Spring naar de content

Een paar snotneuzen op hun plaats zetten

Zaterdag moet Dick Advocaat met een stel ongedisciplineerde jonge honden de Turken te lijf. De nieuwe bondscoach van België is aan een hels karwei begonnen. Het Belgisch voetbal is kapot. ‘Slechter dan nu kan niet.’ door Sicco Wittermans

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Redactie

Uit de hemel neergedaald, zo werd Dick Advocaat (62) als de nieuwe bondscoach van België voorgesteld. De Nederlandse trainer kwam in een glazen lift vanaf de derde verdieping naar beneden voor de perspresentatie in het auditorium van de Belgische voetbalbond. Door de Belgische media werd hij ongeremd bejubeld. “Halleluja, daar is Dick Advocaat,” gilde Le Soir. De Nederlandstalige kranten deden er niet voor onder. “De Kleine Generaal is met orkaankracht en rupsbanden het glazen huis van de bond binnengereden. Advocaat stal de show,” schreeuwde Het Nieuwsblad.

België heeft grootse verwachtingen van Dick Advocaat. De kranten en televisie zien in hem de redder van het nationale voetbalteam, praktisch het enige instituut dat dit immens verdeelde land nog een klein beetje bindt. Net als de staat België, presteren de nationale elf de laatste tijd abominabel slecht. De kwalificatiereeks voor het wereldkampioenschap in Zuid-Afrika begon met twee overwinningen en een gelijkspel. Maar de volgende vijf wedstrijden verloren de Rode Duivels op rij. Het was pijnlijk: afgedroogd door Spanje met 5-0 en zelfs het nietige Armenië zette onze onderburen met 2-1 opzij. Voor de tweede keer lag het WK buiten bereik.

De voetbalkenners van onze zuiderburen wijten de wanprestaties aan divagedrag van pseudovedettes in het team. De ontluisterende verhalen stapelden zich na de uitschakeling op. Een keeper die in de kleedkamer bijna met de linksback op de vuist ging. Een spits die zijn schoenen vergat. Een reservespeler die geen warming-up wilde doen. Groepjes spelers die vrolijk het nachtleven in doken na een verloren wedstrijd. Voetballers die te laat aan tafel verschenen. Twee spelers die de hotelkamer niet meer mochten delen omdat ze een slechte invloed op elkaar hadden. Van enige professionaliteit was geen sprake. Niet alleen tijdelijk bondscoach Franky Vercauteren stapte uit wanhoop op, ook de hele medische staf gaf er de brui aan. Ze voelden zich niet meer serieus genomen. Spelers meldden zich geblesseerd af voor het nationaal elftal, maar speelden enkele dagen later weer doodleuk voor hun club.


“Hij stuurde zelfs sterspeler Ruud Gullit weg bij Oranje,” glunderde een voetbalanalist na afloop van de ‘Dick Voormekaarshow’. De media zijn ervan overtuigd dat Dick Advocaat korte metten maakt met de sterallures van de jonge internationals. François Colin, godfather van de schrijvende voetbalpers in België, roept al jarenlang dat een buitenlandse trainer bittere noodzaak is. “Iemand die erboven staat en zijn strepen heeft verdiend, zo een moesten we hebben. Geen enkele Belg was geschikt. Alleen Eric Gerets had een onbesproken reputatie, maar die had vanuit Saoedi-Arabië al laten weten niet beschikbaar te zijn.”

Colin is erg blij met Dick. “Het belangrijkste is dat hij het klappen van de zweep kent. Op dit moment is dat harder nodig dan ooit, want slechter dan nu kan niet. Ik durf zelfs te zeggen dat de toestand van het Belgische voetbal precair is. De spelers zijn te weinig discipline bijgebracht. Het leek wel of ze op een schooltripje waren. Alle remmen gingen los.” De brave journalist briest nog van verontwaardiging. “Maar we kunnen niet deze hele generatie afserveren, dat is duidelijk. Daarvoor is er te veel talent. Dick Advocaat moet van deze spelers een hechte groep smeden en ze inprenten dat ze collectief moeten presteren.”

Dick Advocaat moet dus een paar snotneuzen op hun plaats zetten. Geen eenvoudige taak, maar met een draai om de oren ook weer niet onmogelijk. Voetbalnomade Dick Advocaat heeft in ieder geval ervaring genoeg. Hij werd kampioen met PSV en bracht Oranje – over moeilijke jongens gesproken – tot in de kwartfinale van het WK van 1994 en in de halve finale van het EK van 2004. In het buitenland zette hij zijn successen voort. In Schotland werd hij twee keer kampioen met Glasgow Rangers. Zijn grootste overwinningen haalde hij ver weg bij Zenit Sint-Petersburg, eigendom van de Russische oliegigant Gazprom. Hij werd kampioen van Rusland, pakte de beker en won de UEFA-cup.


De Belgische international Nicolas Lombaerts, die door Advocaat naar Sint-Petersburg was gehaald, heeft gewaarschuwd dat veel Belgen zullen schrikken van zijn aanpak. Dick Advocaat zegt inderdaad recht door zee te zijn – heel on-Belgisch: “Lombaerts bedoelt waarschijnlijk dat als iets me niet zint, ik heel direct ben. Maar beter zo dan dat je het stiekem doet. Ik ben een heel aardige man zolang het gaat zoals ik wil. Gaat het niet goed, dan ben ik een heel vervelende man.”

Die Belgische etterbakjes kunnen dus maar beter oppassen. Maar het lek is daarmee niet boven water. Integendeel. Wat Dick Advocaat zich in het afgelegen Sint-Petersburg misschien helemaal niet heeft gerealiseerd, is dat de ware oorzaak van de Belgische wanprestaties veel dieper ligt. Gerespecteerd voetbalanalist François Colin: “Onze topclubs zijn niet zo professioneel als die in het buitenland. De overige ploegen zijn zelfs semi-professioneel.”

De Belgische voetbalwereld werd in 1995 al omschreven als ‘eeuwige amateurs’. Sindsdien is het volgens François Colin alleen maar slechter geworden: verwaarloosde stadions, onbehoorlijke jeugdopleidingen, geen clubsuccessen. Colin verwoordt wat de natie van Dick Advocaat verwacht. “De nationale ploeg is de motor van het voetbal. Als die draait, volgt de rest.” Advocaat moet dus het hele Belgische voetbal redden. Eigenlijk een onmogelijke taak. Het gebakkelei bij de Rode Duivels is het gevolg van veel grotere problemen. In het land van de lieve blauwe Smurfen is ruziemaken namelijk een favoriete sport. De twisten tussen de Walen en de Vlamingen zijn de belangrijkste oorzaak van kliekjesvorming binnen de selectie. Jonge Franstaligen als Sébastien Pocognoli (linksback bij AZ), Eden Hazard (middenvelder bij Lille) en Marouane Fellaini (middenvelder bij Everton) werd verweten dat ze de kantjes er vanaf lopen. Pocognoli schopte op zijn beurt weer tegen de schenen van een clubje Vlamingen, omdat die de baas zouden spelen. Het zijn net kinderen.


Voetbalzot en commentator Carl Huybrechts legt uit dat deze stammenstrijd normaal is. “Het is voor élke Belgische bondscoach een struikelblok. Dick moet zich er écht niets van aantrekken. Maar als Advocaat dat stalletje gaat uitmesten, zullen de communautaire gevoeligheden weer snel aan de oppervlakte verschijnen.”

De spanningen in het team komen ook voort uit een generatiekloof. Oudjes als aanvaller Wesley Sonck (31) en keeper Stijn Stijnen (28) verwachten automatisch respect van jonge gasten. Sonck vindt zelfs dat hij op basis van zijn caps aanvoerder kan worden. In de hedendaagse voetbalwereld is dat echter al lang niet meer de norm. Wanneer je bij Everton speelt, zoals Marouane Fellaini (22), kijk je niet op tegen Wesley Sonck, die bij Ajax nooit echt slaagde. En dat levert wrijvingen op, want in België heersen juist ouderwetse mores.

Ook journalisten vinden dat jonge profvoetballers hun plek duidelijk moeten kennen. Toen de talentvolle en immer fatsoenlijke Vincent Kompany een transfer verdiende naar het grote Hamburger SV, werd hem als eerste vraag voorgelegd of het risico nu niet groot was dat hij naast zijn schoenen ging lopen. Zijn collega Moussa Dembélé kon het ook niet goed doen. Nadat hij op de Olympische Spelen van 2008 een geweldige pot tegen de Italianen had gespeeld, stelde hij de volgende ronde teleur. “Ja,” zeiden de televisiecommentatoren, “dat krijg je ervan wanneer de Italiaanse kranten je bewieroken.” Afschuw van zelfingenomen baasjes, het zit in de Belgische cultuur ingebakken. Johan Cruijff, die toch aardig kon voetballen, zou in België al vroeg de mond zijn gesnoerd. Dit is een immens probleem voor Dick Advocaat, want zijn beste en talentvolste spelers zijn juist die jonge broekjes. Advocaat zal al zijn diplomatieke vaardigheden uit de kast moeten halen om zich hier uit te redden.


De nieuwe coach van de Rode Duivels wilde absoluut ex-voetballer en politicus Marc Wilmots als zijn assistent. Wilmots spreekt uitstekend Frans en kreeg in zijn voetbalcarrière de bijnaam Kampfschwein voor zijn nimmer aflatende strijdlust. Een goede keuze, maar er is één probleempje: Wilmots haalde de afgelopen weken fel uit naar het bondsbestuur. “Het is onvoorstelbaar wat François De Keersmaecker (bondsvoorzitter) allemaal uitkraamt. En jammer genoeg is hij niet de enige binnen de bondstop.”

Niet echt een florissant uitgangspunt voor een nauwe samenwerking. Bovendien snijdt de kritiek van Wilmots ook nog eens hout. Carl Huybrechts kan het alleen maar bevestigen. “De Belgische bond is een poppenkast. Steeds meer stemmen gaan op om niet alleen de structuren, maar ook de leiders te vervangen.”

Maar onrust aan de top kan Advocaat niet gebruiken. Het enige wat hij kan doen, is voortdurend op zijn hoede zijn dat het bondsbestuur hem niet in de wielen rijdt. Misschien komen zijn ervaringen in de Verenigde Arabische Emiraten met de bemoeizuchtige en van kennis gespeende sjeik hem van pas. Alhoewel, hij diende zijn contract in die woestijnstaat niet uit. Volgens zijn biograaf zou Dick Advocaat midden in de nacht stiekem met een vliegtuig naar het buitenland zijn vertrokken om de volgende dag zijn advocaat het ontslag te laten indienen.

De kwaliteit van de selectie moet Dick Advocaat over de streep hebben getrokken om in België aan de slag te gaan. De talentvolle jonge honden maakten twee jaar geleden voor het eerst naam toen ze vierde werden op het EK voor junioren. Twaalf maanden later herhaalden ze die stunt op de Olympische Spelen. Een flink aantal van deze jeugdige internationals is ondertussen aan de slag bij behoorlijke clubs. Een groot deel speelt voor Nederlandse toppers. Een aantal heeft al de sprong gemaakt naar de Europese top. Vincent Kompany speelt momenteel voor de bij elkaar gekochte topclub Manchester City. Thomas Vermaelen maakt furore bij Arsenal, een club die elke jaar mee strijdt om de grote prijzen. Ze lijken dus veel potentie te hebben.


Maar als je de Belgen naar de voetbalkwaliteiten van hun internationals vraagt, zullen de meesten sceptisch reageren. Ook kenners als Carl Huybrechts zijn er niet gerust op. Hij schat dat slechts twee Belgische internationals een basisplaats in het Nederlands team zouden verwerven. “Dat Nederlanders daar vaak positiever over denken, komt misschien omdat ze hun eigen competitie, waarin veel Belgen voetballen, overschatten.’ Dus zelfs deze essentiële basisvoorwaarde voor enig succes is niet gegarandeerd.

De Belgische voetbalpers is momenteel poeslief voor Dick Advocaat. Maar zodra het een beetje tegenzit, kan de stemming volledig omslaan. Een Hollander is dan een gemakkelijk doelwit. Volgens Huybrechts zal het zo’n niet vaart lopen. “Advocaat heeft nu al het imago van een sobere harde werker en een eerlijk man. Niemand verwijt hem een dikke nek. Hij is ook niet grootsprakerig. Misschien een atypische Hollander? Hij zal zich wat moeten aanpassen aan de uitbundige eet- en drinkgewoonten van de Belgen. Ik hoor dat hij qua levensstijl een échte calvinist is. Die komt in België nooit in de hemel.”

Maar vergis je niet in de afkeer die een Nederlander in België kan opwekken. Nederland staat er niet altijd even positief op bij de zuiderburen. Het was Huybrechts zelf die in de rust van Nederland-Finland enkele jaren geleden de Vlaamse huiskamers in riep: “Velen zullen het niet graag horen, maar het gaat goed met Oranje.” Ook de rode kaart die Franky Vercauteren Wim Kieft in de jaren tachtig aansmeerde, werd in België met een bevreemdende voldoening ontvangen. Na vier minuten voetbal had Vercauteren een schop tegen de knie van Kieft gegeven. Kieft trapte in de provocatie en deelde een klap uit. Vercauteren liet zich theatraal vallen. Kieft exit, Nederland verloor. Natuurlijk vonden ze in België dat het niet hoorde, maar tegelijkertijd heerste het gevoel dat ze die noorderburen terecht bij de neus hadden genomen. In 1998 lapte Lorenzo Staelens hetzelfde bij Patrick Kluivert. De lelijke Belg schold Kluivert uit voor verkrachter, Kluivert duwde de uitdager van zich af en Staelens liet zich vallen alsof hij door een kogel geraakt was. Vanzelfsprekend mankeerde hij niets, maar Kluivert werd van het veld gestuurd. Niet netjes natuurlijk, dacht de Belgische goegemeente, maar – haha – wat zijn die Hollanders dom.


Of met Dick Advocaat ook zo afgerekend wordt, weet je natuurlijk niet. Maar de pers had al tijdens de eerste kennismaking de benodigde munitie gevonden. Advocaat werd gevraagd of hij een garantie voor succes was. “Dat zeg ik niet, maar ik heb wel vaak succes gehad.” Dat antwoord werd een tikkeltje arrogant gevonden.

Zaterdag speelt de Nederlandse coach in Brussel zijn eerste wedstrijd met de Rode Duivels tegen de Turken. De kans dat België het wereldkampioenschap nog zal halen, is verkeken. Maar ook het Europees kampioenschap van 2012 is geen abc’tje. Integendeel, Advocaat zal het zeer moeilijk krijgen. Enkele kilometers ten zuiden van het Brusselse stadion ligt een kunstmatige heuvel van veertig meter hoog met op de top een moedige leeuw. Hier in Waterloo verloor die andere kleine generaal in 1815 zijn beslissende veldslag.

Onderwerpen