Spring naar de content

Zeven vragen en antwoorden over suïcide

De dood van acteur Antonie Kamerling heeft suïcide weer eens midden in de aandacht gebracht. Voor buitenstaanders is zelfdoding vaak iets lugubers en in elk geval nauwelijks te begrijpen, maar wat weten we er nu eigenlijk van? Zeven vragen antwoorden.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Mark Traa

Waar hebben we het over?
Over ongeveer één procent van alle sterfgevallen in Nederland. Dat lijkt misschien weinig, maar onder twintigers is zelfdoding na verkeersongevallen de belangrijkste doodsoorzaak. Er sterven in Nederland meer mensen aan suïcide dan aan aids. In totaal gaat het om circa vijftienhonderd mensen per jaar; duizend mannen en vijfhonderd vrouwen. En dat zijn dan alleen de gesláágde gevallen: het aantal pogingen loopt tegen de honderdduizend. Vijftienduizend mensen belanden er jaarlijks mee op de spoedeisende hulp van het ziekenhuis. Veertig procent van de mensen die een suïcidepoging overleeft, probeert het binnen enkele jaren opnieuw.

Waarom doden we onszelf?
Dat ligt natuurlijk voor iedereen anders. Maar er zijn wel algemene dingen over te zeggen: suïcideplegers zijn doorgaans uiterst negatief over hun toekomst, ze zien zich niet in staat het tij te keren, ze willen het niet meemaken dat zijzelf of hun omgeving verder achteruitgaan, ze willen anderen niet langer belasten. In veruit de meeste gevallen gaat het om mensen met een psychiatrisch ziektebeeld, zoals een zware depressie, die willen worden verlost van de verschijnselen die daarmee gepaard gaan. Vrijwel altijd zijn er meerdere oorzaken: een (dreigende) relatiebreuk, het overlijden van een dierbare of andere psychische klappen spelen vaak ook een rol. Ongeveer de helft van de suïcideplegers was op het moment van overlijden in behandeling door de geestelijke gezondheidszorg.

Hebben we altijd evenveel zelfdodingen gehad?
Nee. In de jaren zeventig zagen we een opvallende stijging. Onderzoekers denken dat dit te maken heeft met de toenemende ontkerkelijking en individualisering van de samenleving. Vanaf het midden van de jaren tachtig gaat de grafiek weer langzaam omlaag. Vermoedelijk komt dit mede door de betere levensomstandigheden van ouderen en door de professionalisering van de hulpverlening. Alleen in de groep middelbare mannen gaat het nog mis: daar neemt het aantal suïcidegevallen juist toe. We zitten overigens ruim onder het Europese gemiddelde. De landen met de meeste zelfdodingen per honderdduizend inwoners zijn Litouwen, Hongarije en Letland.

Lees het gehele artikel in de HP/De Tijd van deze week.