Het droomjaar voor de roddelbladen

Het is OORLOG tussen de diva’s! PATRICIA PAAY gaat op haar zestigste in de Playboy uit de kleren en is daarmee wereldwijd de oudste Playmate ooit. Toen CONNIE BREUKHOVEN tijdens haar vakantie in Thailand het nieuws hoorde, stuurde ze direct een sms naar RTL Boulevard: “Met steunkousen van Paay maakt uw seksleven een ommezwaai!” Breukhoven had al eerder in De Telegraaf duidelijk gemaakt wat zij van het Playboy-avontuur van Paay vond: “Als je financieel niet kunt shoppen, kun je altijd nog fotoshoppen.” Privé pakte eind november flink uit met de ruzie tussen de voormalige zangeressen. Ook PATTY BRARD (ex-Luv) mocht zich mengen in de bitchfight: “Er zijn dingen je niet meer doet na je vijftigste en dit is er één van.” Hoofdredacteur EVERT SANTEGOEDS memoreerde in een klein kadertje nog even fijntjes dat Breukhoven zelf in 2005 óók in de Playboy wilde, maar dat de onderhandelingen toen afsprongen. Hij vraagt zich af of de 58-jarige vergeetachtig begint te worden. “Zal dát misschien de leeftijd zijn?”

Santegoeds kijkt hoofdschuddend terug op de rel. “Dan ben je in Thailand op vakantie en dan ga je een sms’je met zo’n rijmpje sturen naar RTL Boulevard…” Santegoeds en Breukhoven vinden elkaar op dit moment even niet zo aardig. Privé heeft de afgelopen jaren uitvoerig bericht over de problemen met haar kliniek, haar kinderen en haar huwelijk. “Ze wilde steeds het beeld van een perfect leven in stand houden, terwijl het al lang niet meer perfect was.” De scheiding van Hans en Connie Breukhoven was één van de hoogtepunten van het jaar voor Santegoeds. “Connie heeft met de chauffeur van Hans in België een enorme speurtocht op touw gezet naar Hans en zijn minnares. Dat was een thriller, te mooi om waar te zijn.”

De scheidingsgolf in showbizzland begon al in januari, toen Privé meldde dat Wesley Sneijder ging scheiden van zijn vrouw Romana. Daarna volgde een lawine aan lief en -vooral – leed. RTL Boulevard zond beelden uit van een bewakings- camera in een parkeergarage waarop Sneijder zoenend met zijn nieuwe liefde Yolanthe Cabau van Casbergen te zien was. Zo kon heel showbizminnend Nederland direct meegenieten. “You have zero privacy anyway. Get used to it,” zoals de Amerikaanse IT-topman Scott McNealy tien jaar geleden al zei. Yolanthe dumpte op haar beurt volkszanger Jan Smit. Die legde het weer aan met de Volendamse Liza. Connie en Hans Breukhoven gingen uit elkaar, net als dieetgoeroe Sonja Bakker en ‘haar Koen’. Ook presentator Marc Klein Essink en zijn vrouw Carolien ‘zagen hun huwelijksbootje stranden’. Adam Curry verliet Patricia Paay voor Micky Hoogendijk. Voor de bladen kwam de scheidingsgolf als een geschenk uit de hemel. De oplage van de roddelpers daalt al jaren. Op het absolute hoogtepunt verkocht Privé bijna 800.000 exemplaren. Dat was bij de dood van prinses Gracia in 1982. Eind 2008 was het cijfer gedaald tot iets onder de 200.000, maar dankzij de scheidingen zit de oplage daar inmiddels weer een paar duizend boven. Weekend zag zijn oplage van 153.000 in het derde kwartaal van 2008 stijgen tot 197.000, in dezelfde periode van dit jaar. Het hoogtepunt voor Privé was het nummer waarin Gerda Smit, de moeder van Jan, klaagde over de spullen die Yolanthe uit huis had meegenomen bij haar vertrek. Van dat nummer verkocht Santegoeds er los een kwart meer dan normaal.

“Wij hadden als eerste de scheiding van Connie en Hans. Dat scheelt zeker 40.000 exemplaren extra,” blikt Wim Schaap, hoofdredacteur van Weekend, terug. “Dinsdagavond zaten we met dat verhaal bij RTL Boulevard, woensdag lag het in de winkel.” Schaap heeft goed geboerd dit jaar. “We hebben een mooie zomer achter de rug, echt top. We hebben geluk gehad dat Paay heel erg tekeer is gegaan. We hebben geluk gehad dat de familie van Jan Smit zo tekeer is gegaan. Of dat de ex van zijn nieuwe vriendin hem op straat te lijf gaat. Dat zijn droomscenario’s voor een gossipjournalist, dat zijn films. En dan is er nog die ellende met die villa van Willem-Alexander. Dat heeft ook goed verkocht.”

Het koningshuis is, naast de showbizz-scheidingen, de tweede onverwachte meevaller voor de bladen. “Ik had eerst niet gedacht dat we dit jaar na 30 april ook nog maar één kritisch verhaal zouden brengen over de Oranjes,” zegt Santegoeds. Na de aanslag in Apeldoorn kon het koningshuis niet meer stuk bij het Nederlandse volk. Maar de Oranjes slaagden erin om die goodwill in recordtijd af te breken met een serie affaires: de bv’s van prinses Christina, de loonsverhoging voor de Oranjes, de vliegreizen en de villa in Mozambique. En dan is er nog De Groene Draeck. “Wanneer is hij van Beatrix? Als ze gaan zeilen. Wanneer is hij van ons? Als hij geverfd moet worden,” zoals Santegoeds het cynisch samenvat.

De invoering van de mediacode, die de media alleen toestaat om te filmen en te fotograferen als de Oranjes dat willen, heeft veel kwaad bloed gezet. Wie zich er niet aan houdt, wordt geboycot bij officiële persmomenten. “Onze kritische houding is vorig jaar begonnen, met de mediacode,” vertelt Schaap van Weekend. “Als het nou alleen voor de kleine prinsesjes was, dan willen we ons er best aan houden. Maar als Máxima voor het eerst met een bril op gaat winkelen dan mogen wij dat gewoon fotograferen.” Weekend heeft elke week vier tot zes bladzijden Oranjes. “Het blijft toch een droom voor veel Nederlanders.” Hoewel het blad veel kritischer is geworden over de Oranjes, krijgt Schaap geen boze reacties van lezers. “We doen het heel voorzichtig: vindt u het ook niet een beetje raar dat…” Santegoeds houdt ook maat. “Je moet op tijd ophouden met kritiek. Daarna moet er weer een verhaal komen over de prinsesjes die naar de intocht van Sinterklaas kijken.”

De bladen hebben een haat-liefdeverhouding met BN’ers. Veel beroemdheden, zoals Paul de Leeuw en Youp van ‘t Hek, hebben een schurfthekel aan de roddelpers. De redenen zijn bekend: de sterren zijn boos omdat hun privéleven geschonden wordt en ze ergeren zich aan de onzin die de bladen opschrijven. Er bestaat een wijdverspreid idee dat roddeljournalisten alles uit hun duim zuigen, maar dat komt in de praktijk zelden voor. “In principe is het allemaal waar,” zegt Wim Schaap. “Anders zou ik elke week op de Parnassusweg staan,” – verwijzend naar de locatie van de Amsterdamse rechtbank.

Dat neemt natuurlijk niet weg dat roddeljournalisten regelmatig hun fantasie de vrije hand geven als ze een hele pagina moeten volschrijven met niets meer dan een grofkorrelige paparazzifoto als inspiratiebron. Ze beschrijven dan in geuren en kleuren wat de ster op dat moment zóu kunnen denken en voelen. Dat hoeft geen totale onzin te zijn, maar het hoeft ook zeker niet waar te zijn. Verder is er natuurlijk nog het bekende verschijnsel dat de bladen op de cover veel meer suggereren dan het verhaal binnenin waarmaakt. Allemaal goede redenen voor de beschreven BN’ers om een hekel aan de bladen te krijgen. Maar er zijn ook genoeg sterren die de bladen hard nodig hebben. Bijvoorbeeld om hun nieuwe cd te pluggen. Of om hun huwelijksreis te laten sponsoren, in ruil voor een ‘exclusieve’ reportage. Er is een grote categorie sterren die van beroep alleen nog maar ‘BN’er’ is. Niemand van onder de vijftig weet bijvoorbeeld nog dat de diva’s Patricia Paay, Connie Breukhoven en Patty Brard ooit zangeressen waren.

“Het is een heel incestueus gezelschap,” zegt Hans Vos, die als redacteur bij onder andere Story en Privé werkte. “De BN’ers komen allemaal op dezelfde borrels, dezelfde feesten. Noem me er eens drie die níet in ‘t Gooi of Oud-Zuid wonen. Het is een rondtrekkend circus dat van party naar party gaat.” Vos vertrok een paar jaar geleden bij Privé na een knetterende ruzie met de hoofdredacteur. “Santegoeds staat de hele dag tussen relnichten in de grachtengordel te borrelen: wat ik nouuuu weer heb gehoord…” Over zijn ervaringen bij de bladen publiceerde Vos onlangs het boek Zó werkt onze roddelpers, waarin hij de nodige sappige details onthult over de werkwijze van de bladen. Santegoeds heeft het boek naar eigen zeggen vluchtig doorgebladerd. “Kijk, als Hans nou écht zou weten hoe de roddelpers werkt, dan zou hij hier nog wel zitten.” Tussen Vos en Santegoeds komt het niet meer goed, dat is duidelijk.

Vos schrijft verfrissend openhartig over zijn tijd in de roddeljournalistiek, waarbij hij de valse kantjes van het vak niet verbergt. Zo moest Vos voor Privé een paar jaar geleden mee op een persreis naar de set van The Bold and The Beautiful in Los Angeles. Zo’n reisje komt vooral neer op routinevragen stellen aan verveelde acteurs die alles al honderd keer verteld hebben. Vos baalt dus, maar bedenkt iets om het vertrouwen van Ron Moss (Ridge) te winnen. Moss speelt in zijn vrije tijd in een band en als de journalist hem op de mouw speldt dat hij zijn nummers vaak speelt, klikt het zowaar met de verveelde Hollywood-ster. Moss nodigt hem uit voor een optreden. Dan vraagt Vos aan een andere acteur hoe het met actrice Darlene Conley gaat. “Zijn antwoord maakt de trip naar Hollywood voor mij onbetaalbaar. ‘Ja, vreselijk man! Ze heeft nog maar twee maanden…'” De producers doen een dringend beroep op Vos om dat niet op te schrijven, waarop hij een onduidelijk antwoord murmelt. De primeur van Conley’s terminale ziekte stuurt hij snel door naar de redactie en ‘s avonds gaat hij ‘tevreden en ontspannen’ naar het optreden. Daar doet Moss nogmaals een dringend beroep op Vos om niet op te schrijven dat Conley stervende is: “Ik vraag je als vriend: doe het niet.” Dat belooft Vos. “Een leugentje om bestwil dan maar.” Gevraagd naar deze passage in zijn boek, zegt Vos dat hij er moeite mee heeft gehad. “Ik heb een beetje gejokt. Ik moest ook mijn werk doen, maar ik voelde me er wel lullig over.”

Het is dus niet gek dat sterren een hekel aan journalisten kunnen krijgen. Toch werken velen graag mee met de bladen. “Je zult er nog over verbaasd staan hoeveel BN’ers elke week naar de kiosk gaan om te kijken of ze erin staan,” zegt Vos. Iedere roddeljournalist heeft tientallen tipgevers, onder wie veel BN’ers die roddels over een andere ster doorgeven, bijvoorbeeld uit jaloezie. Veel mensen vinden het een kick om hún tip de week erna in het blad terug te vinden. Het kan ook koehandel zijn: in ruil voor een tip krijgt een zanger een aardig stukje over zijn nieuwe cd. Veel BN’ers willen ook gewoon graag hun verhaal kwijt: liever één keer een exclusief interview over hun scheiding dan allerlei artikelen her en der. Verder hebben de bladen tipgevers bij hotels, op Schiphol, bij notariskantoren in ‘t Gooi, autodealers, creditcardmaatschappijen en dergelijke. Privé had jarenlang een gouden bron – codenaam ‘Tippie’ – die precies op de hoogte was van de reizen van Willem-Alexander en Máxima. Als het prinselijk paar in het buitenland arriveerde voor een discreet bedoeld uitje, dan stond daar een fotograaf van Privé – tot grote woede van de Oranjes en de beveiligers. Met behulp van Tippie kon Santegoeds uitrekenen dat ze in negen maanden 25 keer op vakantie waren geweest. Pas na een uitgebreid onderzoek kwam aan het licht dat Tippie de vrouw van een beveiliger was. Tippie deed het voor het geld en de kick.

Privé heeft volgens Vos speciale toestemming van de fiscus om per jaar een ton contant aan tipgeld te betalen. Dat gebeurt altijd pas ná woensdag, als duidelijk is dat de tip exclusief is en niet in alle bladen staat. Vos heeft zelf weleens vijftienhonderd euro betaald aan een onderwijzeres die Amalia in een kinderboerderij had gefotografeerd. “We hebben haar met een fooi afgescheept,” zegt Vos. “Die foto’s waren zeker achtduizend euro waard: heel Nederland had Amalia al anderhalf jaar niet gezien.” Het hoogste bedrag dat Privé ooit heeft betaald, is zevenduizend euro, voor de foto’s die een bouwvakker van koninklijk gebouw De Eikenhorst maakte.

De bladen gaan in feite heel simpel te werk. Maandagavond gaan ze naar de drukker. Woensdagochtend ligt het hele blad open: in de roddelwereld valt nauwelijks te plannen. Op maandagmorgen moeten er vaak nog dertig of veertig bladzijden gevuld worden. Deels is dat omdat een flink deel van de showbizz zich in het weekend afspeelt, deels omdat de bladen zo actueel mogelijk willen zijn. Televisie en internet zijn geduchte concurrenten. “Als je vroeger de scheiding van Corry Konings had, zat je een week goed,” herinnert Santegoeds zich. De omzet van de bladen heeft de afgelopen jaren behoorlijk geleden onder alle concurrentie van de nieuwe media, maar televisie kan ook een bondgenoot zijn. Het interview dat Santegoeds in juli voor Shownieuws met Gerda Smit hield – hierin klaagde ze over wat Yolanthe met de huisraad van haar Jan had gedaan – werd hét tv-moment van het jaar. Leutig verknipte varianten op het gesprek werden een enorme hit op internet. De papieren variant van het gesprek was goed voor een kwart stijging van de losse verkoop van Privé die week. “Dan zou je zeggen: het is al op tv geweest, maar nee, ze willen het ook nog een keer lezen. Ik ben niet zo somber over de toekomst van de bladen; als je het maar goed presenteert.”

De concurrentie van internet en televisie maakt de aanpak van de bladen wel harder. “Vroeger was het wegdromen bij liefde en geluk. Tegenwoordig is het meer wegdromen bij leed,” zegt Schaap. Dat is ook het bestaansrecht van de bladen, stelt Vos. “De bladen zijn in de jaren zeventig uitgevonden voor de huisvrouwen in Emmeloord en Almere, om bij weg te dromen. Ze zien dat rijke en beroemde mensen in de ellende zitten, en dat geeft ze een goed gevoel: dus dan kan ik ook best tevreden zijn. Het is een soort godsdienst.” Later kregen de bladen concurrentie. Eerst knullig – Henk van der Meyden op tv – maar inmiddels zeer professioneel. De serieuze media kwamen ook op gossip- terrein: “De Volkskrant had Máxima als eerste.” Een gossipjournalist zoals Albert Verlinde is zelf een ster, dus hij is altijd wat vriendelijker voor zijn collega-sterren dan de bladen. Dat geldt ook voor de invloedrijke dj Edwin Evers. Om op te blijven vallen moeten de bladen steeds harder worden, stelt Vos. “Het is de dood of de gladiolen. Er is geen andere weg dan alleen de schandaalverhalen waarin niemand wordt gespaard.”

Toch zijn er grenzen aan wat je kunt doen. Over één ding zijn ze het alle drie roerend eens: Party gaat daar ver over heen. Story, Privé en Weekend zijn de drie gevestigde roddelbladen, Party positioneert zichzelf als ‘het brutaaltje’ onder de bladen. Na de aanslag in Apeldoorn publiceerde het blad zeer bloedige foto’s van de slachtoffers. Dat zouden de andere bladen nooit doen. Schaap: “Wij bekijken iedere week het hele blad. Als er te veel ellende in staat, halen we er iets uit. Je moet als je het uit hebt wel het gevoel hebben: het komt wel weer goed.” Toen bekend werd dat Sylvie van der Vaart borstkanker had, plaatste Party een fotomontage op de cover van Sylvie met een kaal hoofd. Dat ziet iedereen in het wereldje als het absolute dieptepunt van het jaar.

Vos is inmiddels weg uit de roddelwereld: hij werkt onder andere voor een verzekeraar. Maar hij is een uitzondering. De meeste bekende journalisten en fotografen zitten al decennia in het vak. Wie eenmaal voor de gossip heeft gekozen, komt heel moeilijk ergens anders aan de bak. “Waar zou ik naartoe moeten? NRC Handelsblad?” vraagt Santegoeds. “Er zijn weinig mensen geroepen om dit te doen,” zegt Schaap. “Dat is ook wel goed voor mijn marktwaarde, hoor.” Hij vindt het nog steeds een mooi vak. “Het is verslavend. Het is een boeiend bestaan. Je mag naar feestjes, met de Oranjes mee naar het buitenland: je hebt altijd wat te vertellen.” Santegoeds: “Het blijft grappig, toch? Achter dingen komen die je niet mag weten.” Hij vindt niet dat hij zelf te ver gaat. “Ik heb niet zoveel medelijden met BN’ers. Ze hebben het goed getroffen, zowel met zichzelf als maatschappelijk. Wij zetten ze nu en dan weer op hun plek. Dat is ook weleens goed voor ze.”