De jacht op het goede doel
Voor de Giro 555-actie voor Haïti zetten alle BN’ers zich natuurlijk belangeloos in. Maar in zo’n massale tv-show sneeuw je eerder onder dan dat je je succesvol profileert. Oplossing: je eigen goede doel pluggen. Maar hoe vind je er een dat bij je past?
Het Bekende Nederlanderschap stelt eisen. Zo hoort erbij dat je ooit bent geïmiteerd in een programma als Kopspijkers of Koefnoen. Uit eerdere research – het verhaal ‘Typetjes-tv’ in HP/De Tijd van 23 oktober 2009 – bleek dat 347 landgenoten dat exclusieve geluk ten deel is gevallen. Maar je moet als BN’er ook ambassadeur zijn van een of ander goed doel – je bent tegenwoordig domweg een loser als dat niet het geval is. Hoe staan we ervoor op dat gebied?
De eerder gemaakte lijst met geïmiteerde sterren werd de basis voor het onderzoek naar BN’ers die zich verbonden hebben aan een goed doel. Een paar categorieën werden geschrapt. Bij ‘politici’ en ‘cabaretiers’ was dat wat voorbarig, zoals zou blijken. Maar bij ‘advocaten’ terecht, en van de doden hoeven de kindjes in Afrika ook weinig meer te verwachten. Tijdens het googelen (een enigszins complete lijst van Bekende Nederlanders die zich inzetten voor het goede doel werd niet aangetroffen) werden weer wat namen toegevoegd. Zo bevatte mijn Excelsheet uiteindelijk verticaal 368 hokjes. Bij 96 BN’ers werd (gezocht op naam+ambassadeur/ambassadrice en naam+goede doel) geen ondersteunde organisatie aangetroffen. Zo beslaat deze analyse 272 namen, verdeeld over 174 organisaties.
Waar richten de sterren hun fonkelende pijlen op? De derde wereld kan gerust zijn: ‘armoede’ trekt 19,8 procent van de aandacht. Op de voet volgt de liefde voor het kind, die gaat van SOS Kinderdorpen tot Opkikker, van Stop Kindermisbruik tot Villa Pardoes.
Maar boven die twee categorieën prijkt ‘ziekte’: 24,5 procent zet zich in voor lichamelijk leed. Hopend op stardust kun je het beste kanker hebben, aids is een goede tweede, maar als je gehandicapt bent, sta je ook niet alleen.
Heb je psoriasis, de ziekte van Leigh of het Rett-syndroom, dan word je slechts door één coryfee vertegenwoordigd, en wel door respectievelijk fotograaf Joop van Tellingen, journalist Fons de Poel en GTST-acteur Bartho Braat.
Onderzoek of het werkt – het leed te lijf gaan met wat glamour – werd in 2005 gedaan voor evenementenbureau N-Sign. De ambassadeurs die spontaan het meest werden genoemd, waren Marco Borsato (39 procent), Paul van Vliet (26 procent) en Caroline Tensen (20 procent). Daarna troffen we met slechts 8 procent op de vierde plek Monique van de Ven. Ondanks de hoge score van de prominente zanger werd War Child met 9 procent pas als negende genoemd bij de bekende goede doelen. Kankerbestrijding won (35 procent), dan kwam het Wereld Natuur Fonds (22 procent), gevolgd door Unicef.
Soms gaat het bij het ambassadeurschap meer om de kwantiteit dan de kwaliteit. Achter het initiatief om twee miljoen handtekeningen te verzamelen voor donorregistratie schaarden zich 25 ambassadeurs. Zeventig BN’ers doken op in De Bijenkorf om ArtBags te verkopen voor Stop Aids Now. “Tientallen Bekende Nederlanders en politici hebben zich al aangemeld via Hyves,” meldt de website van SOS Alarmcard. Ter promotie van de Kunstweek stelden 92 sterren hun naam ter beschikking. En een voorlopig waarschijnlijk moeilijk te overtreffen ‘evenement’ was de eenmalige Giro 555-actie voor Haïti op 21 januari. Daar zette het voltallige legioen BN’ers zich in, met als (voorlopig) resultaat een opbrengst van ruim honderd miljoen euro.
Natuurlijk kennen Bekende Nederlanders meer middelen dan een ambassadeurschap om iets goeds te doen voor de gemeenschap – volgens voormalig Baantjer-actrice Marianne Mudder is ‘iets goeds doen’ zelfs ‘het leukste aan bekend zijn’. Er zijn televisieprogramma’s die je echt alleen maar doet omdat het voor KiKa (Kinderen Kankervrij) of de Hartstichting is. Henny Huisman wist politici als Erica Terpstra en Hans Dijkstal te strikken voor schaamteloze imitaties in de Sterrenplaybackshow – het was voor het goede doel. Deelname aan een quiz als (de recentste versie van) Rad van Fortuin of de RTL-show Let’s dance heeft een charitatief alibi. Barbara Karel was in 2006 bereid topless te presenteren mits er 25.000 euro verzameld werd voor het Rode Kruis. Barbara Karel deed dat wel op de radio.
Je kunt ook optreden voor het goede doel, zoals Vader Abraham in 1979 deed voor de bootvluchtelingen. Of de opbrengst van het een of ander ter beschikking stellen aan iets. René Klijn met Mr. Blue is nog steeds koploper als charitatieve hit in de lage landen (de opbrengsten gingen naar het Aids Fonds), gevolgd door The Elephant Song van Kamahl, ten bate van het WNF).
De portretten die gemaakt worden in het MAX-programma Sterren op het Doek gaan naar de veiling. Daar ook bracht de kroonluchter van Anita Witzier eens 310 euro op; de grasmaaier van Karin de Groot verwisselde voor 97,50 euro van eigenaar. Gordons handtekening prijkt op een dekbedovertrek waarmee de zwerfjongeren in Nederland geholpen zijn. Anton Geesink schonk al zijn medailles, bekers en trofeeën aan het goede doel.
Hoe bekend moet je zijn om in aanmerking te komen voor het ambassadeurschap? Ik zeg het eerlijk: ik heb een aantal namen even op moeten zoeken (het kan aan mij liggen). Robin van den Akker (musicalartiest), Benjamin Bates (dj), Foeke Booy (voetballer), Everon Jackson Hooi (GTST-acteur), Ben Sonnemans (judoka).
Verrassend was de entree van Heleen Hoekstra en Monique Rigter. Zij zijn de weduwen van respectievelijk burgemeester Johan Stekelenburg en radiopresentator Wim Rigter, en zetten zich beiden in voor de Maag Lever Darm Stichting. Die pakt het toch wel handig aan, want daar duikt ieder jaar een nieuwe ambassadeur op. Zelfs Hans van Mierlo bereikte die status, met de lever als collectethema in 2005.
Maar ook als je door call-tv groot bent geworden, is het leven niet zinloos: Doesjka Dubbelt en Caroline Sonneveld deden in die uithoek ervaring op. Zij werden gestrikt voor TCN Animal Rescue.
Soms ligt het voor de hand: ervaringsdeskundige Lucille Werner gaat vol voor het Revalidatiefonds, Anita Witzier heeft nu eenmaal reuma en voor Louis van Gaal moest het wel Spieren voor Spieren worden. BZN-zangeres Carola Smit, die in 1987 een herseninfarct kreeg, heeft een mooie kans laten liggen bij de Hersenstichting, die wel wordt gesteund door Ursul de Geer, Rob Trip en Paula Udondek.
De meeste ambassadeurs ontlenen hun bekendheid aan frequente aanwezigheid op het tv-scherm: 119. De sportlui zijn met 44 coryfeeën vertegenwoordigd, veel voetballers, dan schaatsers. 36 brave wereldburgers mogen zich zanger(es) noemen, het acteurswereldje is met 27 namen vertegenwoordigd. En er duiken toch nog 11 politici op. Daar onder: Laetitia Griffith (VVD) voor het Nationaal Fonds Kinderhulp, Jan Terlouw voor Varkens in Nood en Jaap de Hoop Scheffer, mét echtgenote, voor Cordaid Memisa.
Ik moest vijf namen van de 272 schrappen, want je kunt ook commercieel ambassadeur zijn, voor l’Oreal (stylist Mari van de Ven), Electrolux (smaakpolitieman Rob Geus), Castrol (Ronald Koeman, maar het smeermiddel is wel sponsor van het WK voetbal in Zuid- Afrika), en zelfs Holiday on Ice heeft een prominente promotor (Joop Braakhekke).
Twaalf BN’ers steunen culturele zaken, vooral het Nationaal Jeugd Musical Theater is gewild, maar ook moet Nederland lezen (van Philip Freriks), had er zomaar een Omroep C kunnen komen (als het aan Jeroen Krabbé en Kim van Kooten had gelegen) en reist acteur Waldemar Torenstra met liefde af naar Nijmegen, als ambassadeur van het Go Short Film Festival.
Events kunnen ook wel een uithangbord gebruiken. Corry Konings is ambassadeur van het Festival van het Nederlandse lied, logisch, evenals Helga van Leur voor de Dag van de Duurzaamheid, en warempel, daar is een cabaretier, Sara Kroos, voor De Week van de JeugdZorg. Het liefst wil je toch Ambassadeur van de Vrijheid zijn, zoals sterren als Anouk, Ali B en Ellen ten Damme; dat kost je maar twee dagen, 4 en 5 mei, en dan mag je door heel Nederland optreden en reis je per helikopter.
De term ‘ambassadeur’ is overigens wel aan inflatie onderhevig. Edwin Rutten was op Radio 6 ambassadeur voor zijn jonge collega Wouter Hamel. In Groningen kunnen bedrijven, à raison van vijfduizend euro per jaar voor drie jaar, ambassadeur van de stad worden. Drenthe heeft een boegbeeld voor de provincie (popmuzikant Harry Muskee), maar daarbinnen ook een voor de Drentse Fiets4daagse (ex-wielrenner Erik Dekker).
Voetbalclubs begeren ook een boegbeeld: Pieter van den Hoogenband werd in 2004 de eerste, natuurlijk voor PSV, en presentatrice Renate Verbaan werd gestrikt door Feyenoord. Voor Ajax werd deze prachtbaan niet aangetroffen.
Hoe word je ambassadeur? Een enkeling biedt zichzelf aan, maar in de regel moet je wachten tot je wórdt gebeld. Ook Henk Westbroek werd gebeld, meldde hij in een column. Of hij ambassadeur voor fondsenwerving wilde worden. Aan de lijn had hij echter iemand van een headhuntersbureau. Heel curieus was wel wat zich in 2005 afspeelde in het televisieprogramma AVRO Jungle Jury. In iedere aflevering moesten twee BN’ers voor een jury van dieren (Dora de zeeschildpad, boomkikker Shirley, Helmut de condor en Benny de orang-oetan) hun geschiktheid bewijzen voor het ambassadeurschap van het Wereld Natuur Fonds. Maar liefst veertig kandidaten werden opgetrommeld.
Een functie voor het leven is zo’n ambassadeurschap niet. Daniëlle Overgaag volgde Estelle Gullit op bij KWF Kankerbestrijding. Klusjesman Nico Zwinkels (Eigen huis en tuin) moest na een akkefietje betreffende ongewenste intimiteiten afhaken bij Habitat for Humanity. En Yolanthe Cabau van Kasbergen trok zich fluks terug uit People’s Choice toen die organisatie in opspraak kwam. Zij ging niet verloren voor het sterrenactivisme, ze staat pal voor Stop Kindermisbruik.
Is het leuk ambassadeur te zijn? Je duikt eens ergens op, je zegt eens wat, je mag ook weleens op reis, als je tenminste voor ellende elders hebt gekozen. Zo ging Carice van Houten voor het Wereld Natuur Fonds naar Rwanda. Op zoek naar aapjes heb je het beter dan in de sloppenwijken van Sierra Leone, zoals Leontine Borsato ervoer voor Cordaid Memisa.
Nee, dan hadden acteur Victor Reinier en presentatrice Ellemieke Vermolen het goed geregeld. Aandacht trekkend voor Call4Care (sowieso een curieus initiatief: een provider die tien procent achterhoudt voor een goed doel naar keuze), reden zij op opgevoerde Piaggio-scooters een rally van Italië naar Nederland, ook nog gesponsord door snackfabrikant Beckers.
Ali B is eigenwijs. Hij leent zich niet exclusief voor één goed doel, op zijn website blijkt hij wel voor zestien organisaties actief te zijn, waaronder de Stichting Hart voor de Molukken.
In dit hele circus is er één Bekende Nederlander die zich inzet voor een goed doel en ook bekend werd door precies dat goede doel. Dat was Lenie ‘t Hart van de zeehondencrèche.
Vorig jaar werd Bert van der Veer gevraagd ambassadeur te worden van Blue Ribbon. ‘Dat leek mij niks, ook al omdat ik mij gelukkig prijs door het leven te gaan zonder problemen in de prostaatstreek. Wel een gesprek gehad met twee dames die zich bekommerden om mijn orgaan. Nog een suggestie gedaan over een collega die wel ervaringsdeskundige is, en toen werd het stil rond Blue Ribbon. Tot ik dat verzoek kreeg te poseren voor de Miljonair, samen met vijftien andere ambassadeurs. Maar dat ben ik toch niet, riep ik nog, hoogstens lijstduwer. Ook goed, als ik de dames maar even uit de brand wilde helpen bij deze unieke kans. Dus daar stond ik dan in het decembernummer, naast Nikki Plessen (dance4life) en Myrna Goossen (Nationaal Fonds Kinderhulp). Maar die waren er niet, zij zijn eringeknipt en -geplakt. Ik verklaar hierbij dat ik graag help Blue Ribbon onder de aandacht te brengen. En zo is dat.
