Spring naar de content

Marokkaan in een vinexwijk

Ik moest een paar keer kijken of het wel een roman was die ik zat te lezen. Het woord ontbreekt op de titelpagina. De vier boeken die Naima El Bezaz sinds 1995 eerder publiceerde, zijn romans, maar dat hoeft natuurlijk niet automatisch te betekenen dat haar onlangs verschenen Vinexvrouwen óók een roman is. Een andere genreaanduiding kon ik echter evenmin vinden. Het boek – 190 pagina’s met liefst 38 hoofdstukken – vertoont trekken van een ego-document, maar zou ook een sociale reportage kunnen zijn, waarin de verslaggever zelf een rol speelt. Voor hetzelfde geld zou het om een verzameling columns kunnen gaan.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Redactie

Toen ik Vinexvrouwen even opzij legde, viel mijn oog op het omslag, waarop klein en onopvallend het woord ‘roman’ stond afgedrukt.

Dus toch.

Waarom werd ik dan door twijfel bevangen? Ik denk omdat romanfiguren ontbreken, er nauwelijks sprake is van een verhaallijn of van ontwikkeling en de opdeling van het geheel in tamelijk korte hoofdstukken de continuïteit flink in de weg staat. Waarmee niet gezegd is dat Vinexvrouwen saai is. Het boek doet in de verte denken aan The Serial, de roman waarin Cyra McFadden in de jaren zeventig het suburbane leven in een fictieve buitenwijk van San Francisco op satirische wijze onder de loep nam. (De Nederlandse vertaling verscheen in 1977 onder de titel Het feuilleton bij De Arbeiderspers.)

Zo beschrijft Naima El Bezaz het leven in een vinexwijk. Wie er niet zelf al van overtuigd was dat de vinexwijk de architectonische verbeelding is van zo niet de hel zelf, dan wel van het voorportaal ervan, moet na lezing van Vinexvrouwen toch tot die trieste conclusie komen. De hel zijn in dit geval niet de anderen, zoals Sartre zegt, maar de buren.

De vertelster, luisterend naar de naam Naima El Bezaz, woont al jaren met haar man en twee kinderen in een groot huis in zo’n fijne wijk. De man komt een paar keer in het verhaal voor, maar zijn karakter is niet meer dan schetsmatig ingevuld. Hij is net als de ik-figuur een Marokkaan en hoewel zij zegt dat ze helemaal niet met een Marokkaan wilde trouwen, werd ze op hém verliefd en niet op een ander.

“Ik ben een Marokkaan in een vinexwijk. Een Marokkaan die het in de ogen van andere Marokkanen heeft gemaakt omdat ik in een wijk woon vol blanke autochtonen. Maar die laatsten hadden wat bezorgd gekeken toen ze zagen dat er gekleurde mensen naast hen kwamen wonen.” Dat zijn de krachtige openingszinnen van het boek, waarin ook andere staaltjes van de tegenstelling tussen blank en gekleurd aan bod komen. Niet zelden beschrijft El Bezaz het onbegrip van beide kanten, dat soms aanleiding geeft tot hilarische taferelen. Door haar ogen krijgen we dan malle Nederlandse gewoonten te zien, zoals naakt zonnen in de tuin waar de hele buurt op uitkijkt. Met niet minder humor vertelt de schrijfster over Marokkaanse tradities waaraan de inburgeringscursus soms een einde maakt. Je gaat, eenmaal ingeburgerd, niet zomaar meer bij je dochter op bezoek, maar je maakt een afspraak om je vervolgens niet aan de afgesproken tijd te houden zodat dochterlief uren op je zit te wachten in een inderhaast schoongemaakt huis.


Door haar prettige manier van vertellen krijgen de tegenstellingen nooit scherpe randjes. De vinexmarokkanen zijn keurige burgers; ze zien de komst van Polen in hun wijk met evenveel argwaan tegemoet als hun blanke buren.

Het is jammer dat Naima El Bezaz zo vaak blijft steken in anekdotes. Je zou Vinexvrouwen daardoor ook nog kunnen lezen als een soap, want het is er onderhoudend genoeg voor. Maar de grote vinexroman die ons in sommige interviews werd voorgespiegeld is dit niet, hooguit een aanzet ertoe.

Naima El Bezaz: Vinexvrouwen. Querido, € 17,95. Ook verkrijgbaar via www.ako.nl.