Ruben
En ja hoor, De Telegraaf is weer eens fout geweest in de oorlog. De krant drukt de weergave van een gesprekje met de negenjarige Ruben van Assauw uit Tilburg, en de liefhebbers van een stevig potje Telegraaf-bashing kruipen uit hun leunstoelen om er nog maar eens op te wijzen dat de krant van wakker Nederland in ’40-’45 talloze joodse Nederlanders aan de Duitse bezetter overdroeg. Walgelijk!
Het is goed te begrijpen dat veel Nederlanders het not done vinden dat een krant een gesprek met een jochie dat een dag eerder zijn beide ouders en enige broer verloor bij een vliegtuigongeluk in Libië op de voorpagina afdrukt. Trouw zou dat nou nooit doen. En NRC Handelsblad evenmin. Maar wie de ‘diep menselijke reactie’ (zoals premier Jan Peter Balkenende het zou noemen) van Ruben wél wil lezen, leest dan ook niet Trouw of NRC Handelsblad, maar juist wél De Telegraaf. Omdat de verslaggevers van De Telegraaf namelijk altijd net even verder gaan om de vrijwel onbegrensde nieuwsbehoefte van hun lezers te bevredigen.
Ging Telegraaf-verslaggeefster Jolande van der Graaf te ver? Ik bestrijd dat. Ze belde met een arts van het ziekenhuis waar Ruben verbleef. Terecht: journalistieke taak. De arts gaf de telefoon vervolgens spontaan door aan Ruben, en Van der Graaf besloot hem niet geschrokken weg te drukken, maar een gesprekje met de jongen aan te knopen. Terecht: journalistieke taak en menselijke opdracht. Van der Graaf besloot de jongen vervolgens vragen te stellen over wat hij had meegemaakt. Terecht: journalistieke taak. De suggestie wordt vervolgens gewekt dat ze hem heeft verteld dat zijn ouders en broer zijn overleden. Niet waar. Ze trekt uit zijn opmerking dat hij zich niets herinnert van de ramp wel de conclusie dat hij dat niet weet. Terecht: basale intelligentie. En vervolgens schrijft ze het op en besluit de hoofdredactie het af te drukken…
De hoeders van de journalistieke ethiek zullen er vast tegen inbrengen dat Ruben van Assauw pas negen jaar is en dat zijn privacy ernstig wordt geschaad. Dat is waar. Zulke dingen gebeuren. En ze heten: het (nood)lot. Wie als dochter van prins Willem-Alexander wordt geboren, gaat nooit een anoniem leven leiden. Wie als vijftiende persoon ter wereld als enige een vliegtuigramp overleeft, is – tegen wil en dank – ook heel bijzonder. Dat iedereen hem nu kent, inclusief zijn achternaam en adres en zijn eerste woorden in De Telegraaf, is geen ramp. Dat hij ouders en broer verloor, dát is een ramp.
Jan Dijkgraaf ([email protected])
