Prinses Máxima, trap er niet in!

Lopend door de straten van Manhattan met een beker Starbucks-koffie in de hand, de haren los en op hoge hakken, op weg naar kantoor: die televisiebeelden zie ik voor me als ik denk aan jouw vroegere zelf, de Máxima vóór Willem-Alexander. Je leek eerder verstoord door dan verguld met de camera die op je gericht was. Je deed me denken aan een vriendin van mij die al even ambitieus, doortastend en goedgekleed is. Iemand die je om een boodschap kunt sturen. Trouwen met een prins is niet iets dat bij vrouwen zoals jullie als ultieme bestemming geldt. Dat is iets dat je is overkomen, volgens mij, en waarvan je het beste probeert te maken.

Van mij als generatie- en seksegenoot wat woorden van advies – wat nogal aanmatigend is voor iemand die geen benul heeft van het leven als kroonprinses in een vreemd land waar je vader niet welkom op je bruiloft is, dat besef ik terdege.

Als romanschrijfster loop ik bij elk boek ongeveer een jaar in de schoenen van mijn personages, die mannelijk of vrouwelijk, temperamentvol of stoïcijns, hoog- of laagopgeleid zijn. Daarvoor put ik gedeeltelijk uit mijn eigen beleving, maar vaker uit empathisch vermogen: bij elke zin vraag ik me af wat het personage vanuit zijn of haar achtergrond en karakter zou doen. Jij moet bij tijd en wijle datzelfde gevoel hebben: dat je in de schoenen loopt van een personage. Het is een personage verzonnen door het Nederlandse volk, gevormd door eeuwen geschiedenis, de volksaard en de tijdgeest. En door de erfenis van sprookjes.

Voor ons Nederlanders begint jouw verhaal op het moment dat de prins je in het oog kreeg, op de jaarlijkse Feria in Sevilla, waarna hij je achterna reisde naar New York. Het is een sprookje over een burgermeisje dat het hof wordt gemaakt door een kroonprins uit een ver land. Het verschil tussen een sprookje en een roman ligt misschien wel in de ruimte om af te wijken van wat in de lijn der verwachting ligt. In de literatuur is het wenselijk dat een personage wel voorspelbaar is, maar geen sjabloon wordt. De voorspelbaarheid wijkt voor het verrassingselement, dat veel belangrijker is in een roman. Bij sprookjesfiguren is er alleen voorspelbaarheid. De verrassing ligt in de omstandigheden die tegenwerken en worden overwonnen, niet in het gedrag van de personages. Van jou als prinses wordt dus, meer dan van anderen, verwacht dat je je aansluit bij het karakter dat je hebt gekozen.

Ik zou willen zeggen, en hier volgt dan eindelijk mijn advies: trap er niet in. Pas je identiteit niet aan je personage aan, maar je personage aan je identiteit. Er zijn meer geschreven en ongeschreven wetten, grenzen en regels van het koningshuis dan ik hier kan opnoemen, maar het schenden en overtreden daarvan geeft juist kleur en smoel. Anders teken je voor leegheid, inwisselbaarheid en daarmee vergetelheid.

Je hebt genoeg eigenzinnigheid, drift en durf in huis om het op te nemen tegen het archetype van de prinses. In sprookjes moet het meisje dat begeerd wordt door de prins altijd gered worden. Ze heeft geen hand in haar eigen lot, maar is afhankelijk van goedwillende feeën en prinsen om pompoenen in koetsen te veranderen of tot leven te komen na een stuk giftige appel te hebben doorgeslikt. Jij kwam me als single dame niet bepaald slapend of hulpbehoevend voor, en nu als getrouwde vrouw nog steeds niet. Je bent, ondanks de titel en status die via manlief verkregen is, beslist geen verlengstuk van je echtgenoot of accessoire aan zijn arm. Jullie wekken eerder de indruk samen een bv te runnen, waarbij jij achter de schermen meer in de melk te brokkelen hebt dan hij.

Van enige tegendraadsheid heb je met het aantrekken van spijkerjasjes en strakke leren rokken al blijk gegeven. Kleding is niet het enige statement dat je als vrouw kunt maken, dat zou heel erg vorige eeuw zijn, maar het geeft wel aan dat je niet bang bent om te breken met een te krappe definitie van wat jij zou moeten zijn, zowel als queen-to-be, yummy mummy van drie kinderen en carrièrevrouw. Inhoud paren aan een smeuïg, vrouwelijk uiterlijk: voor vrouwen van onze generatie is dat heel normaal, eigenlijk het vermelden niet waard, maar er lopen nog genoeg mensen (lees: mannen van boven de vijftig) rond die dat als een tegenstrijdigheid ervaren. Wat natuurlijk een beetje dom is. Alsof je met gestifte lippen geen goede lezing over – ik noem maar wat – microkrediet kunt houden.

Ga zo door, beste Máxima, en rek de definitie net zover op tot deze helemaal bij je past.

Met warme groet en hart onder de riem, Susan Smit