De Tien Geboden van De Baarsjes. Op 10: ‘Wij groeten elkaar graag’

Lokale politiek leeft! In het Amsterdamse stadsdeel De Baarsjes mochten bewoners het afgelopen jaar nadenken over vrijheid van meningsuiting en over omgangsvormen. Deze week plofte het resultaat bij alle bewoners van het stadsdeel op de mat: tien aanbevolen omgangsvormen. Het eerste nieuwe gebod blijkt te luiden: “Wij willen samen werken aan de leefbaarheid in de buurt”, dan volgt “wij benaderen elkaar met openheid en vertrouwen” en het kaartje eindigt met het tiende gebod: “wij groeten elkaar graag”.

Het is allemaal aardig bedacht en je kunt er als weldenkend mens moeilijk tegen zijn. Er vóór zijn ook niet trouwens, want het zijn zulke open deuren dat het project nauwelijks praktisch relevant lijkt. Nette mensen houden zich er al aan en op tuig maakt zo’n [[popup file=”2009-10/baarsjes.jpg” description=”lijstje regels” align=”inline” ]] niet zoveel indruk.

Er is één regel die wel bezwaarlijk is en dat is regel vijf: “Vrijheid van meningsuiting mag, maar wel met respect voor elkaar.” Ook dat lijkt een sympathiek uitgangspunt – wie kan er nu bezwaar hebben tegen respect? – maar het berust op een oud en hardnekkig misverstand. Want wat is namelijk respect en in hoeverre moet je dat hebben voor andersdenkenden? Wat de bedenkers van deze nieuwe omgangsvorm in De Baarsjes eigenlijk zeggen is dat je andere mensen niet nodeloos moet kwetsen. Ook dat klinkt sympathiek, maar het is in de praktijk een onmogelijk criterium. Streng gelovigen uit de Bible Belt laten hun kinderen geen Suske & Wiske lezen omdat die wel eens “Hemel!” roepen. Jan Peter Balkenende procedeerde tegen Opinio omdat dat blad een parodie op hem had gepubliceerd. Ayatollah Khomeini kon er niet om lachen toen Rudi Carrell virtueel een damesslipje naar zijn hoofd slingerde. Martin Bosma raakt over zijn toertjes als hij erachter komt dat er in Kinderen voor Kinderen ooit over Allah is gezongen.

De lijst is eindeloos uit te breiden, maar het punt is duidelijk: iedere meningsuiting, hoe onschuldig ook, kan wel iemand kwetsen. Het is niet voor niets zo dat de Nederlandse Grondwet de vrijheid van meningsuiting ruimhartig verdedigt: wie iets wil gaan zeggen of schrijven hoeft niet steeds ‘respect’ in zijn achterhoofd te hebben. Kennelijk is dat een discussie die ook vijf jaar na de dood van Theo van Gogh nog steeds gevoerd moet worden.