VARA’tje spelen
Dominique Weesie zou het publieke bestel wel even gaan opschudden met PowNed, het tv-neefje van website GeenStijl. Maar hij maakt programma’s met de babyboomers tegen wie hij altijd ageerde. Intern lijkt hij flink te ruziën.
Omroepdirecteur Dominique Weesie kan terugkijken op een uitstekend eerste tv-seizoen. De kijkcijfers waren de succesvolste ooit van een nieuwe omroep, zijn eigen dagelijkse programma PowNews is een van de pijlers van Nederland 3, en hijzelf en tv-verslaggever Rutger Castricum zijn Bekende Nederlanders geworden.
Maar er is ook kritiek op de nieuwbakken omroep. Luide kritiek zelfs, vooral op internet. Een veelgehoorde klacht: waar website GeenStijl zich nog steeds braaf aan het TONK-motto houdt (Tendentieus, Ongefundeerd & Nodeloos Kwetsend), is de omroep mainstream geworden.
Toen PowNed afgelopen september begon, beloofde de omroep een ware revolutie te ontketenen. Programma’s zouden volgens het beleidsplan ‘rauw, provocerend, intelligent, dwars en ongecensureerd’ worden. Ook was de omroep voor mensen onder de veertig jaar ‘altijd bereid heilige huisjes om te schoppen’. Tegenstanders waren de erfvijanden van GeenStijl: ‘oud-linkse babyboomers’.
Maar koud acht maanden later, in mei dit jaar, mocht de ene babyboomer (Henk Spaan, uit 1948) een PowNed-programma maken over de andere (Kees Jansma, uit 1947). GeenStijl-fan Sywert van Lienden (20) maakt zich er kwaad over op internet. “PowNed heeft zijn eigen ziel en achterban in de steek gelaten,” schreef hij vorige maand op vrijbuitersweblog De Jaap. Van Lienden, bekend van scholierenclub LAKS: “In het beleidsplan van PowNed stond het zo helder: ‘De netwerkgeneratie voelt zich niet serieus genomen door traditionele media. Die zijn niet vernieuwend en hebben te weinig diepgang. Wij willen niet telkens dezelfde gezichten.’ Niet vernieuwend en te weinig diepgang: het is de perfecte samenvatting van het eerste seizoen van omroep PowNed.”
De jonge scribent heeft een punt: de omroep maakt er een sport van juist níet te doen wat in het beleidsplan staat. PowNed zou zich afkeren van agendajournalistiek, maar stond bij elk Haags debat in de houding. De omroep ging ‘op zoek naar Nederlandse sportsterren die Hilversum steevast links laat liggen’ – en kwam uit bij Frank de Boer, de huidige coach van Ajax.Krijgt die geen aandacht van Hilversum?
PowNed-bestuurslid Jan Bennink wil van geen kritiek weten. Bennink, tevens reclameman, spreekt van een ‘verbijsterend goed’ eerste jaar van de omroep die begon dankzij een succesvolle ledenwerfactie van website GeenStijl. “De prestaties zijn enorm, de cijfers fantastisch.” Voor verdere vragen verwijst hij naar Weesie, die alle mediacontacten doet. De deuren van cultureel centrum De Plantage – waar de redacties van GeenStijl en PowNed medio vorig jaar hun intrek namen na het vertrek van Pauw & Witteman en De Wereld Draait Door – blijven gesloten voor de pers. Best wel old school, zo’n houding.
Weesie dan maar gebeld. Vanaf zijn vakantieadres in Spanje verdedigt hij zijn omroep met verve. Hoe PowNed was Henk Spaans voetbalprogramma Heilig Gras, de tv-versie van tijdschrift Hard Gras? Weesie: “Hard Gras-tv was een mooi format, met naast Spaan ook de andere hoofdredacteuren Matthijs van Nieuwkerk en Hugo Borst. Maar toen Hugo afhaakte en de VARA niet wilde dat Matthijs voor ons werkte, bleef alleen Spaan over.”
De kritiek dat de serie van zes sportprogramma’s totaal geen PowNed-smoel had, vindt Weesie ‘makkelijk’. “Had de VARA het ook kunnen maken? Ja. Maar Spaan volgde mooi wel Frank de Boer in zijn kampioensjaar bij Ajax, dat was zó uniek.”
Uniek? Daar is niet iedereen het mee eens. Marianne Zwagerman, de voormalig directeur Digitaal van de Telegraaf Media Groep die PowNed samen met reclameman Bennink en Weesie oprichtte, vindt de keuze voor Spaan onbegrijpelijk. “Een babyboomer van de VARA. Dat zijn de groepen mensen waar PowNed zich tegen wil afzetten,” zei ze in april tegen mediamagazine Emerce. Zwagerman was toen al bijna een jaar niet meer actief bij PowNed.
Er zijn wel wat PowNed-ruzies die in het openbaar worden uitgevochten. Neem Weesies fittie met GeenStijl-blogger – en sinds kort ook Volkskrant-columnist – Bert Brussen. Weesie, tot vorig jaar het enige GeenStijl-gezicht dat in de media verscheen, ergert zich aan het huidige talking head Brussen. In NRC Handelsblad liet Weesie zich medio april ontvallen dat hij veeltwitteraar Brussen de laan had uit gestuurd als hij het nog voor het zeggen had bij GeenStijl. “Zo verstuurde Bert Brussen in één jaar 27.000 tweets. Ik heb uitgerekend hoeveel dat er zijn, ervan uitgaand dat je ook nog weleens slaapt of eet: twee per minuut. Ik zou hem hebben ontslagen. GeenStijl betaalt hem, niet Twitter.”
Gewoontegetrouw reageerde Brussen op zijn blog als door een adder gebeten: “Gelukkig dan maar dat Dominique Weesie geen ene fuck meer te zeggen heeft over het personeelsbeleid bij GeenStijl. Al zal dat wel veel pijn doen, directeur zijn van een publieke omroep waar het personeelsbeleid meer lijkt op een winkelcentrumschietpartij in Alphen aan den Rijn dan op dat van een serieus bedrijf, terwijl je over wél succesvolle commerciële bedrijven geen zeggenschap meer hebt.” Twee dagen later plaatste de NRC een ingezonden brief van Brussen onder de kop ‘Ik zou Weesie ontslaan’.
De twee kemphanen hadden vervolgens ‘een goed gesprek’ en zijn volgens Weesie ‘weer heel goeie vrienden’. Weesie, nu: “Er zit geen oud zeer. Ik blijf erbij dat die Volkskrant-column van hem onder mijn tijd niet zou zijn geschreven. GeenStijl is bijna opgericht tégen de Volkskrant.”
Schnabbelen moet kunnen, vindt Weesie (Castricum schrijft een column in Nieuwe Revu, Jojanneke van den Berge in dit blad), maar er zijn blijkbaar grenzen.
Tegen HP/De Tijd mag Weesie rustig en zakelijk reageren op kritiek en lastige vragen, intern staat hij bekend om zijn opvliegende karakter. Uitdelen heeft hij jaren gedaan bij GeenStijl – hij schrok er niet voor terug Felix Meurders dood te verklaren, een ‘geintje’ – maar incasseren heeft hij nooit geleerd.
Volgens bronnen binnen De Plantage reageert de oprichter van GS steevast furieus op plaagstootjes van GeenStijl. Pas nog, toen de website een poll plaatste met de vraag wie de slechtste presentator van Nederland is. Een verkiezing die Weesie won.
Een beetje mannen-onder-elkaar-humor, moet kunnen toch, zou je zeggen. Nou nee, Weesie wordt keer op keer boos, aldus de bronnen. Vanuit Spanje is hij echter de redelijkheid zelve: “Soms ben ik lichtgeraakt, ja. Maar kritiek zal er altijd zijn en dat is ook goed.”
Uitspraken van zijn medewerkers in andere media kunnen hem ook woedend maken, aldus de deep throats uit De Plantage. Toen journalist Mark Koster in dagblad De Pers schreef dat PowNews-verslaggeefster Jojanneke van den Berge óók presentatie-aspiraties had, sprong Weesie volgens de Plantage-bronnen uit zijn vel. Tegenover mannelijke redactieleden liet hij zijn woede de vrije loop, maar toen het onderwerp van gesprek op de burelen verscheen, mocht adjudant Castricum het woord voeren. Voor een gehoor van tien redacteuren kreeg ze horen: “Wat ben jij een stomme koe.”
Castricum het vuile werk laten opknappen is een tactiek die Weesie vaker toepast, zeggen ingewijden. Zelf durft hij niet. In hun GeenStijl-tijd was de rolverdeling ook zo: Weesie zat (onder zijn nom de guerre Fleischbaum) veilig achter zijn computer, Castricum werd met een lijstje hondsbrutale vragen naar ‘020-Gaza’ of Staphorst gestuurd.
In ruil voor dat beulswerk voorziet Weesie zijn favoriete brutalevragensteller van munitie. “Rutger belt Dominique minstens tien keer per dag om vragen ingefluisterd te krijgen,” zegt een bron. Een andere: “Die twee hebben elkaar nodig. Rutger doet wat Dominique niet durft en Dominique levert de munitie.”
Weesie sprong inderdaad uit zijn vel, erkent hij, maar: “Als ik iemand wil uitkafferen, doe ik dat lekker zelf. Rutger is geen hondje van me. Als hij mensen uitkaffert, is dat zijn eigen idee. Jo is toen gewoon enorm genaaid door Mark Koster. Ik heb tegen haar gezegd: ‘We zijn een jonge omroep, iedereen kijkt naar ons. Houd de vuile was binnen.'”
Over de suggestie dat Castricum zijn vragen slechts zelden zelf bedenkt, zegt hij: “Als je Rutger zo neerzet, doe je hem tekort. Ik souffleer hem weleens, net als ik de andere verslaggevers souffleer.”
PowNed, nog altijd aspirant-omroep, rest vier jaar om zich te bewijzen, net als de andere nieuwkomer in het publieke bestel, WNL. Of de twee nieuwe omroepen daarna gaan fuseren, is nog onduidelijk. Andere omroepen hebben al ‘setjes’ gevormd, om de 200 miljoen aan overheidsbezuinigingen te kunnen opvangen. De AVRO en de TROS gaan samen verder, de VARA en BNN, en de KRO en NCRV. Maar misschien ligt de VPRO meer voor de hand. Die was in de jaren zestig en zeventig net zo recalcitrant als PowNed op papier beloofde te zijn.
PowNews, met presentator Dominique Weesie, is vanaf september weer te zien op Nederland 3 rond de klok van 22.45 uur.
