Het gezin van 2050
Hoe ziet het gezin van de toekomst eruit? Waar wonen we? Hoe leven we? Jan Latten, hoogleraar demografie aan de UvA, analyseert trends in de ontwikkeling van de bevolking en kijkt vooruit. “De alleenstaande man zonder fatsoenlijke opleiding krijgt het heel moeilijk.”
U ontwikkelt een visie op de toekomst door huidige generaties te analyseren. Kunt u een typering geven?
“De huidige twintigers en dertigers zijn in zekere zin compromisloos. Veel van hen zijn gewend dat alles wat ze willen ook kan en mag. Het recht op vrije keuze is ze met de paplepel ingegoten toen ze opgroeiden in een periode dat de welvaart enorm toenam. Die onbelemmerde keuzevrijheid zet zich vast in iemands karakter als een soort recht.
“In mijn boek Liefde à la Carte, dat ik samen met Malou van Hintum heb geschreven, staat een interview met een dertigjarige historica die het uit had gemaakt met haar vriend omdat ze bang was dat hij de laatste man zou zijn waar ze ooit seks mee zou hebben. Ze keek naar wat ze niet had en veronderstelde recht te hebben op meer. Keuzestress in opperste vorm. Het resultaat: doelloos lovehoppen. Het lijkt op jobhoppen, ook zo’n onrust die past bij de huidige twintigers en dertigers.”
Waar komt dat onrustige gedrag toch vandaan?
“Het heeft uiteraard te maken met onze economie, die eist dat we flexibel zijn en ons nergens aan binden. Loyaal zijn aan een werkgever is onderhand sullig geworden. Maar ook ontkerkelijking speelt een rol. Van de huidige autochtone jeugd is de meerderheid niet meer gelovig, blijkt uit cijfers van het CBS. Toen iedereen nog in een opperwezen geloofde, accepteerde men het leven als een tranendal en ging men ervan uit dat het in het hiernamaals allemaal beter zou worden. Met de ontkerkelijking kwam het besef dat het leven eindigt bij de dood. Daarmee is de druk heel hoog om er nú alles uit te halen wat erin zit.
Je bent zelf verantwoordelijk geworden voor je geluk of ongeluk. Is iets niet leuk, dan ben je het bijna aan jezelf verplicht om over te stappen naar iets anders. Hét kenmerk van een maakbaar leven. Daarom zijn nieuwe generaties zo geobsedeerd met het maximale uit het leven te halen. Ze durven tegen niets ‘nee’ zeggen. Stel dat je iets mist? Uiteindelijk kan dat voor sommigen een groot probleem worden. Het is in wezen zielig als het je in een wereld van ongekende mogelijkheden ontbreekt aan zelfdiscipline, aan inzicht dat je jezelf ook weleens iets moet kunnen ontzeggen.”
Het aantal alleenstaanden neemt volgens het CBS zelfs nog met één miljoen toe.
“Door lovehoppen zijn er meer echtscheidingen en blijft men tussen relaties door langer alleen.”
Een heel andere reden voor de toename in alleenstaanden is volgens het CBS de vergrijzing. Die is in 2038 op zijn hoogtepunt, met 4,5 miljoen 65-plussers – twee miljoen meer dan nu. Terwijl er nu al te weinig mensen zijn die in de ouderenzorg willen werken. Nemen we daarom in de toekomst onze ouders weer ouderwets in huis?
“Nee, een kwart van de toekomstige ouderen heeft niet eens kinderen die hen in huis zouden kunnen nemen, en ik denk dat de overige ouderen dat niet willen.”
Lees het hele artikel in de HP/De Tijd van deze week.
