Spring naar de content

Kuitenbrouwer: Agnes Kant

Exclusief op de website van HP/De Tijd: de column van Jan Kuitenbrouwer.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Redactie

SINT AGNES

Arme Agnes. Het leek juist béter te gaan! Enfin, de afgelopen maanden, tot het kabinet begon te wankelen en Agnes zelf ook weer een beetje. Als de gedreven aanvoerster van het waterpoloteam bleef ze maar trainen, en er was niemand die haar uit het water riep om even te rusten, wat te eten, haar krachten te sparen voor de wedstrijd. ‘Agnes! Naar de kant! Nu!’ En ja hoor, op het kritieke moment: kramp.

Het natuurtalent voor communicatie van haar voorganger had zij niet, dat is zo langzamerhand een open deur, maar zoals altijd in de politiek werd zij op een gegeven moment ook een magneet voor onterechte kritiek, afkomstig van mensen die met hun oren kijken en bij gebrek aan een eigen mening nakauwen wat ‘men’ vindt. Neem die verslaggeefster van Den Haag Vandaag, Nynke de Zoet. Toen zij de verliezer van het eerste grote debat moest aanwijzen zag je haar denken: ‘Tja, geen idee eigenlijk. Maar bij twijfel: Kant!’ Als ze goed gekeken had zou ze gezien hebben dat het in werkelijkheid Pieter Van Geel was, die niet slecht debatteerde, maar in het geheel niet.

Later kwam ze met de opmerking dat Kant een ‘grote fout’ maakte met haar opmerking tegen Wilders het aanwijzen van zondebokken voor maatschappelijke problemen reuze gevaarlijk is. Daarmee zou Kant ‘de Tweede Wereldoorlog er met de haren bijgesleept hebben’. Goh. Tot ver in de jaren negentig was het de gewoonste zaak van de wereld om mensen met onwenselijke ideeën tot posthume handlangers van Hitler uit te roepen. Elsbeth Etty, Geert Mak, Anet Bleich, Ed van Thijn, Hedy d’Ancona, Thom de Graaf, ik zou een extra bladzijde nodig hebben om alle politici en columnisten op te sommen die zich van die demagogische dooddoener bediend hebben, maar inmiddels is het kuddedenken blijkbaar weer gekenterd en geldt het als een Politieke Misstap Van Formaat om het gevaar van etnisch-religieuze agitatie zelfs maar aan de orde te stellen! Het kan verkeren.

Kant verwéés overigens helemaal niet naar de Tweede Wereldoorlog, maar naar hetzes tegen minderheden in het algemeen. Alsof Uganda, Joegoslavië, Darfur, Koerdistan, Burundi en Rwanda niet evengoed uitwassen van hetzelfde mechanisme zijn, en dan noem ik alleen voorbeelden uit het recente verleden. En alsof de plannen van Wilders te vergelijken zijn met de voorzichtige kanttekeningen bij het multiculturalisme waar je midden jaren negentig tien jaar geleden nog het predicaat ‘fascist’ voor kreeg opgeplakt. Voor iemand als Frits Bolkestein moet het een frustrerende gewaarwording zijn: als hij opperde dat allochtonen misschien Nederlands moesten leren stond er de volgende ochtend een rood hakenkruis op zijn voordeur; wie anno nu de rabiate taal van Geert Wilders ‘gevaarlijk’ noemt kan van progressief Nederland een tik op de vingers krijgen. Wilders wrijft zich in de handen: hij hoeft zelf al niet eens meer te roepen dat hij ‘gedemoniseerd’ wordt, dat doet bangelijk links wel voor hem.

Dat Arme Agnes ook binnenshuis een standje kreeg voor die opmerking, is waarschijnlijk ook alleen omdat hij zo slecht viel in de media, een rechtgeaarde SP-er kan het er alleen maar mee eens zijn. Als de koers-Wilders niet ‘gevaarlijk’ is, wat is het bezwaar tegen zijn politiek dan eigenlijk wel? Wouter Bos koos in dit verband voor het eufemisme ‘onverstandig’- alsof het hier om een zaak van gezond verstand gaat, en niet van principes en idealen. Ook Felix Rottenberg kapittelde Kant voor haar aanval op Wilders, maar goed, vervolgens tipte hij Krista van Velsen als haar opvolger, dus toen wist iedereen weer dat het in Rottenbergs bovenkamer nog steeds een rommeltje is. En voor wie nog twijfelde viel dat muntje even later wel, toen hij Kant een ‘viswijf’ noemde.

De meest verrassende opmerking over Kant’s vertrek kwam van mijn vrouw. ‘Opmerkelijk…,’ zei ze. We keken naar de persconferentie. ‘Zij neemt alle schuld op zich. ’

‘Hoe bedoel je?’

‘Waar zie je dat nog? Niemand dwingt haar, iedereen wil dat zij blijft, maar zij zegt: mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa. Vast katholiek opgevoed.’

Dat laatste weet ik niet, haar cv zwijgt erover, maar inderdaad: Agnes Kant wachtte niet tot anderen haar de wacht aanzegden, ze trok zelf haar conclusies. Bestuurders, politici, ze stappen soms op, maar nooit omdat ze schuld hebben, hooguit omdat ze door anderen ‘verantwoordelijk’ gesteld worden. En zelfs dat hoeft voor de moderne leider nog geen reden te zijn om de eer aan zichzelf te houden, denk aan het gedraai van de Noord Hollandse gedupeerden in de Ice-Save-kwestie, of aan Balkenende in de Irak-zaak: ‘verantwoordelijkheid nemen’ en gewoon blijven zitten. De bankrover wil bekennen, maar alleen in ruil voor vrijspraak. Bij Agnes Kant niets van dit moderne gemarchandeer met schuld en boete. Er was één stem die tegen haar zei: jij hebt gefaald, en dat was de stem van Agnes zelf. Zij liet haar diepste geweten speken, net als haar befaamde naamgenote, Sint Agnes, de katholieke martelares.

Kom er nog eens om.

Onderwerpen