Bommen en granaten
‘Ofschoon de wereld in allerlei opzichten nog nooit zo veilig is geweest, wanen mensen zich omringd door nauwelijks te beheersen risico’s,” staat op de achterflap van Een gevoel van dreiging – Criminologische opstellen, het nieuwe boek van Frank Bovenkerk, emeritus hoogleraar criminologie. “Hoe moeten wij,” vervolgt de flaptekst, “en met name de overheid, daar rationeel op reageren?”
Allereerst door dingen in perspectief te plaatsen. Al in het voorwoord wrijft Bovenkerk de lezer in dat ‘gevaar’ in de verkeerde dingen wordt gezien. Het grootste risico om een onnatuurlijke dood te sterven, schuilt niet in een koelbloedige moord, maar in werkgerelateerde ziekten en ongevallen. “De schatting bedraagt ruim 3000 per jaar. Privé-ongevallen, zoals vallen bij het doen van klussen in en om het huis, zijn risicopost nummer twee, met 2400 incidenten per jaar. Ten derde loopt 7 procent van alle patiënten in het ziekenhuis een infectie op, en niet minder dan 1000 mensen overlijden daaraan. Deze risicofactoren komen op lijstjes van gemeten subjectieve angstgevoelens niet voor.” We leven, zegt Bovenkerk, in een risicomaatschappij, waarin we de omvang van de dreiging om ons heen overdrijven, bang zijn voor de verkeerde dingen en gevaren niet meer accepteren.
Hij pakt in Een gevoel van dreiging een aantal gerichte onderwerpen aan en plaatst die in een wetenschappelijk perspectief. Denk aan het boerkaverbod. Aan radicalisering. Aan trainingskampen voor terroristen en terroristen in de gevangenis. In elk opstel nuanceert hij wat tot nu toe als algemene waarheid wordt beschouwd.
Waarom zou bijvoorbeeld iemand een bomgordel onder een boerka dragen? Je valt in Nederland juist op als je gelaatsbedekkende kleding draagt, en dat is wel het laatste wat een bomdrager wil.
En heeft profiling zin om te bepalen wie een veiligheidsrisico vormt? Niet iedereen in Arabische kleding en met baard is een terrorist. Boven-kerk stelt dat mensen door deze methode disproportioneel vaak worden lastiggevallen louter omdat ze eruitzien als lid van een minderheid.
Nog zoiets: de overheid sluit terroristen op in speciale cellen, zoals die in de Rotterdamse gevangenis De Schie. Waarom? In de jaren zeventig werden Molukse terroristen juist doelbewust over verschillende gevangenissen verspreid, met positieve gevolgen. Andere landen volgden dat voorbeeld, maar nu draait Nederland de klok weer terug. Uit de argumenten voor en tegen die Bovenkerk aandraagt, blijkt dat daar weinig voor te zeggen valt.
Zoals de flaptekst vermeldt, is het boek geschreven voor iedereen die zich in de politiek bezighoudt met openbare orde en veiligheid. Het huidige overheidsbeleid wordt dan ook per onderwerp goed belicht.
Maar ook als u niet bij de overheid werkt, en misschien wel voortdurend over uw schouder kijkt als u door een donkere steeg loopt, is dit boek de moeite waard. Door de nuancering van alle vermeende gevaren zal uw gevoel van dreiging algauw verdwijnen. U kunt beter goed oppassen wanneer u in en om het huis aan het klussen bent. Dat is veel effectiever.
Frank Bovenkerk: Een gevoel van dreiging – Criminologische opstellen. Augustus. €24,95. Ook via www.ako.nl.
