Schandaal in de raadszaal
Niet iedereen kan de druk van het raadslidmaatschap aan. Een overzicht van de meest opmerkelijke affaires van de afgelopen vier jaar. Corruptie, geweld, drank en seks – niets menselijks is het raadslid vreemd.
Hoe een zwakzinnig alter ego een burgemeester plus volledig college laat vallen, inclusief moegestreden raadslid.
Hij wordt bekend door optredens in de televisieprogramma’s van Paul de Leeuw, Arijan van Bavel. Maar in tegenstelling tot zijn geestelijk behinderde alter ego Adje, heeft Van Bavel grootse plannen. Hij wil eind 2007 de Tilburgse Midi-bioscoop omvormen tot een ‘laagdrempelig multitheater’. De gemeente heeft wel oren naar het plan en investeert vijf miljoen euro. Dat is VVD-raadslid Marc Verstraeten te gortig; hij stapt begin januari 2008 op. Verstraeten staat bekend als het ‘financieel brein en geweten’ van de Tilburgse raad. In de media hekelt hij de ‘spilzucht’ van de gemeente. Het opstappen van de VVD’er zet een kettingreactie in werking. Drie maanden later struikelt het college over de kwestie. Eind vorig jaar blijkt dat burgemeester Ruud Vreeman (PvdA) bewust informatie heeft achtergehouden over het project. Er kwam namelijk nog 1,9 miljoen euro boven op de al eerder toegezegde vijf miljoen. Vreeman hield de raad echter dom. Dat deed de PvdA-mastodont naar eigen zeggen omdat dat ‘beter was voor de stad’. Onder druk van de gemeenteraad stapt hij eind oktober 2009 op. In diezelfde periode beschuldigt de burgervader het raadslid Hans Smolders (Lijst Smolders Tilburg), oud-LPF-Kamerlid maar beter bekend als de chauffeur van Pim Fortuyn, van corruptie. Het onderzoek van de Rijksrecherche levert echter niets op. Begin deze maand maakt het Openbaar Ministerie bekend dat het Smolders niet zal vervolgen wegens gebrek aan bewijs. Maar het ergste kwaad is dan al geschied. Smolders, nu goed voor vijf zetels in de Tilburgse raad, doet wegens ‘aanhoudende gezondheidsklachten’ niet mee aan de komende verkiezingen.
De vooruitziende blik van Wouter Bos, huiselijk geweld en een PvdA’er die PVV’er wordt.
“We krijgen vast ongelukken met nieuwe allochtone raadsleden, maar die hebben we ook met autochtonen gehad,” zegt PvdA-leider Wouter Bos in Het Parool, tien dagen na de gemeenteraadsverkiezingen van 2006. Het aantal allochtone raadsleden is na die gemeenteraadsverkiezingen in maart flink toegenomen. Dit blijkt uit onderzoek van het Instituut voor Publiek en Politiek. Van de ruim 9500 raadszetels worden er na de verkiezingen van 2006 302 bezet door allochtonen. Er zijn 157 raadsleden van Turkse afkomst, het aantal Marokkanen stijgt van 26 naar 66. Het leeuwendeel is volksvertegenwoordiger voor de PvdA. Wouter Bos blijkt een vooruitziende blik te hebben. Uit onderzoek van het Centrum voor Lokaal Bestuur van de PvdA zelf blijkt dat tot 2009 40 raadsleden zijn opgestapt waarvan 20 procent allochtoon. In Trouw zegt PvdA-onderzoeker Jos Kuijs daarover: “Veel allochtone raadsleden zijn goed in de omgang met hun achterban, ze hebben een ombudsfunctie die we vaak missen in de PvdA. Maar ze zijn minder goed in vergaderingen en dossiers. Dan krijg je snel collega-raadsleden die gaan klagen: ‘Hij is er weer niet.’ Terwijl je ook goede afspraken kunt maken om de taken een beetje te verdelen.”
Maar het zijn een boel ongelukken. Een kleine greep: in oktober 2007 stapt het Kampense raadslid Murat Yasar op wegens huiselijk geweld. In het voorjaar van 2008 meent Yman Mahrach in De Pers dat haar partij zich niet sterk moet maken voor een ‘gematigde’ islam: “De islam en de Koran staan vast. Je bent moslim of niet. Zo is de homoseksuele daad verboden, dat is een regel in de islam, net zoals je niet mag liegen. Dat staat net zo goed in de Bijbel. Het is niet aan de politiek het daarmee oneens te zijn.”
Later komt ze op haar woorden terug.
En het blijft roerig in Amsterdam. In december 2008 moet Ernest Owusu Sekyere opstappen als raadslid in Amsterdam-Zuidoost, nadat hij dronken achter het stuur heeft gezeten. Tevens baat hij een illegaal café uit. De Arnhemse PvdA’er Hakim Hmadouch geeft begin 2009 zijn raadszetel op nadat hij is veroordeeld wegens de mishandeling van zijn vrouw. In maart 2009 zet wederom de PvdA Amsterdam-Zuidoost Randy Stena uit de fractie. Een besluit dat genomen wordt nadat de twintiger ruim vijftig vergaderingen heeft gemist.
Maar de bekendste rel met een allochtoon PvdA-raadslid is natuurlijk de kwestie rondom Ehsan Jami.
De oprichter van een comité van ex-moslims schrijft in september samen met Geert Wilders een opinieartikel in de Volkskrant waarin de profeet Mohammed vergeleken wordt met Adolf Hitler. Dat zint de PvdA niet en die zet hem uit de partij. Hij blijft echter op eigen naam in de gemeenteraad van Leidschendam-Voorburg zitten. Inmiddels zit hij in de talentpool van de PVV, en het valt niet uit te sluiten dat hij met de landelijke verkiezingen voor de PVV verkiesbaar zal zijn.
Hoe een prominente PvdA-politicus zijn politieke toekomst om zeep helpt met een slippertje in de stalling.
Het opinieblog GeenStijl schrijft mediageschiedenis op woensdag 21 november 2007. Op de website verschijnt een artikel met als kop: PvdA-wethouder oraal bevredigd in fietsenhok. Menigeen denkt aan een grap, maar al snel blijkt het verhaal op een zekere waarheid te berusten. Wethouder Paul Depla zou zich na een fractievergadering hebben teruggetrokken met een raadslid van de VVD in de fietsenkelder van het stadhuis en zijn gesnapt door de bewakingscamera’s. GeenStijl schrijft daarover: “Geschrokken beveiligers trokken, na van hun verbazing bekomen te zijn, vervolgens aan de bel en confronteerden het gemeentebestuur met de beelden. Daarop volgde een spoedoverleg onder leiding van burgemeester Thom de Graaf. Na ampel beraad werd besloten de zaak stil te houden en ambtenaren en beveiligers een spreekverbod op te leggen.” Depla en De Graaf weigeren in de dagen daarna alle commentaar. Het zou hier gaan om een ‘privézaak’.
Een week later gaat de Nijmeegse raad in debat over de kwestie. Depla houdt zijn rug recht en laat niets los: “Ik zit niet in een realitysoap, ik ben Fransje Bauer niet.” Strijdbaar meldt hij de raad, onder het toeziend oog van de landelijk toegestroomde media: “Politiek gaat over politiek. Ik wil mij niet in het publieke domein verantwoorden voor iets wat in het privédomein thuishoort.” Depla blijft zitten waar hij zit. Verliezer in dezen is VVD-raadslid Jolanda van Veluw.
Een dag nadat het nieuws op GeenStijl staat, verlaat zij haar fractie. In een persbericht laat zij weten: “Ik heb besloten om per direct de VVD-fractie te verlaten. Al geruime tijd is er sprake van spanningen tussen mij en de rest van de fractie.” Zij ontkent echter degene te zijn die is gefilmd in het Nijmeegse fietsenhok. Maar wie tussen de regels van het persbericht van haar fractiegenoten leest, weet beter: “Het rumoer rondom haar persoon, in combinatie met het reeds bestaande broze vertrouwen, heeft de fractie doen besluiten mevrouw Van Veluw te vragen de fractie te verlaten.” Van Veluw heeft inmiddels nieuw werk gevonden als wethouder in de gemeente Heumen.
Depla was ooit een grote belofte voor de PvdA. Hij schreef voor de verkiezingen van 2006 het PvdA-partijprogramma en werd in die tijd vaak genoemd als kandidaat-bewindspersoon maar greep net mis. Het lijkt erop dat Depla een rol in de landelijke politiek nu op zijn buik kan schrijven. Hij zal altijd de man van de fietsenkelder blijven. November vorig jaar kwamen hij en zijn collega’s alsnog ten val vanwege een conflict met de gemeenteraad over de onroerendezaakbelasting (OZB). Deze maand werd bekend dat Depla de nieuwe burgemeester van Heerlen wordt.
Limburgse politici passen onvervalst ‘clientelismo’ toe en delen cadeaus uit aan politieke vrienden.
Echt-Susteren (32.294 zielen), een gemeente in het midden van Limburg, ingeklemd tussen België en Duitsland. Twee wethouders, de een van CDA-huize, de ander van de illustere Lijst Samenwerking, geven in de zomer van 2008 tienduizenden euro’s aan bevriende verenigingen en organisaties. Het geld komt uit het ‘Essent-potje’, het gaat om 750.000 euro dividend van de elektriciteitsmaatschappij, dat terugvloeit naar de gemeente. Gemeenschapsgeld dus. Elke partij mag 250.000 euro aanwenden voor een zelf te bepalen bestemming. Algemeen Belang steekt het geld in wegen en fietspaden, CDA en Lijst Samenwerking delen vooral uit aan de harmonie, zwemvereniging, wielerronde en carnavalsvereniging, waar politieke vrienden in het bestuur zitten. Hun collega’s binnen het college, noch de gemeenteraad, worden ingelicht. Kortom, onvervalst clientelismo zoals we dat kennen uit bijvoorbeeld het Italië van Silvio Berlusconi. Al snel heet de kwestie in de media de ‘Sinterklaas-affaire’. Bestuurders die met gemeenschapsgeld spelen voor goedheiligman.
CDA-fractievoorzitter Martijn van Helver stapt begin februari vorig jaar uit onvrede op. Uit protest tegen zijn eígen wethouder Peter Pustjens, die weigert zijn verantwoordelijkheid te nemen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft de gemeente dan al ingelicht dat de Gemeentewet is overtreden. “Ik vind het een slecht signaal naar burgers om na deze reeks fouten te blijven zitten,” zegt Van Helver over zijn wethouder. Zelfs gouverneur Léon Frissen (CDA) keurt de handelswijze van de wethouders af. Hij zegt diep teleurgesteld te zijn in de ‘rechtstatelijke gevoelens’ van de gemeentebestuurders. In diezelfde maand stappen ook de twee geplaagde wethouders op. Het schandaal breidt zich uit naar CDA-gedeputeerde Herman Vrehen.
Hij krijgt een integriteitsonderzoek aan zijn broek, omdat hij lid is van twee verenigingen die profiteren van de illegale giften. Hij stapt op als bestuurslid van het lokale CDA en verbreekt, tijdelijk, de banden met het verenigingsleven; ook als gedeputeerde moet hij het veld ruimen.
Gouverneur Frissen is er in ieder geval helemaal klaar mee. Sinds dit jaar moeten álle burgemeesters jaarlijks aan hem rapporteren over hun ‘schone handen’-beleid. Als het toch misgaat, wil Frissen vanaf nu onmiddellijk worden ingelicht zodat hij ‘mee kan denken’ over de oplossing.
De innige band tussen drank en politici is al zo oud als de weg naar Rome. De opmerkelijkste voorbeelden.
In oktober 2007 moet SP’ster Petra Kramer haar zetel in de gemeente Smallingerland opgeven. Al tweemaal is de gothic-politica aangehouden met een slok te veel op. In de Leeuwarder Courant zegt ze daarover: “Wrom soe in riedslid net op stap meie? Boppedat hat myn funksjonearen yn de rie der net nder te lijen.” Wat zich laat vertalen als: “Waarom zou een raadslid niet mogen stappen? Daar komt bij dat mijn functioneren in de raad er niet onder te lijden heeft gehad.” Ze doet nu weer mee met de gemeenteraadsverkiezingen onder de naam De Tweede Kramer. Ook een raadslid uit Echt-Susteren komt weer in opspraak. De lijsttrekker en fractievoorzitter van Algemeen Belang Har Peters rijdt in november vorig jaar dronken tegen een stilstaande vrachtwagen. Tegen een lokale nieuwswebsite zegt hij: “U doet er onverstandig aan om dit op deze manier in het nieuws te brengen.
U kent de achtergronden helemaal niet. Wat is gebeurd, is absoluut fout, daar heeft u gelijk in. Maar we zijn allemaal mensen. Ook politici zijn mensen.”
Het Zoetermeerse raadslid Tim Breeuwsma van de Lijst Hilbrand Nawijn maakt het het bontst. Op maandagavond 9 november 2009 is hij op weg naar de raadsvergadering. Dan gaat er iets mis. Hij botst op een geparkeerde auto langs een brede sloot. Beide wagens raken te water en Breeuwsma weet ternauwernood het vege lijf redden. Op het politiebureau blijkt dat hij te veel gedronken heeft, driemaal de maximaal toegestane waarde. Breeuwsma mag zijn rijbewijs inleveren. Plichtsgetrouw als hij is, vervolgt hij daarna zijn weg naar het gemeentehuis om aan de raadsvergadering deel te nemen. Fractievoorzitter Hilbrand Nawijn is ziedend en wil dat Breeuwsma zijn zetel inlevert: “Dit gedrag, met zo veel drank achter het stuur, is ontoelaatbaar. Als lid van de gemeenteraad heb je een voorbeeldfunctie.” Breeuwsma blijft erbij dat het ongeval door een lekke voorband is veroorzaakt. Toch stapt hij op: “Het is gebeurd. Janken heeft geen zin.”
