Een dvd was beter geweest
Een jubileum is altijd een mooie aanleiding voor een terugblik. De televisie is zestig jaar in ons leven en daarom zijn er tal van uitzendingen met fragmenten van weleer. Toch is dat niet voor iedereen genoeg, getuige het vuistdikke boek De beste tv-interviews. Tv-coryfee Sonja Barend bundelde dertig interviewhoogtepunten die de televisie heeft voortgebracht.
Mevrouw Barend staat op het omslag en is met drie interviews vertegenwoordigd. Ze verkeert in goed, zelfgekozen gezelschap: Ivo Niehe, Adriaan van Dis, Frénk van der Linden, Matthijs van Nieuwkerk, Clairy Polak, Maartje van Weegen, Hanneke Groenteman en anderen. Met Ischa Meijer en Paul Witteman is ze overigens wel het best vertegenwoordigd in dit boek.
Het door Barend geschreven voorwoord mag leerzaam heten. In puntige zinnen vertelt ze hoe moeilijk en bijzonder het is om een goed televisie-interview te doen. Dat leest prettig, waarschijnlijk omdat ze schrijftaal gebruikt. Hoe anders is de rest van het boek: dat bevat de volledige transcripties van die televisie-interviews. Iemand heeft alles wat er in die legendarische gesprekken is gezegd, uitgetikt. Woord voor woord. Meer dan vijfhonderd bladzijden lang. Spreektaal. Martin Simek begint zijn interview met psycholoog Piet Vroon zo: “Verhaal van je jeugd… Zou je die aan mij willen vertellen?” We moeten zijn accent en zijn houding er even bij denken. Onder aan de pagina staan kleine plaatjes, om een ‘weet je nog dat’-gevoel op te roepen.
Vóór elk interview staat wel een korte toelichting over de persoon, de tijdsgeest of de reden van het gesprek. Precies zoals een televisie-omroeper een fragment zou inleiden. Sommige interviewers vertellen zelf nog een anekdote over het gesprek. Hoe denken ze eraan terug? Is er nog een grappig weetje? (Ja: Hanneke Groenteman gaf J.J. Voskuil en diens vrouw als bedankje een videorecorder.)
Hoe leuk zou het zijn geweest als mevrouw Barend in die inleidinkjes had geschreven waar hét moment zich voor haar bevond. Een toelichting op haar keuze had een leermoment voor de lezer kunnen zijn: aha, hier is de techniek van de professionele interviewer te zien. Maar die bijzondere momenten geeft ze niet aan. We moeten het dus doen met de gortdroge transcripties.
Boeken worden regelmatig verfilmd. Films worden zelden ‘verboekt’, en televisie al helemaal niet. Daar is een reden voor. Een gesprek op televisie is – Barend schrijft het al in haar voorwoord – anders dan een interview op papier. Omwille van de leesbaarheid is dat laatste niet letterlijk getranscribeerd.
Op televisie moet met veel rekening worden gehouden: camera’s, warme lampen, regie, invloed van het publiek – en dan is het soms ook nog live. De kijker mag thuis de spanning voelen, de lichaamstaal van de interviewer en de geïnterviewde meelezen, toekijken hoe en wanneer welke vragen worden gesteld.
Als die spanning goed overkomt, resulteert dat in een televisiehoogtepunt dat je nog eens zou willen herbeleven. In dit geval graag middels een dvd; die bestaan tegenwoordig niet voor niets. Dat scheelt een hoop tijd en ergernis.
De beste tv-interviews, samengesteld door Sonja Barend. Bertram + De Leeuw Uitgevers. €24,95. Ook via ako.nl.
