‘Iran krijgt geen atoombom’
De Amerikaanse wetenschapper Bruce Bueno de Mesquita heeft een computermodel ontwikkeld waarmee hij de toekomst kan voorspellen. Een gesprek over schaken met tientallen spelers, de rationaliteit van zelfmoordterroristen en waarom Pakistan een enorme zak geld moet krijgen. ‘Mijn voorspellingen komen negen van de tien keer uit.’
U wordt de nieuwe Nostradamus genoemd. Is dat terecht?
“Ik vind dat een vreselijke vergelijking. Nostradamus staarde in een bol met water en kwam met tractaten die zo vaag zijn dat ze God weet wat betekenen. Ik houd me daarentegen bezig met verifieerbare wetenschap. Daar is niets magisch of profetisch aan. Het omslag van mijn boek toont niet voor niets een glazen bol die aan gruzelementen wordt geslagen.”
Toch klinken uw voorspellingen tamelijk fantastisch. Zo zegt u uitsluitsel te kunnen geven op de vraag of Iran een atoombom krijgt of niet. Is dat geen koffiedik kijken?
“Niet als je de principes van speltheorie volgt. Voor de duidelijkheid: mijn voorspellingsvermogen is beperkt. Ik doe alleen uitspraken over beslissingen die afgedwongen kunnen worden met geweld.”
Waarom zijn juist die beslissingen te voorspellen?
“Omdat mensen op basis van die dreiging altijd vanuit hun eigenbelang zullen handelen. Door middel van speltheorie kun je vervolgens strategische interacties gaan naspelen. Ik kijk daarbij hoe een persoon zal anticiperen op wat anderen gaan doen, daarbij rekening houdend met het feit dat hij ervan bewust is dat die anderen óók zullen anticiperen. Op die manier kan ik inschatten hoe de verschillende belanghebbenden een bepaald probleem zullen uitonderhandelen, en welke compromissen er uiteindelijk gesloten zullen worden. Het is een beetje zoals schaak, maar dan met tientallen spelers.”
Wat is daar wetenschappelijk aan?
“De wiskundige theorie die hieraan ten grondslag ligt. Ik bereken de mathematische kans op coalitievorming tussen de betreffende partijen. Dat doe ik door middel van een computermodel dat het besluitvormingsproces kan simuleren. Dit soort beslissingen wordt nooit in een vacuüm genomen. Met Irans nucleaire programma bemoeien zich bijvoorbeeld zo’n negentig relevante spelers: politici, religieuze leiders, veiligheidstroepen, buitenlandse regeringen, noem maar op.”
Lees het hele artikel in de HP/De Tijd van deze week.
