Top 25 Kas(sa)krakers
Wie twintig jaar na de start nog altijd roept dat de commerciëlen niets hebben toegevoegd, lijdt niet aan een snobismetekort. De RTL’en van deze wereld hebben wel degelijk naam gemaakt. De top-25 van Nederlandse programma’s op een rij. Plus één buitenbeentje.
Frits en Henk. Kregen bij ‘de commerciëlen’ de kans om te bewijzen dat een late night talkshow in Nederland wel degelijk kan. Sterker: dat een combinatie van politiek, sport, human interest en entertainment gecombineerd met een hofnar (Jan Mulder) en twee geweldig op elkaar ingespeelde hosts nooit gaat vervelen. De publieke copycats Pauw en Witteman en Knevel en Van den Brink mogen inmiddels de veters strikken van Barend en Van Dorp. Maar meer ook niet. De chemie van Frits en Henk ontbreekt.
De eerste dagelijkse soap op de Nederlandse televisie. Op de houtje-touwtje- manier begonnen, met houterige anti- acteurs als Reinout Oerlemans in de rol van een acteur die Arnie speelt. Na die knullige maar charmante start, zijn er inmiddels bijna 3900 afleveringen op de buis geweest. Jette van der Meij is de enige hoofdrolspeler die er al die tijd bij was. De scripts van GTST kwamen, in tegenstelling tot sommige acteurs, overigens niet uit het lokale dorpshuis. Reg Watson, bedenker van Sons and Daughters, diepte 800 afleveringen van The Restless Years uit zijn archief, een Australische soap die liep van 1977 tot 1981.
Er zijn nog altijd Nederlanders die zweren bij het NOS Journaal, maar RTL Nieuws is al jaren een volwaardige concurrent. Sterker: hoofdredacteur Harm Taselaar heeft er met zijn mensen eigenhandig voor gezorgd dat bij het NOS Journaal regelmatig kritisch (en doorgaans instemmend) naar het eigen functioneren wordt gekeken. Maar de concurrentie heeft het staatstelevisiejournaal hoe dan ook op scherp gezet, en dat we nu kunnen kiezen uit twee goede journaals, het ene iets gouvernementeler dan het andere, is pure winst.
Waar RTL met het eigen nieuws al begreep dat mensen ook nieuws zijn, heeft SBS 6 met Hart van Nederland het Telegraaf-publiek in het hart geraakt. Laagdrempelige onderwerpen, bij wijze van spreken tot het niveau van een eend met een vlekje op een vleugel in de vijver van de Van Sonsbeeckstraat in Panningen, hebben een nieuw publiek ‘nieuwsfähig’ en regionaal nieuws ‘salonfähig’ gemaakt. Opmerkelijk: het programma heeft veertien presentatoren gehad – en nooit een man.
Toen Irene Moors in 1993 versterking kreeg van Carlo Boszhard en Telekids de hele zaterdagochtend, al vanaf 7.00 uur, op de buis kwam, sloot een hele generatie ouders RTL in de armen. Kinderen deden dat al helemaal. Rubriekjes als ‘Giegel en Goochel’, de ‘Mega Blubber Power Race’, ‘Wij zijn beter’, ‘Spot Light’, ‘Meidengeheimen’ en ‘Carlo’s Crisis’ verrukten de kids, die eindelijk serieus werden genomen. Running gag was maandenlang de suggestie dat Irene Moors en Carlo Boszhard ook in het dagelijks leven een stelletje waren, en ze ‘trouwden’ zelfs op tv.
Antropologen, sociologen en psychologen waren in het begin de enige hoogopgeleide Nederlanders die legitiem naar Big Brother konden kijken. De rest van de elite deed het stiekem en ontwikkelde afschuw van de bewoners van het Big Brother-huis en de omroep die vermeend misbruik maakte van een IQ-deficit van deze mensen. Toch was ook hier in stilte bewondering voor bedenker John de Mol. Die liep er namelijk niet alleen in Nederland op binnen, maar exporteerde het concept (twaalf mensen honderd dagen in een huis zonder contact met de buitenwereld en 24/7 contact met spiedende camera’s) naar maar liefst 58 andere landen. Bekendste BB-deelnemer: Ruud. Die liezigniegekmaaku.
Hij heeft geen tv-hoofd (al oogt het zonder snor minder dramatisch), geen tv-stem (monotoon is niet echt hip) – en toch is Peter R. de Vries de man die staat voor het beste misdaadprogramma op de Nederlandse televisie. De grens tussen onderwerpen uitmelken (Natalee Holloway) en nieuwswaarde (Puttense moordzaak) vervaagt af en toe, maar dat is commerciële televisie (en de ijzerenheinigheid van Peter R.). Qua werklust is De Vries overigens een kloon van Frits Barend – hetgeen de stelling onderschrijft dat snoeihard werken het gebrek aan een gladde tv-personality kan wegpoetsen.
The one and only. Voor mannen was het natuurlijk een behoorlijk mutsenprogramma, de Oprah-kloon die Catherine Keyl in Nederland op de buis bracht. Maar dat doet niets af aan het feit dat Keyl de eerste was die in haar eentje een dagelijkse talkshow droeg; en dat deed ze dankzij haar journalistieke verleden bij onder meer NCRV’s Hier en Nu gewoon uitstekend. Het programma sneuvelde omdat de sponsoring niet rond kwam. In 2005 en 2006 kwam Keyl bij MAX nog even terug met een dagelijkse talkshow – verder heeft haar carrière ná Catherine nachtkaarseigenschappen.
Een roddelblad op tv. Met een presentator die het schmieren beheerst (eerst Beau van Erven Dorens, later Daphne Bunskoek, nu Winston Gerschtanowitz) en een panel van deskundigen (met als opperaanzitter roddelnicht Albert Verlinde) – dat doet het wel na de warme prak bij de vrouwelijke boodschappers (en dus de adverteerders). Boulevard wordt vakkundig gemaakt (en gekopieerd door SBS’ Shownieuws) – al begint het wel stuitend te worden dat theaterproducent Albert Verlinde in de rol van deskundige Albert Verlinde nogal van de dubbele agenda’s is. Als hij iets aanbeveelt, ga je toch even checken of hij er zelf kassatechnisch bij betrokken is.
De moeder aller talentenjachten en een platte kopie van het Britse Pop Idol. De aalgladde Henkjan Smits en de uit beton gebeeldhouwde Jerney Kaagman wisten vanaf 2002 wel raad met echte talenten, badkamerzangers en grappenmakers met een keel vol schuurpapier en het ritmegevoel van een gehandicapte olifant. Na vier seizoenen waren de kijkcijfers gezakt van 3,7 naar 1,5 miljoen, maar dat weerhield niemand ervan klonen op de markt te zetten. Om nu te beweren dat Idols beklijft, gaat overigens ook weer te ver. Want wie weet nog wie Idols 1 in 2002 won?
Eigen Huis & Tuin was, ongetwijfeld weet u dat nog, het fusieproduct van Eigen Huis en Intratuin – twee RTL-programma’s die zelfstandig maar moeilijk de broek konden ophouden. Het programma was onder tuinierende klussers en klussende tuiniers vooral in trek toen Nico Zwinkels en Rob Verlinden de klussen in huis, respectievelijk tuin, voor hun rekening namen. In 2004 wilden Nico en Rob overstappen naar SBS 6, maar omdat Zwinkels verwikkeld raakte in een zedenzaak, haalden ze daar nooit samen de buis. Opmerkelijk is dat de vrouwelijke presentatoren Eigen Huis & Tuin bepaald niet trouw waren. Sinds 1993 deden Manuëla Kemp, Myrna Goossen, Marceline Schopman, Irene Moors, Minoesch Jorissen, weer Myrna Goossen, Corine Boon en Quinty Trustfull het. De mannen die het programma dragen, luisteren anno 2009 naar de namen Lodewijk Hoekstra en Thomas Verhoef.
Speciaal om Tien/Talpa van broer John op de kaart te zetten, bedacht Linda de Mol de serie Gooische Vrouwen, waarin ze zelf de ordinaire Cheryl Torero-van Veen speelt. En overtuigend. Tien/Talpa werd geen succes, maar Gooische Vrouwen wel. De serie is net begonnen aan het, volgens Linda de Mol, laatste seizoen. De afgelopen drie jaar was er telkens een nominatie voor een Televizier Ring, dus dat betekent dat Gooische Vrouwen grachtengordeltechnisch tot de geaccepteerde hits van de commerciële omroepen behoort. Al ging die prijs de laatste seizoenen natuurlijk wel naar de publieken (BNN en twee keer VARA). Want zo is het natuurlijk wel.
Er wordt over niets zo veel geluld (door mannen) als over voetbal en toch duurde het tot 1998 voor er een serieus voetbalpraatprogramma op de buis kwam. Johan Derksen, de hoofdredacteur/creatief directeur/Stalin van Voetbal International, loopt als een rode draad door het programma heen. Het is niet zozeer spannend omdat er over voetbal gesproken wordt, maar vooral omdat Derksen nooit een blad voor de mond neemt en een prachtige HAAT/liefde-verhouding heeft met presentator Wilfred Genee. Dat leidt regelmatig tot clashes die Zapservice-waardig zijn, om in VARA-termen te blijven. Sinds kort is Voetbal Insite omgedoopt in Voetbal International. Naar de naam van de nieuwe sponsor. Het wachten is op een eigen omroep voor Derksen.
Oud pand. Stelletjes. Klussen. Veiling. Winnaar. Zo simpel. In Australië bedachten ze The Block en Net 5 kocht het format van de producent. Een van de succesfactoren in ons land is overigens de presentator, Erik van der Hoff. Meisjes van veertig kennen hem nog als zanger van Roberto Jacketti & the Scooters, maar als tv-presentator is hij een ontdekking. En stelletjes die keihard werken, hondsmoe worden en dus hun maskers laten vallen voor de buis, ach, dat is universeel goede televisie.
Weinig programma’s zijn vooraf zo bekritiseerd als Effe Geen Cent Te Makken van René Froger en zijn lieftallige gezin, dat ook nog bestaat uit vrouw Natasja en de verwende balletjes Maxim en Didier. Maar heer o heer, wat hebben de Frogers met hun verblijf in een Hilversumse arbeidersbuurt bijgedragen aan het succes van de voedselbank. En zowel René, die die oude Opel Astra opmerkelijk goed paste, als de oprechte betrokkenheid tonende Natasja heeft vele harten gewonnen.
Men neme een zooi dominosteentjes, zet ze achter elkaar, duwt er eentje om en dan maar zien hoeveel er uiteindelijk dankzij dat ene duwtje om gaan. Genoeg om het Guinness Book of Records te halen? Het record staat momenteel op 4.345.027 van die steentjes. En het opmerkelijke is: er staat al sinds 1998 een camera op, sterker, er worden complete televisieavonden aan besteed, en ook dat zorgt voor records. Kijkcijferrecords.
We kunnen ons zo voorstellen dat noch Gerard Joling, noch Gordon bij u op een invitatie voor uw 25-jarig huwelijk hoeft te rekenen. Maar vergis u niet: deze twee R-artiesten (of de R staat voor Ras of voor dertienderangs laten we in het midden) konden in gezinnen met pubers als bindmiddel fungeren. Hun ronduit platvloerse humor deed het namelijk geweldig bij pubers, en wanneer zien ouders hun kinderen nou nog onbedaarlijk lachen om een tv-programma? Uw eigen kromme tenen werden er spontaan van rechtgetrokken. En terecht – het was uniek in zijn soort. En gelukkig kregen die twee mot.
Namiddag-tv zoals namiddag-tv bedoeld was. Viola Holt, vroeger bekend als de dochter van ir. Ad van Emmenes, tegenwoordig als een graag geziene gast op natte partijtjes, was de leading lady. Zij kreeg in de loop der jaren aan de tafel gezelschap van Myrna Goossen, Catherine Keyl, Dieuwertje Blok en Maya Eksteen. Holt moest verdwijnen voor de dagelijkse talkshow Catherine, maar had wel aangetoond dat er een markt was voor kokkerel-televisie.
Het begon in 2004 met een reis van Moskou naar Peking, maar vorig jaar ging de Peking Express van Mexico-Stad naar Caracas. De naam bleef gehandhaafd. Het volgen van een afvalwedstrijd tussen acht koppels in landen waar ze moeten praten met handen en voeten – dat is het eigenlijk. Uit het eerste jaar herinneren we ons de vreselijke corpsbal Reinier nog. En verder? Eh…
Nadat de IKON de familie Ruijmgaart-Tokkie had ontdekt (en SBS 6 succesvol meeliftte op die vondst van documentairemaakster Ingeborg Beugel) besloot SBS dat aso’s ook leuk waren om naar te kijken. In meerdere opzichten had de serie over Nederlandse probleemwijken, heel creatief Probleemwijken genoemd, impact. Er werd veel naar gekeken en er werd nogal ‘geëvalueerd’. Zo braken er na de uitzending over de Graafsewijk in ‘s-Hertogenbosch rellen uit in die wijk en twee mensen die in het programma voorkwamen, zouden zelfmoord hebben gepleegd na de uitzendingen. SBS besloot daarop de laatste twee afleveringen op de plank te houden.
Tja. Mireille Bekooij, de schoonmoeder van Leo Beenhakker, en Hans van Willigenburg, onderscheiden met de Franse Chevalier des Arts et des Lettres, leutten zeven jaar lang koffie tot het lunchtijd was en RTL had daar een paar camera’s op gezet. Het voorkwam, vernamen we uit diverse Vogelaarwijken, dat de buurtbewoonsters al om 10.00 uur gingen bingoën…
In de kast wonende presentator die van hondse brutaliteit zijn handelsmerk maakte. Elk woord aan deze non-valeur besteed is er één te veel, maar onmiskenbaar scoorde hij een kijkcijferhit. En had in gezinnen met pubers hetzelfde effect als die twee die we op plek nummer 17 zetten.
De laatste kloon van Big Brother. Waar de deelnemers aan BB aanvankelijk in tamelijk primitieve omstandigheden moesten leven, ging in dit geval een aantal mensen (met 10.000 euro inleggeld) een prachtige villa in, tevens één van de hoofdprijzen. Winnaar was wie als laatste overbleef. Dat bleek Jaap Amesz, een nogal volslanke ex-student die het kunstje van paaien en pesten als geen ander beheerst en voor wie het woord ‘ranzig’ ooit is bedacht. Het programma dankte zijn roem ook aan CDA-Kamerlid Joop Atsma, die zo stom was ertegen te protesteren, wegens walgelijk. Wisten we opeens allemaal dat het bestond.
Dat Boudewijn Büch zo’n smerig broertje had, gelooft u pas als u gaat Googlen. Wij zijn na één minuut gestopt. Sex voor de Buch was overigens even omstreden als populair. Bij verschillende bevolkingsgroepen, dat wel.
Jonkheer Ursul de Geer tussen de zuipschuiten op zomervakantie. Helaas was dit soort bagger, waarin een niets verhullend inkijkje in de vrijetijdsbeleving van een deel van de jeugd wordt geboden, een ‘topper’ bij de commerciële omroep. Mede door de merkwaardige mix van de jonkheer en de jonge ‘heren’. De cijfers zijn nu eenmaal, in deze tak van sport, allesbepalend. Vandaar dat De Geer anno 2009 terug is met een follow-up.
Voor 15.000 euro koop je er een plekje. En krijg je Suze, de weinig talentvolle dochter van presentator Harry Mens, op bezoek met haar camera en microfoon voor een vriendelijke advertorial. En dat bestaat dus al bijna tien jaar! En er kijken mensen naar. Soms is succes niet uit te leggen.
