Het gelijk van Edwin

Edwin de Roy van Zuydewijn en HP/De Tijd. Hoe zat dat ook alweer?

In de serie ‘Oranjebitter’ vertelden prinses Margarita en De Roy van Zuydewijn in 2003 ontluisterende anekdotes over hoe het er aan het Hof aan toegaat. Dat ging over drinkgelagen, de stiekem opgestoken middelvinger van prins Johan Friso naar het volk en de voorliefde van de Oranjes voor de muziek van René Froger. Maar vooral over de ijzige ontvangst van De Roy als burgerjongen aan het hof. Saillante details, zeker, maar verder niet erg beduidend. Gewichtiger waren de verhalen die het paar vertelde over het gelichte Sociale Dienst-dossier van De Roy en zijn correspondentie met de Belastingdienst die direct naar Paleis Noordeinde werd verstuurd. Datzelfde jaar nog moest premier Jan Peter Balkenende publiekelijk door het stof: hij bood zijn excuses aan. Maar liefst twee overheidsdiensten, de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging en de toenmalige Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD), bleken het doopceel van De Roy te hebben gelicht. In opdracht van het Kabinet der Koningin en zónder medeweten van de premier. Die natuurlijk wel eindverantwoordelijk is voor alles wat Beatrix onderneemt.

Waarom is dat huwelijk eigenlijk op de klippen gelopen?

De Roy van Zuydewijn vermoedt de invloed van de koninklijke familie. En dat zou zomaar kunnen. Margarita en De Roy stonden aan de vooravond van een keiharde strijd tegen het Koninklijk Huis en de overheid, en dat brengt spanningen met zich mee. Er zijn huwelijken om minder gestrand. Verslaggever dezes bekeek eens samen met De Roy, na de breuk, de huwelijksvideo van het stel, en De Roy begon toen te huilen. Dat was niet gespeeld, kunnen we u vertellen. Het is eigenlijk een verhaal over een huwelijk dat niet mocht zijn. Maar er is iets veel belangrijkers aan de hand.

Wacht even, die De Roy is toch een beetje een rare snuiter?

Dat valt wel mee. Hij promoveerde aan de universiteit van Oxford en deed het goed in de financiële wereld. Het is dus geen domme jongen. Zijn financiële ondergang begon echter toen Maartje van Weegen tijdens het huwelijk van kroonprins Willem-Alexander en prinses Máxima op zaterdag 2 februari 2002 op televisie aan zes miljoen kijkers vertelde dat Margarita en De Roy niet aanwezig waren wegens ‘financiële problemen’. Wat onzin bleek, ze waren gewoon niet welkom, bleek uit een later in HP/De Tijd gepubliceerd kattebelletje van Willem-Alexander. Maar in de zakelijke wereld staat zo’n opmerking van Van Weegen gelijk aan karaktermoord. De Roy’s adviseurschap bij het toenma- lige ABN Amro Bouwfonds werd beëindigd, en ook zijn eigen bedrijf Fincentives stierf een stille dood. Hij was bankroet. Nadat De Roy eind 2006 officieel gescheiden was van prinses Margarita, leek hij het spoor even bijster. Zo was er een kort uitstapje naar de politiek en was er gedoe over een boek en heimelijk opgenomen gesprekken met de koningin. Daarbij moet worden aangetekend dat De Roy van Zuydewijn zich in die tijd liet adviseren door ietwat dubieuze figuren. Inmiddels is het rustig op dat gebied. De Roy’s zaken worden nu vakkundig behartigd door de Amsterdamse advocaten mr. Mark Meijjer en mr. Gabriël Meijers. En dat begint langzamerhand z’n vruchten af te werpen. De Nationale Ombudsman verwacht begin volgend jaar zijn onderzoek af te ronden, en dat ziet er hoopgevend uit voor De Roy.

Waarom sleept deze kwestie zich zo lang voort?

Daarvoor moeten we terug naar Paars II. Margarita verhaalde in 2002 tweemaal in een brief aan toenmalig minister-president Wim Kok over strubbelingen tussen het paar en De Familie. Kok heeft dat vervolgens maar een beetje op z’n beloop gelaten, zodat premier Balkenende de zaak uiteindelijk mocht oplossen. En dat lukte overduidelijk niet al te best. Dat komt mede doordat de communicatie tussen de premier en het Koninklijk Huis niet al te florissant is. Een geluid dat ook in de Tweede Kamer aanzwelt (op PvdA-backbencher Pierre Heijnen na dan, die vorige week liet weten het hele onderzoek om onduidelijke redenen maar onzin te vinden), die daar deze maand over wil debatteren. Daarnaast heeft Balkenende het onderzoek proberen tegen te houden. In mei dit jaar schreef hij in een brief aan de Ombudsman dat er volgens hem geen wette- lijke grondslag is om onderzoek te doen naar het Kabinet der Koningin. Hij noemde de klacht van De Roy ‘ongegrond’. Opmerkelijk, omdat Balkenende als eindverantwoordelijke zélf in het beklaagdenbankje zit. De Ombudsman laat zich echter niet van de wijs brengen en gaat gewoon door met zijn onderzoek.

Goed, wat is er nou zo belangrijk aan deze kwestie?

Naar eigen zeggen onderzoekt Nationale Ombudsman Alex Brenninkmeijer ‘onrechtmatig overheidsoptreden in het leven van De Roy van Zuydewijn’. En de voortekenen voor De Roy zijn goed. Het was al langer bekend dat de koningin op eigen houtje de BVD onderzoek naar De Roy liet doen. Maar nu komen ook de feiten boven tafel. Zo blijkt nu dat haar oud-kantoorchef Felix Rhodius ook zélf naspeuringen heeft verricht naar het verleden van De Roy én bovendien nog eens Elco Brinkman van Bouwend Nederland voor zijn karretje heeft gespannen. Beide heren worden onder ede verhoord. Een nieuwe schoonzoon kan altijd slecht vallen, maar het is een ander verhaal wanneer dat leidt tot machtsmisbruik. Het zou zomaar kunnen dat de Ombudsman begin volgend jaar concludeert dat de overheid vér buiten haar boekje is gegaan.

En nu?

De Roy blijft voorlopig zitten waar hij zit en verroert zich niet. Samen met zijn hond, de Rhodesian ridgeback Pablo, wacht hij nu de uitkomsten af van het onderzoek van de Nationale Ombudsman. En af en toe stapt hij naar de rechter als iemand iets onaardigs over hem zegt. Zo werd roddelkoning Albert Verlinde door de rechter veroordeeld omdat hij De Roy een oplichter had genoemd, en ook Radio 538 moest de portefeuille trekken nadat het station een foto van De Roy had gebruikt in een reclamecampagne. Maar dat is maar klein bier vergeleken bij de zaak die nu bij de Ombudsman ligt.

Want hoe loopt het af?

Wanneer uit het onderzoek blijkt dat De Roy van Zuydewijn daadwerkelijk stelselmatig is dwarsgezeten door de overheid, zijn de poppen aan het dansen. Het ligt in de rede dat hij dan een fikse schadevergoeding zal eisen van de Staat, die krijgt toegewezen en vervolgens zijn biezen pakt. Hij heeft in interviews aangegeven zich het liefst terug te willen trekken in bijvoorbeeld Frankrijk om daar zijn leven weer op te pakken. Begrijpelijk; de kans is klein dat hij in Nederland weer aan de slag kan. Die uitkomst zou overigens ook voor de koningin niet slecht zijn. Met een mogelijke troonswisseling in het verschiet wil zij de Prins van Oranje en Máxima natuurlijk niet opzadelen met dit dossier. De hoofdpijn in Huis ten Bosch blijft in ieder geval voorlopig nog even voortduren. Dat De Roy van Zuydewijn nu door de Belastingsdienst wordt gezocht, doet daar niets aan af.