hij aan het maken van Jaws (1975) ‘geen enkele voldoening’ had beleefd. De reden? De opnamen werden door moeilijkheden geplaagd en de deadline werd met honderd (!) draaidagen overschreden. Twintig jaar later zou het maken van Waterworld voor Kevin Reynolds op een vergelijkbare logistieke nachtmerrie uitdraaien. In beide gevallen lieten de makers geen misverstand bestaan over de oorzaak van alle ellende: water.
Deze week gaat een ambitieuze Nederlandse speelfilm in première die zich op, boven, onder en in het water afspeelt. Om precies te zijn: het zeewater dat in de nacht van 31 januari 1953 een groot deel van Zeeland overstroomde en bijna tweeduizend dodelijke slachtoffers eiste. Als al dat water lastig te regisseren mocht zijn geweest, dan is dat in ieder geval niet aan de film af te zien. Het door de watersnoodramp getroffen Zeeland ziet er in De storm zéér overtuigend uit.
Dat is natuurlijk vooral de verdienste van de regisseur. Het zal wel niet lang meer duren voor Ben Sombogaart (62) een oeuvreprijs of Lifetime Achievement Award krijgt uitgereikt. De afgelopen jaren heeft hij een opmerkelijke productiviteit aan de dag gelegd. In een tijdsbestek van zeven jaar slaagde Sombogaart erin liefst vijf grote en ambitieuze filmprojecten te voltooien waarmee hij artistieke én commerciële successen boekte. Zoiets kun je in Nederland alleen voor elkaar schoppen als je over bijzonder veel daadkracht, inventiviteit, doorzettingsvermogen en talent beschikt. Naast lichtvoetige kinderfilms (met name naar de boeken van Annie M.G. Schmidt) heeft Sombogaart drama’s (De tweeling, Bride Flight) gemaakt waarin wordt teruggeblikt op de naoorlogse geschiedenis en waarin vrouwen de hoofdrollen vertolken. Zo ook in De storm, waarin we de belevenissen van een ongehuwde moeder (Sylvia Hoeks) ten tijde van de watersnoodramp volgen. Ze gaat met hulp van een jonge marinier (Barry Atsma) op zoek naar de baby die ze in de stormnacht is kwijtgeraakt.
Sombogaart toont hoe de ramp saamhorigheid teweegbrengt, maar laat óók kleingeestig gekissebis zien. Door te kiezen voor het perspectief van een ‘gevallen vrouw’ worden de verhoudingen in het streng-christelijke Zeeland van 1953 bovendien mooi op scherp gesteld. Het scenario van Rik Launspach en Marjolein Beumer (acteurs wier aandeel in deze film beperkt blijft tot piepkleine cameo’s) zit strak in elkaar. Het verhaal verliest nergens vaart en wordt nooit voorspelbaar: de toeschouwer wordt zo nu en dan zelfs bekwaam op het verkeerde been gezet. Hoeks houdt zich goed staande in haar veeleisende rol en de natuurlijke uitstraling van Atsma roept de jonge Rutger Hauer in herinnering.
Valt er nog wat te mopperen? Nou vooruit: de uiteenlopende accenten die worden gebezigd (soms door dezelfde persoon) maken een ietwat rommelige indruk en het is me niet duidelijk waarom de burgemeester een film lang zijn ambtsketen om blijft houden. Maar dat zijn natuurlijk kleinigheden. De storm is een mooie, krachtige en bij vlagen aangrijpende film die volledig recht doet aan een dramatische gebeurtenis in de Nederlandse geschiedenis.
Erik Spaans
De storm. Regie: Ben Sombogaart. Première op Festival Film by the Sea op 11 september.
Vanaf 17 september in de bioscoop.
1 Defiance(2) Edward Zwick
2 Underworld: Rise of the Lycans(1) Patrick Tatopoulos
3 Prison Break seizoen 4(-) Paul Scheuring
4 My Bloody Valentine(4) Patrick Lussier
5 Valkyrie(3) Bryan Singer
6 Bride Wars(-) Gary Winick
7 Push(-) Paul McGuigan
8 National Geographic/3D Sea Monsters(-)
9 James Bond: Quantum of Solace(6) Mark Foster
10 Twilight(5) Catherine Hardwicke
Tussen haakjes de klassering van vorige week. Deze toptien is tot stand gekomen op basis van de verkopen bij GfK Dutch Charts.
