Uitsloverij

De Britse rietblazer Courtney Pine is een van die muzikanten die de studie How to Irritate People – de televisiecursus waaruit Monty Python voortkwam – cum laude lijkt te hebben volbracht. Als straight-ahead jazzmusicus profileerde hij zich als een protserige uitslover die excelleerde in improvisaties met een hoog ‘kijk eens mama, zonder handen’-gehalte, en ook zijn cross-overproducties gingen vaak ten onder aan de te vet aangezette uiterlijkheden.

Ook zijn nieuwe album Europa is weer een tikkeltje topzwaar. De dertien stukken vormen een collage van traditionele Europese muzikale tradities en hun invloed op de in de Afrikaanse tradities gewortelde improvisatiemuziek die we kortweg ‘jazz’ noemen. Egyptische toonladders, Italiaanse kerktoonladders en Afrikaanse polyritmiek vormen samen composities die Pine probeert te laten klinken als iets wat altijd heeft bestaan. Soms lijkt dat een onmogelijke en zelfs pretentieuze taak. Deuteronomy bestaat bijvoorbeeld uit vijf verschillende maatsoorten, ritmes die elk voor zich een bijbelboek representeren, maar uiteindelijk als één groove tot klinken moet worden gebracht. Op die groove en op de avontuurlijke ritmes improviseert Pine voornamelijk op zijn sonore basklarinet. De balans tussen geldingsdrang en diepgang is in de loop der jaren gelukkig evenwichtiger geworden, waardoor de irritatiefactor bijna is verdwenen. Bijna, want helemaal onzelfzuchtig klinkt de jazz van Courtney Pine nog steeds niet.