Deense horror
In aanmerking genomen dat het inwonertal van Denemarken ongeveer een derde bedraagt van dat van Nederland, heeft het land een opmerkelijk vitale filmcultuur. De Denen zijn vooral goed in het maken van rauwe sociale drama’s, maar hebben inmiddels ook een aardige traditie opgebouwd op het gebied van spannende films. Met Deliver Us from Evil (Fri os fra det onde) heeft regisseur Ole Bornedal een poging gedaan deze genres in één film te combineren. Bornedal maakte in 1994 indruk met de beklemmende ziekenhuisthriller Nattevagten, waarvan hij zelf drie jaar later een Amerikaanse bewerking (Nightwatch) afleverde. We weten dus dat hij thrillers kan maken.
In Deliver Us from Evil kiest hij aanvankelijk echter voor een ingetogen, welhaast kabbelende verteltrant. In een verwaaide provincieplaats treffen we werkloze (of anderszins uitgebluste) mannen die weinig anders doen dan in de kroeg hangen. De enige buitenlander in het dorp – een Bosnische asielzoeker – spreken ze steevast aan als ‘neger’, en ze hebben een gruwelijke hekel aan mensen die wél succesvol zijn. Dat geldt met name voor de advocaat die met vrouw en kinderen zijn intrek heeft genomen in de voormalige ouderlijke woning. Als er een dodelijk verkeersongeluk plaatsvindt waarbij de Bosniër betrokken lijkt te zijn, slaan de stoppen door en komen de sluimerende ongenoegens tot uiting. Aangezien de Bosniër in bescherming wordt genomen door de ad-vocaat, trekt de woedende meute naar diens huis, waar het tot een heuse belegering komt.
Deliver Us from Evil heeft aanvankelijk het karakter van een dramatische arthouse-film over de frustraties en verlangens van mensen in een benepen plattelandsgemeenschap. Beetje à la Wilde mossels zeg maar. Mooi is de scène waarin een van de zuiplappen op zijn hoofd wijst en verzekert dat zich daar allerlei ‘prachtige gedachten’ bevinden. “Maar zodra ik mijn mond open doe, komt er alleen maar onzin uit.” Gedurende de tweede helft verandert de toonzetting echter drastisch, waarna het verhaal allengs het karakter van een vet aangezette horrorfilm krijgt.
Deliver Us from Evil vertoont veel overeenkomsten met Straw Dogs, de rauwe film van Sam Peckinpah die in 1971 het nodige stof deed opwaaien. Dustin Hoffman vertolkte daarin een bescheiden wiskundige die zich met zijn vrouw op het Engelse platteland heeft gevestigd. Als buitenstaander krijgt hij te maken met de bekrompenheid, jaloezie en agressie van de lokale bevolking. In Deliver Us from Evil liggen de verhoudingen net even anders en zijn twee personages de pineut. De advocaat (geboren en getogen in het dorp) roept weerzin op bij de lokale nietsnutten omdat hij tot een andere sociale klasse behoort en de Bosniër fungeert als logisch mikpunt van al hun racistische en xenofobe sentimenten.
Alsof dat allemaal nog niet genoeg is, gooit Bornedal ook nog maar wat sluimerende echtelijke sores en een conflict tussen twee broers in de strijd. Daarmee verstikt hij zijn eigen film. Dit is een eigenzinnige, stijlvolle en fascinerende film die in het laatste bedrijf gierend uit de bocht vliegt. Vooralsnog mijn favoriete mislukking van 2010.
Deliver Us from Evil.
Regie: Ole Bornedal.
Vanaf 6 mei in de bioscoop.
