Spring naar de content

Smurreknudde

De Deense eigenzinnigheid heeft school gemaakt in Europa.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Redactie

Dat Denen volgens alle hitlijsten van de Verenigde Naties het gelukkigste volk ter wereld zijn, is niet moeilijk te verklaren. In juni 1992, in een bui van zeldzame vooruitziendheid, zeiden zij nej tegen het Verdrag van Maastricht. Zo bedongen de Denen een opt-out voor deelname aan de euro, waardoor deze “best bestuurde staat ter wereld” (volgens Francis Fukuyama in zijn laatste boek) gevrijwaard is van de miljardengaranties voor de financiële zorgenkindjes in Zuid-Europa. Hadden wij toen ook maar beter opgelet, dan had Nederland nu meer speelruimte.

Juni 1992 was een topmaand voor de Denen. Als straf voor de oorlogen op de Balkan mocht het Joegoslavische voetbalelftal van de UEFA op het laatste moment niet deelnemen aan het EK in Zweden, waarna de Denen er als invallers met een ongetraind elftal met de titel vandoor gingen (ook al omdat Marco van Basten van elf meter miste). Leuk dat die dingen konden, en leuk voor die sympathieke Denen. Heel Europa kreeg toen een lesje gezond verstand en informeel optreden. Zelfs de Europese voetbalbonzen sloegen zich op de borst.

Alleen Brussel was niet geamuseerd door de Deense eigenzinnigheid die nadien school heeft gemaakt, tot het Nederlandse nee tegen de Europese Grondwet aan toe. There is something rotten in the state of Europe, en Denemarken liet zien wat er mis was. Zelfgenoegzaamheid en gebrek aan verantwoording, al kun je erover twisten of dat komt door een teveel aan kleine landjes die hun minimale verschillen uitvergroten, of door eurocraten die ook zonder publieke steun doorgaan met ‘hun’ toekomstproject.


Kopenhagen is heel wat hipper dan Brussel, en elk modeblad bevestigt dat. Het is Danish design wat de klok slaat, en het beste restaurant ter wereld is in de Deense hoofdstad te vinden. Zelf vond ik het Deense eten ondermaats en vreselijk duur, zo buiten elke verhouding dat mijn humeur eronder leed. Zijn die Denen nou helemaal gek met hun smurreknudde of ben ik met mijn geklaag over hoge rekeningen een zeurpiet? We lezen steeds dat de Grieken lui zijn, maar kijk eens naar Denemarken, waar de winkels meestal dicht zijn, de horeca nog informeler is dan bij ons (dus nóg beroerder), en personeelsroosters de dag indelen. Het ‘Jetzt wollen wir auch mal Feierabend haben’, dat ik mij uit 1988 herinner van een maand zomercursus in het Noord-Duitse Kiel, waar alles op de vroege zaterdagmiddag voor het hele weekend op slot ging, kwam weer boven.

Toch geldt Kopenhagen als swingend en staan de Deense vrouwen als vrijgevochten bekend. Mijn vader vertelde van een bezoek uit 1963 dat zij sigaren rookten! Ik heb ze niet gezien, wel vrouwen met slonzige vestjes en spijkerbroeken waarvan mijn vrouw vertelde dat ze van echte ontwerpers zijn. Allemaal zonder opsmuk, gemaakt nonchalant. Aan uiterlijk vertoon doen Denen niet, of het zouden de tattoo shops moeten zijn, voor de gewone man die lekker ordinair uit de toon wil vallen. Vanwege de hoge belastingen kun je Denemarken geen consumentenparadijs noemen. Stadjes als Kalundborg doen zelfs armoedig aan en deden mij in hun troosteloosheid aan Schotland of Wallonië denken. Toch zijn de Denen gelukkig. Hoe kan dat?

Het geheim zal in hun verzorgingsstaat zitten, die de Denen voor zichzelf houden, en in het idee dat alles goed geregeld is en je je nergens zorgen over hoeft te maken. Exclusief hedonisme, in kleine lettertjes vastgelegd. Alles dat eruit springt en het leven kleur geeft, wordt extra belast. Hard werken doen Denen niet, dat is aan een creatieve klasse die zich goed verkoopt en het voor de rest verdient. Ik stoorde mij als bezoeker aan deze rekenkunde, waarbij je zelfs voor gebruik van je Europese creditcard toeslag moest betalen. En het regende ook nog onophoudelijk. Benepenheid is het goed recht van kleine landjes, maar ze moeten het niet overdrijven. Dat gevoel had ik voor het eerst in Portugal, waar alle hotelbedden voor mij als Noord-Europeaan (1,91 m.) te klein waren. Kom op Europese Commissie, doe er wat aan! Zo slecht is het leven in Brussel nu ook weer niet.

Onderwerpen