Van Raak (SP): ‘AIVD moet journalisten met rust laten’

Van Raak stelde eerder al vragen over journalisten die voor de AIVD werken maar minister Piet Hein Donner (CDA) van Binnenlandse Zaken was niet van plan het achterste van zijn tong te laten zien.

Minister Donner wil niet aan dat verbod.
Van Raak: “Donner vindt dat een inlichtingendienst ‘elk natuurlijk persoon’ moet kunnen rekruteren. Daarom wil ik bij wet laten vastleggen dat journalisten daarvan worden uitgesloten. Ik wil dat de onafhankelijkheid van de journalistiek onaantastbaar blijft.”   

Volgens inlichtingendienst-expert Roger Vleugels is het geen nieuws dat journalisten samenwerken met de inlichtingendienst. “Financieel-economische journalisten, buitenlandverslaggevers en zij die onderzoek doen naar extreem rechts of moslim-extremisme kunnen zich verheugen in de aandacht van de AIVD,” zei hij eerder.
“Precies, het is een gegroeide praktijk. Het is nu wettelijk toegestaan om journalisten te ronselen. Dat wil ik omdraaien en het bij wet verbieden. Daarnaast lijkt het mij een goed idee als de journalistiek zelf een discussie begint over de omgang met inlichtingendiensten.”

Maar mag ik dan nog wel een kopje koffie drinken met een AIVD’er?
“Dat is aan de journalist in kwestie.”

Waar ligt de grens dan?
“Journalisten die gerund worden door een inlichtingendienst. Dat je als journalist op de loonlijst staat van de AIVD bijvoorbeeld en gericht informatie vergaart voor de dienst. Dat is voor mij het principiële punt. Daarnaast zijn er ook risico’s aan verbonden. Wanneer bijvoorbeeld buitenlandcorrespondenten voor de MIVD werken en het gastland komt daar achter, dan kunnen andere journalisten ook in de gevarenzone terechtkomen. Daar komt bij dat er AIVD’ers zijn die zich uitgeven voor journalisten. Dat wil ik ook niet, het risico voor echte journalisten wordt dan te groot.”

Maar moet een journalist niet zelf bepalen of hij voor een inlichtingendienst wil werken?
“Dat is niet de rol van de journalistiek. In een democratie horen de machten gescheiden te zijn. Inlichtingendiensten moeten heimelijk informatie vergaren, journalisten moeten juist informatie openbaar maken. Ik denk ook niet dat het goed is voor de journalistiek wanneer bijvoorbeeld klokkenluiders het idee hebben dat de informatie ze geven via een journalist bij een inlichtingendienst terecht kan komen.”

Moet een Kamerlid zich wel willen bemoeien met wat een journalist wel of niet doet?
“Dat denk ik wel. Ik heb een verantwoordelijkheid voor het functioneren van de geheime diensten maar ook voor de onafhankelijkheid van de media.”