Symbool van verzet
Kunstenaar, architect en mensenrechten-activist Ai Weiwei (54) werd na zijn arrestatie op 3 april op de luchthaven van Peking het internationale symbool van het verzet tegen het Chinese regime. Volgens de officiële lezing werd hij opgepakt wegens belastingontduiking. Op 22 juni kwam hij op borgtocht vrij, na heftig internationaal protest. Sindsdien staat Ai Weiwei onder huisarrest en hij mag niet over zijn ervaringen in gevangenschap spreken.
De grote publieke belangstelling voor zijn acties staat in schril contrast tot het weinige dat bekend is over zijn verleden en zijn motivatie. In 2007 viel Ai Weiwei op door zijn installatie van oude deuren en vensters op de kunstbeurs Documenta in het Duitse Kassel. Dat werk werd gezien als een protest tegen de rigoureuze Chinese afbraakpolitiek. Toch werkte hij mee aan het ontwerp voor het stadion voor de Olympische Spelen die een jaar later in Peking werden gehouden.
Zijn kritiek op de maatschappelijke situatie in China bracht hem steeds meer in gevaar. In 2009 werd hij door veiligheidsagenten mishandeld en opgesloten in een hotelkamer in de stad Chengdu, waarbij hij een hersenbloeding opliep. Hij mocht naar Duitsland reizen en werd in München met succes behandeld. Eenmaal terug in China stond hij onder steeds zwaardere druk. Zo werd in januari zijn atelier gesloopt omdat zijn vergunningen niet zouden kloppen. Maar door dit soort repressieve acties werd hij alleen maar beroemder.
Er zijn inmiddels twee boeken verschenen die uitleggen waarom Ai Weiwei zich tegen het regime van zijn land verzet.
De Zwitserse curator Hans Ulrich Obrist, die in 2009 door het vakblad Art Review tot de meest invloedrijke man in de kunstwereld werd uitgeroepen, sprak Ai Weiwei vijf keer uitvoerig in tien jaar tijd. Op die gesprekken baseerde hij het boek Ai Weiwei spricht (er is nog geen Nederlandse vertaling, wel een Engelse).
Ook de blogs waarin de kunstenaar het Chinese regime scherp aanvalt, maar ook over alledaagse dingen schrijft, zijn gebundeld, onder de titel Ai Weiwei’s Blog: Writings, Interviews and Digital Rants, 2006-2009.
Bijgaand interview bestaat uit de interessantste delen van beide boeken.
