Schurend drama
Blue Valentine is ongeschikt voor een romantisch avondje uit. Daar is de film te rauw, te somber, te ontregelend voor. En toch bevat Blue Valentine een van de opmerkelijkste en breekbaarste romantische scènes die ik ken.
We zien een jongeman een liedje zingen voor een meisje dat hij kort tevoren heeft ontmoet. Hij zingt met een rare, hoge stem en begeleidt zichzelf op een ukelele die ook al een beetje weerbarstig klinkt. Eerder die dag heeft dit stel een eerste – nogal onhandig – gesprek gevoerd tijdens een busrit. In de tussenliggende uren hebben ze elkaar iets beter leren kennen en nu, lopend door een winkelstraat na sluitingstijd, kondigt hij opeens aan een liedje voor haar te zingen. Voorwaarde is wel dat zij ondertussen haar vaardigheden als tapdanseres toont. Het levert een wonderlijk tafereel op. Twee jonge volwassenen staan in het schemerige portiek van een winkel. Zingend. Dansend. Lachend. Een scène van huiveringwekkende schoonheid.
Maar ook een scène die weemoedig stemt. Want we hebben te maken met een flashback. Bij aanvang van de film wordt al snel duidelijk dat de relatie van dit stel in lastig vaarwater terecht is gekomen. Ze ergeren zich aan elkaar zonder precies te weten waarom, en zitten elkaar voortdurend dwars. Ondertussen wordt een aanzienlijk deel van de wederzijdse frustraties opgekropt. Er is immers een dochtertje van wie ze allebei zielsveel houden. En ze willen niet dat zij de dupe wordt van hun sores.
Als gezegd: vrolijke kost is het niet. In arthousekringen bestaat nogal eens de neiging zo’n verhaal hermetisch dicht te spijkeren met treurnis. De Waalse broers Dardenne zetten daarbij de toon door alles wat ook maar enigszins naar hoop, troost of verlossing zweemt rigoureus uit het scenario te verbannen. Regisseur Derek Cianfrance (vooral bekend als maker van documentaires) heeft dat gelukkig niet gedaan. Hij heeft ook luchtiger momenten ingebouwd. Zo nu en dan valt er zelfs kortstondig iets te gniffelen.
Maar kern van de zaak is toch dat we twee mensen observeren die zich verdwaasd afvragen hoe ze kunnen voorkomen dat de liefde hun (voorgoed) door de vingers glipt. Blue Valentine voegt zich daarmee in een respectabele traditie. Relationeel ongemak leverde in het verleden al vuurwerk op in Who’s Afraid of Virginia Woolf (1966) en Scènes uit een huwelijk (1973). Een recenter voorbeeld van zo’n schurend en zuigend drama is Revolutionary Road (2008), waarin Leonardo DiCaprio en Kate Winslet elkaar ongemeen fel te lijf gaan.
Bij dergelijke films draait alles om de intensiteit en geloofwaardigheid van de acteerprestaties. Zo ook bij Blue Valentine. De mannelijke hoofdrol wordt vertolkt door de Canadees Ryan Gosling die met The Believer, The Notebook en Half Nelson al een gedegen reputatie had opgebouwd en zichzelf hier overtreft. Zijn tegenspeelster is Michelle Williams, een fragiel ogende actrice die de laatste vijf jaar van gekrenkte personages haar handelsmerk heeft gemaakt. Voor deze rol kreeg ze haar tweede Oscar-nominatie (na Brokeback Mountain). Niet gek voor een actrice die op dertienjarige leeftijd debuteerde met een rolletje in Bay Watch.
Blue Valentine. Regie: Derek Cianfrance. Vanaf 17 maart in de bioscoop.
