Baasjes in niemandsland
Katsjing, daar viel deze week weer een groep bestuurders door de mand. Na schandalen over betalingen aan de top in de zorg, het onderwijs, de rijksoverheid en de woningcorporaties, is nu de politietop aan de beurt. De baasjes van het publieke bestel voeren een ratrace to the bottom: wie kan er nóg meer graaien, en dat onbeschaamd verantwoorden met de regels in de hand? Reisjes met vrouw of vriendin en dan slapen in de duurste hotels onder het mom van kennisuitwisseling, auto’s met chauffeurs en gehuurde smokings: een gemiddelde Zuidas-bankier is er niks bij.
Opvallend is dat het niet meer uitmaakt of het om bestuurders gaat in de publieke of semi-publieke sector. Het probleem is dat de minister geen moreel gezag meer over hen heeft, en van de beroepsethiek van een groot aantal bestuurders deugt weinig.
Door verzelfstandiging van publieke taken hebben bestuurders veel vrijheid gekregen, terwijl ze er weinig voor terug hoeven te doen. Als het personeel niet al te veel mort en de inspectie op afstand gehouden kan worden omdat juridisch alles dichtgetimmerd zit en normen zo’n beetje gehaald worden, vinden vele witteboordenbaasjes het al best. Ze belanden dan in een niemandsland, waar ze naar hartelust maatschappelijk kunnen ‘ondernemen’. Belastingeuro’s worden verkapt aangewend voor eigen gerief, of in de diepe put der nutteloze projectjes gegooid. Goed gefundeerd beleid voor de lange termijn is vaak te lastig, duur of onmogelijk, zeggen ze. Als deze witteboordenbaasjes dan ook nog net iets te lang op hun plek zitten en zich als de god der Politieacademie gedragen, is hun maatschappelijk rendement nul, terwijl de kosten uit de klauwen lopen.
Dat iets mag of kan, betekent nog niet dat het fatsoenlijk is. Juist fatsoen is in de publieke sector het hoogste goed. Bestuurder zijn is daarbij geen vak, maar een roeping.
Het zou de minister van Binnenlandse Zaken sieren als ze eens een oordeel zou vellen over de witteboordenbaasjes in niemandsland. Want hoofdcommissarissen die vragen om een loonsverhoging van 25.000 euro, net nadat bekend is geworden dat ze maatschappelijk frauderen, verdienen niets dan hoon.
