Mission Implausible: het amateurisme van de CIA

Vergeet Mission Impossible. Vergeet James Bond. Vergeet The Bourne Identity. Echte CIA-medewerkers maken soms zulke stomme fouten dat een scenarioschrijver ze niet zou durven te gebruiken. Over de ontvoering van Abu Omar is inmiddels zoveel bekend geworden, dat de zaak een aardig inkijkje geeft in de dagelijkse realiteit van de Amerikaanse inlichtingendienst.

Het leek zo’n goed idee in februari 2003, een ontvoering. De CIA verdacht de prominente moslimgeestelijke Osama Mustafa Hasan Nasr (beter bekend als Abu Omar) ervan connecties te hebben met Al Qaida. Het probleem was dat hij in Milaan woonde en de CIA hem formeel niets kon maken. Het plan was om Abu Omar te kidnappen, naar Egypte te vliegen alwaar de geheime dienst de man dan wel snel aan de praat zou krijgen. De ontvoering slaagde, maar de Italianen waren woest. Ze vermoedden direct dat de CIA erachter zat en zagen de actie als een enorme aanslag op de Italiaanse souvereiniteit.
Het blad GQ reconstrueerde al in 2007 hoe de Italiaanse onderzoeker Armando Spataro op het spoor van de CIA kwam.

Een jonge moeder had iemand vlak voor de ontvoering zien bellen. Spataro vroeg gegevens op van alle telefoongesprekken die er in die buurt op dat moment gevoerd waren en ontdekte zeventien verdachte telefoons. Met sommige ervan was gebeld naar Langley, Virginia- waar het hoofdkantoor van de CIA is gevestigd. Met het uitpluizen van de telefoongegevens doken hotels op, die leverden creditcardgegevens op, die leverderen weer sporen op naar huurauto’s en pasfoto’s. Kortom: de operatie ‘lit up like a Christmas tree.’ Zoals een anonieme senior CIA-man tegen GQ zei: “The cell phones were the fuckup, just a terrible decision. If they had been my guys, I would have fired their asses.” Diezelfde mobiele telefoons zijn later ook gebruikt vanaf de Amerikaanse vliegbasis in Aviano, waar vandaan Abu Omar is vervoerd naar Egypte.

Het ontkennen van Amerikaanse betrokkenheid bij de ontvoering had dus geen enkele zin meer. Het ironische is natuurlijk dat de CIA slachtoffer geworden is van precies dezelfde datamining-technieken die ze zelf gebruiken tegen terroristen. De knulligheid in deze zaak is tegelijkertijd geruststellend en verontrustend. Iedere tweederangscrimineel weet dat je je mobiel moet uitzetten als je plannen beraamt die het daglicht niet kunnen verdragen. Dat de mensen die de gevaarlijkste terroristen op aarde moeten bestrijden zulke stomme fouten maken, is geen prettig idee. Tegelijkertijd bewijst het maar weer eens dat de complotdenkers, die overal de meesterhand van de CIA achter zien, spoken zien. CIA-ers zijn soms net mensen.