Instant vrienden over de hele wereld

Wie denkt dat ‘couchsurfers’ een ander woord is voor luie bankhangers, heeft het mis. Integendeel: het zijn avontuurlijke reizigers die via de website couchsurfing.org op zoek gaan naar logeerplekken bij wildvreemden – maar het is meer dan alleen een gratis bed. Couchsurfers kunnen ervoor kiezen een couch, een slaapplek in hun huis, aan te bieden en als het uitkomt logés te ontvangen, zelf ergens in de wereld te gaan logeren óf alleen andere leden te ontmoeten. Couchsurfing is dus ook een sociaal netwerk.

Andere couchsurfers ontmoeten kan één op één, maar ook via een van de vele lokale couchsurfing-groepen – op dit moment zijn er al ruim 26.000. Zo heeft de Almere-groep nu zeventig leden, de Istanbul-groep 5558. Veel groepen houden eens per week of maand een bijeenkomst in een café of organiseren andere activiteiten. Dit kan een leuke en handige manier zijn om op vakantie met locals in contact te komen, of om nieuwe mensen te leren kennen als je verhuist of emigreert.

Andrea Ragan, stewardess uit Las Vegas: “Tussen vluchten in zit ik vaak een paar dagen op verschillende plekken in het buitenland. Dan mail ik van tevoren een paar couchsurfers om te kijken of ze tijd hebben om af te spreken. Als er een bijeenkomst georganiseerd wordt, ga ik er zeker heen.

Ik heb weleens collega’s meegenomen, maar de meesten blijven liever in hun hotel of gaan shoppen. Dat vind ik zonde van mijn tijd. Vorige week was ik een dag in Bakoe en heb ik gegeten met couchsurfers uit Spanje, Frankrijk en Azerbeidzjan. De week ervoor heb ik gedanst op de Nijl met een groep couchsurfers uit Caïro.”

“Het is een deel van mijn leven geworden om steeds weer nieuwe mensen te ontmoeten via couchsurfing,” zegt Haitham Alasfour, een Koeweiti die in Engeland studeert. “De meeste van mijn vrienden hier heb ik via couchsurfing leren kennen. Zo hoef ik me nergens eenzaam te voelen. Ik heb ooit gelogeerd bij couchsurfers in Frankrijk en vond het interessant om te zien hoe mensen daar leven.”

Telecomingenieur Pattarapong Noiruang uit Thailand werkt in Koeweit. “Er komen hier vaak nieuwe mensen voor hun werk. Via couchsurfing heb ik mensen leren kennen uit alle werelddelen. Sommigen zijn op zakenreis en blijven maar een weekje, anderen een paar jaar. We gaan vaak samen uit eten, naar het strand of een boottochtje maken. Toen ik een paar jaar geleden in Kenia werkte, organiseerde ik daar regelmatig couchsurfing-bijeenkomsten. Je kunt op deze manier veel leren over andere culturen.”

In de wereld van couchsurfing bestaan ook groepen voor mensen met bepaalde interesses, van reizende verpleegsters, de 55-plusgroep, de Groningen-kookclub, de Nederlandse les in Utrecht-groep tot vegetarische gays, capoeirabeoefenaars in Angola en mensen die graag zingen onder de douche. “Het leuke is dat je heel erg je eigen stempel op couchsurfing kunt drukken,” zegt Anna Rossi. “Ik organiseer één keer per maand bij mij thuis in Rotterdam kitchensurfing. Andere couchsurfers kunnen zich dan aanmelden om bij mij te komen eten en een van hen kookt. Ik ben ook lid van een groep die kunstwerken uitwisselt. Dan krijg je af en toe een collage, foto of tekening opgestuurd. Ik maak zelf ansichtkaarten voor couchsurfers op basis van hun profiel.” Naast haar werk als conceptontwikkelaar en projectmanager is ze couchsurfing-ambassadeur van Rotterdam. Stadsambassadeurs zoals zij zitten in veel grote steden; daarnaast zijn er land-, wereld- en rondtrekkende ambassadeurs, allemaal ervaren couchsurfers die op vrijwillige basis onder andere bijeenkomsten organiseren en mensen over de organisatie informeren. Ook is er een kleine groep betaalde medewerkers.

Het oorspronkelijke couchsurfen – kosteloos bij elkaar logeren – gebeurt ook nog veel. Dat kan variëren van heel basic op een matje met andere couchsurfers in een smerige studentenkamer slapen tot een grote eigen kamer met een zacht bed, de sleutel van het huis krijgen, opgehaald worden van het vliegveld en een driegangenmenu met plaatselijke specialiteiten nuttigen. Ook binnen Nederland wordt gecouchsurft, vooral als er ergens een festival plaatsvindt of een couchsurfing-evenement, bijvoorbeeld het Couchsurfing Sinterklaasfeest in Rotterdam: een lang weekend met allerlei activiteiten waar afgelopen jaar zo’n driehonderd mensen op afkwamen.

Victor Eekhof is net terug in Nederland na een half jaar couchsurfen. Toen hij door de crisis zijn baan bij een bank verloor, besloot hij op reis te gaan. “Couchsurfen is ideaal als je alleen reist,” vindt hij. “Je komt meteen in een vriendelijke, sociale sfeer bij een Engelssprekende local terecht, die je alles kunt vragen. Naast de toeristische attracties zie je zo ook het werkelijke gezicht van een stad. In Australië organiseren couchsurfers wekelijks barbecues en is iedereen enorm vriendelijk en open. In Zuidoost-Azië zijn mensen wat meer gesloten en zijn het vaak buitenlandse couchsurfers die evenementen organiseren en gasten ontvangen. In Bangkok heb ik bij een meisje gelogeerd van wie in brede kring bekend is dat je in haar bed komt te slapen. Toen ik haar avances afwees, was er ook geen interesse meer. In Nieuw-Zeeland bleek mijn gastvrouw in het bezit te zijn van honderden xtc-pillen, die ze ook aan haar gasten aanbood. Ik ben er zo’n vier weken gebleven en heb er een enorm leuke tijd gehad, maar wel zonder pillen.”

Hoewel couchsurfing benadrukt dat het niet om daten gaat, zijn er natuurlijk toch altijd mensen die onder al die gelijkgestemden hun partner vinden. Een van de eerste gasten van webmaster Machteld Cornets de Groot uit Amsterdam was een Canadese couchsurfer met wie het bijzonder goed klikte. Al snel werd het wat tussen hen en vertrok ze naar Canada. “Zelf krijg ik liever gasten dan dat ik bij mensen ga logeren,” zegt ze. “Niet omdat ik het gevaarlijk vind; volgens mij is het over het algemeen erg veilig. Maar ik vind het wel slecht dat couchsurfing de leden niet op de hoogte heeft gesteld van de verkrachtingszaak vorig jaar, bijvoorbeeld via de nieuwsbrief.”

In maart 2009 werd een 29-jarige couch-surfster uit Hongkong door haar gastheer in Groot-Brittannië verkracht. Sindsdien is het wel gemakkelijker om bij het management te melden als een couchsurfer de website misbruikt en bijvoorbeeld op geld of seks uit is. De profielen van de couchsurfers bieden, naast positieve referenties, nu ook plaats aan negatieve commentaren. Ruim 99 procent van de ervaringen is echter positief.

Cornets de Groot: “Ik heb nooit vervelende dingen meegemaakt, wel soms rare. We hadden ooit een Russische jongen en zijn moeder te logeren. Zij vroeg me wat ik die dag ging doen. Ik zei dat ik ging schoonmaken. Toen zei ze: ‘Denk je dat God dat goed vindt op zondag?’ Een andere keer hadden we twee Mexicaanse meisjes te gast, die geen Engels bleken te spreken. Mijn idee van couchsurfing is toch dat je elkaar leert kennen en ideeën uitwisselt.”

Couchsurfing bestaat sinds 2004. Er zijn nu bijna 1,9 miljoen couchsurfers, van wie ongeveer de helft in principe gasten wil ontvangen. Wekelijks komen er duizenden nieuwe leden bij. De meeste couchsurfers wonen in de Verenigde Staten; Nederland staat met ruim 37.000 leden (twee procent) van het totale aantal op de tiende plaats. Per week komen er in Nederland twee- à driehonderd nieuwe leden bij. De gemiddelde leeftijd van couchsurfers is wereldwijd 28 jaar. Lid worden kan vanaf achttien jaar; de oudste couchsurfer is 89. Er zijn ook families met kinderen lid. Andere gastvrijheidsnetwerken, maar meer gericht op logeren dan ontmoeten, zijn www.globalfreeloaders.com, www.hospitalityclub.org en www.bewelcome.org.