Grimmig sprookje
Jean-Pierre Jeunet heeft me eens verteld hoe heerlijk hij het vindt zijn opnamen met een digitale ‘vlakgom’ te perfectioneren. Computertechnieken stellen hem in staat ongewenste details uit zijn films weg te poetsen. Ter illustratie noemde hij een aantal scènes uit Le fabuleux destin d’Amélie Poulain (kortweg: Amélie) die hij had ‘opgeschoond’ door mensen en reclameborden uit het straatbeeld te verwijderen. Die uitspraak van Jeunet zegt veel over de door hem gehanteerde stijl. Jeunet toont een wereld die weliswaar lijkt op de onze, maar waar nogal wat realistische details uit weggehaald zijn terwijl er – omgekeerd – sprookjesachtige details aan zijn toegevoegd. Het is een aanpak die prima werkte bij Amélie, een film die inmiddels – terecht – de status van een klassieker geniet. In Frankrijk werd Amélie echter óók bekritiseerd. Jeunet zou een brave fantasiewereld hebben geschetst; een ‘cinematografisch equivalent van Euro Disney’. Met name de manier waarop hij de wijk Montmartre portretteerde, werd gehekeld. De romantiek zou even oppervlakkig zijn als het opgepoetste beeld dat toeristen hebben van Parijs. Ik vond die kritiek destijds niet terecht. Dat Amélie gekenmerkt werd door een sprookjesachtige – soms welhaast kinderlijke – toonzetting, paste goed bij het verhaal. De film valt immers op te vatten als een pleidooi voor de kinderlijke onbevangenheid en fantasie.
De aanmerkingen die ik bij Amélie weinig hout vond snijden, zijn eigenlijk veel meer van toepassing op zijn nieuwste film. In Micmacs à tire-larigot kiest Jeunet (die een voorkeur heeft voor onnodig lange titels) opnieuw voor een fantasierijke, barokke en kinderlijke verteltrant. Helaas is het resultaat dit keer minder geslaagd. Micmacs gaat over gewetenloze wapenhandelaren die enorme winsten maken ten koste van arme drommels in de derde wereld. Een grimmig onderwerp dat enigszins op gespannen voet staat met Jeunets speelse manier van vertellen. De hoofdpersoon is een goedmoedige sukkel (Danny Boon) wiens vader door toedoen van een landmijn is overleden. Zelf kreeg hij als onschuldige voorbijganger ooit een kogel in zijn hoofd die men niet durfde te verwijderen. Bij omzwervingen door Parijs komt hij de wapenfabrikanten op het spoor die zowel verantwoordelijk zijn voor zijn handicap als voor de dood van zijn vader. Hij besluit dat er maar eens een rekening vereffend moet worden en roept daarbij de hulp in van een kleurrijke groep outsiders die op een vuilnisbelt hun eigen paradijsje hebben geschapen. De aanloop van Micmacs is prikkelend, vermakelijk en visueel indrukwekkend. Maar halverwege komt de klad erin. De personages doen iets te veel denken aan het soort dekselse schavuiten dat we kennen uit ouderwetse kinderboeken. Men klautert veel over daken en verzint brutale listen. Alsof Sjors en zijn Rebellenclub dolle avonturen beleven in een decor dat door Anton Pieck is ontworpen. Daarmee is nou ook weer niet gezegd dat deze film een mislukking is. Micmacs ziet er prachtig uit en is gemaakt met een vindingrijkheid en speelsheid die weinig regisseurs Jeunet weten na te doen. Maar deze poging een lichtvoetige en romantische film over een grimmig onderwerp te maken, heeft een wat ongemakkelijke spagaat opgeleverd.
Micmacs à tire-larigot.
Regie: Jean-Pierre Jeunet.
Vanaf 17 december in de bioscoop.
1 Harry Potter and the Half-Blood Prince (1) – David Yates
2 Ice Age: Dawn of the Dinosaurs (3) – Carlos Saldanha & Mike Thurmeier
3 Transformers 2: Revenge of the Fallen (-) – Michael Bay
4 Public Enemies (-) – Michael Mann
5 Tinker Bell & The Lost Treasure (-) – Klay Hall
6 G-Force (-) – Hoyt Yeatman
7 Gooische vrouwen 5 (4)
8 Millennium: Män som hatar kvinnor (8) – Niels Arden Oplev
9 Terminator Savation (2) – McG
10 Ice Age 1-3 (-) – Carlos Saldanha, Mike Thurmeier & Chris Wedge
