Voorkruipzorg

Voorkruipzorg. Mooi woord. We hebben het dan over de mogelijkheid om patiënten eerder te helpen, onder de voorwaarde dat ze extra betalen. Daar moeten Nederlanders niets van hebben, zo werd jarenlang gedacht. Maar een recent onderzoek van de Erasmus Universiteit Rotterdam laat zien dat we er wel degelijk mee kunnen leven. Mits het voorkruipen in de avonduren gebeurt, zodat er overdag niemand last van heeft. Anders gezegd: zodat het niet tot langere wachtlijsten voor anderen leidt.

De Nederlandse Zorgautoriteit verbood het Kennemer Gasthuis in Haarlem twee jaar geleden patiënten tegen betaling eerder te helpen. Ook een forse meerderheid in de Tweede Kamer sprak zich uit tegen deze praktijk. Zorg moet voor iedereen gelijk zijn, was de reflex.

Maar u en ik blijken er dus minder moeite mee te hebben. En terecht. Als mensen bereid zijn meer te betalen voor zorg, moet je die kans onmiddellijk grijpen. De tekorten in de zorg zijn te groot en groeien te snel om misplaatste morele reflexen te hebben.

Er zijn wel een paar randvoorwaarden die de politiek dan goed moet regelen. Het systeem moet eerlijk blijven, andere patiënten mogen er geen last van hebben. Sterker nog: het komt erop aan een systeem te bedenken waarbij de niet-bijbetalende patiënten profiteren. Drie eisen dus. Dan kan het.

Wat dat eerlijk betreft: dat vereist de garantie dat medische indicatie leidend blijft bij gezondheidsbedreigende situaties. Iemand met kanker die bijbetaalt mag nooit sneller worden geholpen dan iemand die dat niet doet. Levensbedreigend ziek is levensbedreigend ziek, of je nou arm of rijk bent. Maar voor wie op de wachtlijst staat voor een knieoperatie, plastische chirurgie of andere ‘niet-gezondheidsbedreigende, maar wel levenskwaliteit verhogende’ zaken mag zie ik geen problemen.

Ook mag een ziekenhuis tijd voor kankerbehandelingen nooit inruilen tegen tijd voor knie-operaties, omdat die zo lekker bijverdienen. Ofwel: de behandeling waarop mag worden voorgekropen, mag andere behandelingen niet verdringen. Voorkruipzorg beperken tot de avonduren kan daarbij helpen, maar er zijn ook andere manieren te bedenken. Een kwestie van goed afhechten zo’n wet, zou ik zeggen, en dan overlaten aan de Nederlandse Zorgautoriteit.

Dan de laatste eis: zorgen dat de voordelen van de extra inkomsten ook terechtkomen bij de ‘gewone’ behandelingen. Ook dat is mogelijk. Het Erasmus-onderzoek ging ervan uit dat het tegen extra betaling behandelen in de avonduren extra ruimte oplevert op de dag. Voorkruipzorg schept dus extra aanbod. Bij het huidige beleid van minister Schippers (Volksgezondheid) zou dat overigens niet mogelijk zijn, want zij probeert de kosten van de zorg te beteugelen door er een maximum aan te stellen. Meer zorg leveren mag nu niet van haar, is wat Schippers betreft nu ongewenst, omdat het meer kost.

Maar als die extra zorg ook wat oplevert, dan zou er met Schippers toch over te praten moeten zijn?

Zeker als het extra geld dat een ziekenhuis met voorkruipzorg binnenhaalt, voor een groot deel wordt gebruikt voor het verbeteren van de overige zorg. Dat kan, want anders dan in andere markten kunnen specialisten niet zelf hun prijzen vaststellen en hoeven we dus niet bang te zijn dat het geld linea recta in de zakken van de artsen verdwijnt.

Laat mensen met geld, of met een werkgever die belang heeft bij goed functionerende knieën, vooral de portemonnee trekken. Linkse partijen zouden het ermee eens moeten zijn, omdat op deze manier mensen met meer geld meer betalen. Rechts, omdat het keus biedt.

Misschien moeten we wel iets aan dat woord doen: voorkruipzorg. Bijverdienzorg, is dat een betere? Of zorgreddende zorg? Of rijke-stinkerds-leegtrekkende zorg? Denkt u even mee?