G.B.J. JR.
Na achttien jaar gesteggel, drie versleten ministers en halfdoorgedraaide ambtenaren, gaat de kilometerheffing er eindelijk komen. Camiel Eurlings slaagt erin duidelijk te maken dat een heffing per kilometer eerlijker, schoner voor het milieu en economisch efficiënter is dan een algemene heffing. Daarbij verdwijnen de bpm en provinciale opcenten. Eind goed, al goed? Nee. De kilometerheffing moet namelijk concurreren met een andere belasting: de benzineaccijns.
Waarom speelt de benzineaccijns in het publieke debat geen rol? Ruim tweederde van de prijs van een liter benzine is de accijns. Wat betekent dit concreet? Een gemiddelde auto die 1 op 12 rijdt, zal in de toekomst, bij een gelijk blijvende accijns, per gereden kilometer meer kwijt zijn aan benzine-accijns dan aan de kilometerheffing. En dat is vreemd.
Accijnzen worden ingesteld door de overheid om het gebruik van bepaalde producten te ontmoedigen of te belasten, vooral omdat ze ongewenste bij-effecten hebben. Denk aan drank en tabak, en vroeger: suiker en zout. Uitgangspunt van een accijns is dat er betaald wordt naar gebruik. Juist dat is het grootste voordeel van de kilometerheffing: niet bezit, maar gebruik wordt belast.
Het is onredelijk dat automobilisten in de toekomst via twee heffingen voor dezelfde doelen betalen. Het aantal gereden kilometers, de keuze qua brandstof, de zuinigheid van de auto waar je de benzine in gooit – beide kennen dezelfde criteria. Eén zaak verschilt: waar je je kilometers rijdt en je fijnstof en CO2 uitstoot.
En daar zit de kern. De kilometerheffing gaat werken met zogenaamde spitstarieven, waardoor je wegdelen op bepaalde tijdstippen duurder kunt maken. Met een basistarief verhelp je geen fileconcentratie, het is hooguit een ontmoediging om überhaupt de weg op te gaan. Hoge spitstarieven werken wel gericht tegen filevorming en plaats van uitstoot van auto’s.
De draaikonterij van Eurlings’ eigen CDA rondom spitstarieven is daarom onbegrijpelijk. Laat het CDA de totale opbrengst van de benzineaccijns lastenneutraal halen via de kilometerheffing. Burgers moeten eenvoudig en eenma-lig belast worden, en benzine moet een ‘eerlijke’ eigen prijs krijgen. Zodat plaats en tijdstip van het verstoken van het litertje benzine of diesel werkelijk wat gaan uitmaken en voorstellen.
