De Sorry Bank
DSB Bank schudt op zijn grondvesten: kan het vertrouwen van de klanten worden hersteld of is het verval al onafwendbaar. Chronologie van een rampjaar. door Mark Traa 22 januari: Onderzoek van Milieudefensie, de FNV, Oxfam Novib en Amnesty International laat zien dat DSB behoort tot de Nederlandse banken die nauwelijks kijken of hun investeringen maatschappelijk verantwoord zijn, waardoor ze ten goede kunnen komen aan bedrijven die het milieu vervuilen, de mensenrechten schenden of wapens leveren aan dictaturen.
4 februari: Oud-minister Frank de Grave volgt Gerrit Zalm – óók VVD – op als financieel directeur van DSB.
3 maart: DSB-eigenaar Dirk Scheringa zegt in een interview in de Volkskrant: “Ik heb miljarden euro’s van spaarders op de bank staan. Ik zou me niet op straat durven vertonen als daarmee iets gebeurt.” Ook biedt hij zich aan als ‘gevolmachtigd crisisminister op financieel gebied’ om Nederland uit de economische malaise te trekken. Dat moet binnen een jaar mogelijk zijn, denkt hij.
23 maart: De Autoriteit Financiële Markten (AFM) gaat onderzoeken of er fouten zijn gemaakt bij leningen en hypotheken die door DSB zijn verstrekt. Dit na ‘relatief veel klachten en signalen’ over de werkwijze van de bank. DSB toont zich verbolgen dat hij niet van tevoren is ingelicht.
19 april: Voetbalclub AZ, eigendom van Scheringa, wordt kampioen van Nederland.
1 mei: Inbrekers stelen twee schilderijen uit het Scheringa Museum voor Magisch Realisme in Spanbroek.
5 mei: De AFM legt DSB boetes op van in totaal 120.000 euro. De bank heeft onvoldoende gedaan om overkreditering van klanten te voorkomen.
19 mei: Frank de Grave stapt na twee maanden op als bestuurslid van DSB. Er zou ‘onvoldoende match’ zijn met Dirk Scheringa en chief operating officer Hans van Goor.
12 juni: DSB maakt bekend klachten individueel te willen afhandelen. De bank ziet niets in een collectieve afwikkeling: daarvoor zijn alle zaken te verschillend.
22 juni: NOVA laat drie huizen waarvoor DSB een hypotheek verstrekte, opnieuw taxeren. De executiewaarde blijkt tienduizenden euro’s lager te zijn dan de hoogte van de hypotheek.
23 juli: Op een persconferentie zegt Dirk Scheringa dat de boetes van de AFM schadelijk zijn voor het imago van zijn bank. “Het is niet leuk om elke avond in het Journaal te zijn, vooral niet op deze manier.” Hij erkent dat hij heeft geprobeerd de openbaarmaking van de boetes te voorkomen.
3 juli: Uit documentatie die DSB leverde aan de AFM, blijkt dat de bank bang is dat de reputatieschade het voortbestaan kan bedreigen. “Volgens DSB kan niet worden uitgesloten dat veel klanten het vertrouwen in DSB zullen kwijtraken, hetgeen tot disproportionele gevolgen kan leiden.” Woordvoerder Klaas Wilting relativeert de tekst: de advocaat zou de zaak ‘scherp hebben neergezet’.
6 juli: VVD’er Robin Linschoten treedt toe tot de raad van bestuur van DSB. Hij wordt verantwoordelijk voor het risicobeleid. Ronald Buwalda, eerder al werkzaam voor DSB, wordt financieel directeur.
23 juli: De presentatie van de jaarcijfers 2008. Dirk Scheringa ontkent dat hij te hoge kredieten verstrekt(e). Maar hij zegt: “Een vrouw gaat minder werken en verdienen omdat ze zwanger is. Haar man gaat minder werken en verdienen omdat hij bij zijn kind wil zijn. Samen verdienen ze de helft minder en DSB krijgt de schuld.”
4 augustus: Bij de financiële ombudsman zijn 250 klachten binnengekomen over hypotheken van DSB.
17 augustus: Minister Bos laat weten dat hij ‘geen enkele aanleiding’ heeft te twijfelen aan de betrouwbaarheid van Gerrit Zalm, gezien diens DSB-verleden. Zalm, thans topman bij ABN Amro, zegt niets te hebben geweten van wantoestanden.
11 september: Dagblad De Pers meldt dat Gerrit Zalm in zijn periode bij DSB wel degelijk wist dat de bank risicovolle leningen verstrekte.
15 september: DSB stopt met de sponsoring van zijn vrouwelijke wielerploeg.
28 september: In NOVA vertellen oud-medewerkers van DSB dat ze van hogerhand opdracht hadden klanten zo veel mogelijk dure koopsompolissen aan te smeren. Ook wordt gesuggereerd dat er een verband is tussen de dubieuze praktijken en het snelle vertrek van Frank de Grave.
29 september: SP, GroenLinks en PvdA eisen dat Wouter Bos actie onderneemt tegen DSB en tegen de praktijk van koppelverkopen. Volgens Kamerlid Jolande Sap van GroenLinks hangt rond Gerrit Zalm ‘de schijn van niet integer zijn’. Bos zou daarom met de huidige topman van ABN Amro moeten gaan praten.
30 september: In de Tweede Kamer noemt Wouter Bos de torenhoge provisies op de koopsompolissen van DSB ‘totaal idioot’. Hij benadrukt dat de AFM de praktijken bij DSB in onderzoek heeft. Uit een klanttevredenheidsonderzoek bij vijf grote banken blijkt dat klanten van DSB het minst tevreden zijn over de prestaties van hun bank. De Stichting Steunfonds Probleemhypotheken, die zo’n tweeduizend gedupeerden vertegenwoordigt, gaat met DSB individuele klachten afhandelen. Gerrit Zalm verklaart zich te hebben vergist toen hij in augustus verklaarde dat de gewraakte kredietdossiers uit een periode stammen dat hij nog niet bij DSB werkte.
1 oktober: Pieter Lakeman van de Stichting Hypotheekleed – een andere club van gedupeerden – zegt in Goedemorgen Nederland dat klanten hun geld beter kunnen weghalen bij DSB Bank. Het zou beter zijn wanneer de bank zou omvallen; alleen door een faillissement zouden gedupeerden nog kans hebben geld terug te zien. De rest van de dag veroordelen experts, en ook minister Bos, zijn oproep. De DSB-website wordt onbereikbaar; klanten zouden massaal hun geld opnemen. Woordvoerder Klaas Wilting meldt echter dat het om een aanval van hackers gaat. Over Pieter Lakeman wil hij niets zeggen tegen EénVandaag. ‘s Avonds doet de DSB-directie dat wel tijdens een media-offensiefje. Hans van Goor zegt verkapt ‘sorry’ in NOVA (“Ik vind het jammer dat het zo gebeurd is”), in Pauw & Witteman noemt Robin Linschoten de actie van Lakeman ‘onrechtmatig’. De hele ochtend is er bij DSB vergaderd over de vraag wat met Lakeman te doen, zegt hij. Besloten is hem niet aan te klagen. Als een repeteergeweer zegt Linschoten dat de gewraakte koopsompolissen nu niet meer worden verstrekt en dat alle dossiers worden aangepakt. Hij suggereert dat de gesprekken met de anonieme DSB-medewerkers in NOVA, eerder die week, in scène zijn gezet.
2 oktober: De nieuwe DSB-schaatsploeg wordt gepresenteerd. Dirk Scheringa wil alleen over schaatsen praten. Volgens Klaas Wilting maakt het niet uit wie van de vierkoppige directie naar buiten treedt over de problemen. IT-experts betwijfelen inmiddels of de DSB-website inderdaad door hackers is platgelegd. De aard van de storing wijst volgens hen op een te groot aantal bezoekers.
3 oktober: In een schriftelijke verklaring en op televisie biedt Dirk Scheringa zijn ‘oprechte excuses’ aan. Voor het eerst sinds 29 augustus wint AZ een wedstrijd: tegen NAC wordt het 1-0. Dat dan weer wel.
