Spring naar de content

Het hart op de juiste plaats

Het is niet altijd duidelijk waar films hun titel aan ontlenen. Het recente sf-spektakel Cloverfield schijnt te zijn genoemd naar een afslag op de snelweg die de regisseur dagelijks nam op weg naar de set. Waarom Quentin Tarantino het nodig vond zijn debuut Reservoir Dogs te noemen, is nog altijd een raadsel. Honden komen er niet in voor. Een reservoir evenmin. Zo bezien heeft Jos Stelling de zaken tien jaar geleden een stuk eerlijker aangepakt. Toen hij een geschikte titel zocht voor zijn film, vroeg iemand hem of er vliegtuigen dan wel auto’s in voorkwamen. Stelling antwoordde ontkennend, waarna gekozen werd voor het even bizarre als geestige No Trains, No Planes.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Redactie

De nieuwste film van Clint Eastwood heet Invictus. Waarom? Dat wordt pas duidelijk als de aftiteling over het scherm rolt. Invictus blijkt de naam van het gedicht (van de Brit William Ernest Henley) dat halverwege de film ter sprake wordt gebracht door Nelson Mandela. Tijdens zijn gevangenschap op Robbeneiland had Mandela er veel kracht uit geput uit, en dan met name uit de slotregels: “I am the master of my fate/I am the captain of my soul.” Mandela (overtuigend vertolkt door Morgan Freeman) legt deze woorden voor aan François Pienaar (Matt Damon), die als aanvoerder van het Zuid-Afrikaanse rugbyteam bij de president op de thee is ontboden. De captain – koekje in de hand – luistert een beetje ongemakkelijk naar de peptalk van zijn president. Het levert een mooie scène op, die de ongemakkelijke (raciale) verhoudingen in het Zuid-Afrika van halverwege de jaren negentig treffend illustreert.

Invictus speelt zich af tegen het decor van het Wereldkampioenschap rugby dat in 1995 in Zuid Afrika werd gehouden. In tegenstelling tot voetbal, dat razend populair is onder de zwarte bevolking, geldt rugby als een uitgesproken blanke sport. Het natio-nale team telde anno 1995 welgeteld één zwarte speler. Niettemin was Mandela ervan overtuigd dat het toernooi een goede gelegenheid kon zijn om het broze nationaal bewustzijn een oppepper te geven. Hij nam de Springboks nadrukkelijk in bescherming en toonde zich tijdens het WK een fanatiek supporter. Dat het nationale team in een bloedstollende finale ook nog als overwinnaar uit de strijd wist te komen, was natuurlijk mooi meegenomen.

Invictus is gebaseerd op het gelijknamige boek van John Carlin, waarin nauwgezet wordt gereconstrueerd hoe Mandela als bruggenbouwer zijn voordeel wist te doen met een groot sportevenement. Invictus heeft het hart op de juiste plaats, maar is niet helemaal geslaagd. Films over de politieke ontwikkelingen in Zuid-Afrika vertonen de neiging in looiig moralisme te verzanden. Daar kunnen de makers van Goodbye Bafana (2007) en Country of My Skull (2004) over meepraten. Ook Clint Eastwood heeft er moeite mee de juiste toon te treffen. Aanvankelijk gaat Invictus vooral over de inzichten en politieke manoeuvres van Nelson Mandela. Maar die worden in het laatste bedrijf hinderlijk overschaduwd door het traditionele idioom van de Amerikaanse sportfilm. U kent het wel: sympathieke sporters die een lange reeks tegenslagen te boven komen om uiteindelijk tóch nog te zegevieren.


Invictus. Regie: Clint Eastwood. Vanaf 4 maart in de bioscoop.

Onderwerpen